Η φυσιολατρία, ο ορειβατισμός και ο περιηγητισμός υπήρξαν εκφάνσεις του συλλογικού χώρου για αρκετές δεκαετίες στην Ελλάδα, και μάλιστα με εξαιρετικά δυναμική και πληθωρική δράση - και σε απόλυτη παραλληλία με αντίστοιχη δράση στην Ευρώπη (τουλάχιστον). Νομίζω πως μετά από μια κάποια καμπή στη μεταπολίτευση έχουν αρχίσει να επανεμφανίζονται με άλλα χαρακτηριστικά τα τελευταία χρόνια σύλλογοι με φυσιολατρικό, οδοιπορικό ή ορειβατικό περιεχόμενο. Σίγουρα οι συνθήκες της κλιματικής καταστροφής που βιώνουμε με καθοριστικές τις ευθύνες της πολιτείας στην εξαφάνιση του φυσικού μας πλούτου μοιάζει να μπορεί να δώσει νέο περιεχόμενο, σκοπό και ριζοσπαστικό οικολογικό περιεχόμενο στους ορειβατικούς, περιηγητικούς και φυσιολατρικούς συλλόγους του παρόντος και του άμεσου μέλλοντος. Το πεδίο πάντως εν γένει είναι νομίζω παρθένο ερευνητικά και χρειάζεται τη φροντίδα πληθώρας προσεγγίσεων και θεραπείας, πολιτικής, κινηματικής, οικολογικής, τόσο για την ιστορική αποτίμηση της δράσης αυτών των συλλόγων από το 1920 ως και τη δεκαετία του '60, όσο και για τις δυναμικές και το νέο περιεχόμενο που απαιτεί το παρόν και οι ανάγκες του.
Η αλήθεια είναι πως το παρόν με την ψηφιοκεντρική αϋλότητά του δεν επιτρέπει την έρευνα με την ίδια σαφήνεια που απλόχερα προσφέρει η υλικότητα των μέσων του παρελθόντος. Ενδεικτικά, το Ιστορικό Αρχείο του Πειραιά και η Δημοτική του Βιβλιοθήκη διαθέτουν εξαίρετα δείγματα, περιοδικά, εκδόσεις και φυλλάδια ("εφήμερα") της δράσης τουλάχιστον 40 χρόνων των φυσιολατρικών, εκδρομικών, ορειβατικών συλλόγων του Πειραιά, που υπήρξαν δεκάδες, ανέπτυξαν ποικίλη δράση και καθόρισαν το συλλογικό, πολιτικό και πνευματικό περιβάλλον του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας.
Ένα δείγμα αυτών των υλικών τεκμηρίων παρουσιάζεται εδώ, προϊόν της καταγραφής που κάναμε πριν λίγους μήνες για το Ιστορικό Αρχείο του Πειραιά. Πρόκειται για φυσιολατρικά περιοδικά του Αρχείου του Αργύρη Ν. Κωστέα, μιας πολύ ενδιαφέρουσας πνευματικής και όχι μόνο μορφής του Πειραιά.
