Η Αριστερά και οι βιβλιοθήκες - μέρος β΄

[Αναδημοσίευση από το άρθρο του "Βιβλιοθηκάριου" στην "Αυγή", Κυριακή 16/12/2012]

Η δημόσια βιβλιοθήκη της Σαλαμάνκας έχει σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης, δεδομένης και της κρίσης που μαστίζει την Ισπανία. Ενδεικτικά υπήρξε έλλειψη προ μηνών ακόμη και στο χαρτί υγείας. Οι υπάλληλοι της βιβλιοθήκης αναζήτησαν χορηγούς, πρακτική που στην Ελλάδα προτείνεται ως σωτήρια για τις υποχρηματοδοτούμενες βιβλιοθήκες. Σήμερα η βιβλιοθήκη της ισπανικής πόλης έχει χαρτί υγείας στις τουαλέτες της και στο αναγνωστήριο έχει αναρτηθεί σχετική επιγραφή που ευχαριστεί για τη χορηγία την τοπική βιομηχανία χάρτου.

Η δημοτική βιβλιοθήκη του Αμβούργου έχει 36 παραρτήματα μέσα στην πόλη, 496 εργαζόμενους και 396 περίπου εθελοντές. Τα εθελοντικά προγράμματά της αφορούν τους «διαλόγους», μαθήματα γερμανικής γλώσσας σε μετανάστες που γίνονται στους χώρους των βιβλιοθηκών (όπου μπορούν να βρουν και εφημερίδες στη γλώσσα τους) και στους «αγγελιαφόρους», πρόγραμμα που αφορά όσους δεν μπορούν (λόγω ηλικίας, αναπηρίας κ.ο.κ.) να επισκεφθούν τη βιβλιοθήκη, οπότε εθελοντές μαζί με ένα βιβλίο τους επισκέπτονται στον χώρο τους και τους διαβάζουν. Τόσο με τα δύο προγράμματα που υποστηρίζονται από εθελοντές, όσο και με τις πάγιες λειτουργίες της, η βιβλιοθήκη του Αμβούργου επιχειρεί να απευθυνθεί σε όλη την κοινότητα της πόλης, υποστηρίζοντας με κάθε μέσο τις ανάγκες των μελών της.

Η Φινλανδία είναι γνωστή για τις εξαίρετες βιβλιοθηκονομικές υπηρεσίες της, αποτέλεσμα των οποίων είναι η χρήση των υπηρεσιών αυτών από το 80% του πληθυσμού. Η σφοδρή οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1990, ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης των βασικών εμπορικών εταίρων της χώρας, της ΕΣΣΔ δηλαδή, οδήγησε σε ένα εκπληκτικό πρόγραμμα: οι δημόσιες δαπάνες για τις βιβλιοθήκες αυξήθηκαν, όταν άλλες μειώθηκαν πολύ. Στόχος, μαζί με την παιδεία και την έρευνα, να επενδυθούν χρήματα στις υποδομές που θα οδηγούσαν στην οικονομική ανάπτυξη. Προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τα διαθέσιμα χρήματα για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, οι Φινλανδοί προκειμένου για τα κτήρια επιδόθηκαν την περίοδο εκείνη στην αλλαγή χώρων. Ενδεικτικά 11 τράπεζες μετατράπηκαν σε βιβλιοθήκες, δύο γραφεία επιχειρήσεων επίσης, χώροι εργοστασίων, σχολικά κτήρια, εστιατόρια ξενοδοχείων, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα και... ανεμόμυλοι. 115 κατασκευαστικά πρότζεκτ αφορούσαν βιβλιοθήκες τη δεκαετία του ’90.

Όσο στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’90 Έλληνες υπουργοί εγκαινίαζαν κινητές βιβλιοθήκες, κάνοντας διαφήμιση εκπαιδευτικής πολιτικής με ευρωπαϊκά χρήματα, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Κένυας συντόνιζε δράση κυκλοφορίας βιβλίων με καμήλες στις βόρειες επαρχίες τη χώρας. Οι τετράποδες βιβλιοθήκες των Κενυατών απευθύνονταν στους ανθρώπους των καταυλισμών και τους μαθητές των σχολείων των βόρειων επαρχιών που ήταν αποκλεισμένοι από το βιβλίο.

Θα περιμένατε σε αυτό το σημείωμα να προτείνω δράσεις και πολιτικές που η Αριστερά μας θα μπορούσε να υλοποιήσει ή τέλος πάντων να συμπεριλάβει στο κυβερνητικό της πρόγραμμα. Δεν είναι δύσκολο αυτό να γίνει. Υπάρχουμε άνθρωποι που μπορούμε να δουλέψουμε για κάτι τέτοιο. Προτίμησα όμως να δείξω πως δεν είναι θέμα ιδεών, αλλά βούλησης η πολιτική βιβλιοθηκών. Ιδέες υπάρχουν -συμβατές και ασύμβατες με τις αρχές μας. Αυτό που χρειάζεται, νομίζω, είναι να κατανοήσουμε τι επιδιώκουμε σχεδιάζοντας και υλοποιώντας τις.