Το "Ένα Βιβλίο" και οι βιβλιοθήκες

Η ιστορία του πολιτισμού μας είναι γεμάτη από παραδείγματα αυτής της προαιώνιας προσπάθειας να άρχει στο πνεύμα ο φασισμός του ενός βιβλίου. Του βιβλίου των βιβλίων, του βιβλίου που περιέχει όλα όσα γράφτηκαν και θα γραφτούν, του Ενός που περιγράφει τη μόνη αλήθεια. Του μόνου αντικειμένου της πίστης μας.

Η απολυταρχία αυτή, γνωστή καταρχήν στις άλλοτε παντοδύναμες θρησκείες (Βίβλος, Κοράνι κ.ο.κ.) συνεχίστηκε συν τω χρόνω στην αντικαταστάτρια πίστη, την πολιτική σκέψη (Κεφάλαιο, Κόκκινο Βιβλίο του Μάο, Mein Kampf κ.ο.κ.). Η σημερινή αντιστοιχία θα βρισκόταν ίσως στο διαδίκτυο: με τον ίδιο φανατισμό που άλλοτε υπερσπίζονταν την πανσοφία της Βίβλου, σήμερα οι απόστολοι της νέας αλήθειας διακηρύσσουν την παντοδυναμία του internet. Ίσως μία ειδοποιός διαφορά είναι ότι σήμερα υπερασπίζονται το μέσο και όχι το περιεχόμενο.

Οι βιβλιοθήκες ανέκαθεν δεν τα πήγαιναν καλά με το Ένα Βιβλίο. Γι' αυτό όποτε η απολυταρχία του ήταν δεδομένη και αναμφισβήτητη, οι βιβλιοθήκες καταστρέφονταν και οι υπόλοιποι "πληβείοι" του πνεύματος καίγονταν. Οι βιβλιοθήκες, ίσως ο μόνος θεσμός που από την αρχαιότητα και από την αρχή του υπερασπίζεται το δικαίωμα στην επιλογή, είναι η ιστορία του πνεύματος, όχι η αρχαιολογία του. Είναι ο διάλογος, η διαδικασία, η σαφώς καταδικασμένη να αποτύχει προσπάθεια να εξηγήσουμε, να περιγράψουμε ή να αναιρέσουμε. Είναι σαφώς μια κιβωτός φιλόξενη για όλα τα είδη.


Οι βιβλιοθήκες σήμερα συνδιαλλέγονται με το Ένα Βιβλίο του διαδικτύου. Το περιέχουν όπως περιέχουν τη Βίβλο, το Κοράνι, το Κεφάλαιο. Οι υπηρέτες τους - οι βιβλιοθηκονόμοι - δειλοί και άβουλοι αντάμα το υπηρετούν συχνά με φανατισμό από φόβο μην τους καταργήσει.


Όμως ξέρουμε καλά: το βιβλίο και οι βιβλιοθήκες δεν θα ακυρωθούν ποτέ. Γιατί απλά η απόπειρα να εξηγήσουμε, ποτέ δεν θα πάψει κάπου να καταγράφεται και από κάπου να κατανέμεται. Γιατί απλά η απόπειρα να εξηγήσουμε ποτέ δεν θα είναι επιτυχημένη, δεν θα καταλήξει στη μία αλήθεια, το ένα βιβλίο. Γιατί ο πολιτισμός μας δεν είναι η ερμηνεία, αλλά η προσπάθεια να ερμηνεύσουμε.