[Αναδημοσίευση του άρθρου του "Βιβλιοθηκάριου" στην "Αυγή της Κυριακής" 29/6/2014]
Είναι Δευτέρα βράδυ και στην «ούτε για πλάκα Ανατροπή» του Mega μια
τηλεοπτική σεζόν κλείνει με συνέντευξη και συζήτηση ηθοποιών της πετυχημένης
τηλεοπτικής σειράς «Κάτω Παρτάλι». Αν και η συζήτηση είναι δυσχερής και οι
ηθοποιοί μάλλον απρόθυμοι να γεμίσουν τη διάρκεια της εκπομπής με τις
κοινοτοπίες που με δυσκολία επιχειρεί να εκμαιεύσει ο δημοσιογράφος, στο τέλος
επιχειρείται μια καφενειακή πολιτική συζήτηση. Οι νεαροί ηθοποιοί κατά κανόνα
δεν ψήφισαν στις εκλογές. Το μήνυμά τους διόλου πρωτότυπο, αφού καλλιεργείται
και προβάλλεται αυτή η άποψη από τα Μέσα με σπουδή: «δεν μπόρεσα να διαμορφώσω
πολιτική άποψη, γιατί είμαι πολύ δημιουργικός και δεν προλαβαίνω να ενημερωθώ».
«Δεν με πείθουν», «είναι όλοι ίδιοι, δεν λένε κάτι διαφορετικό», ήταν οι
φράσεις που συνόδεψαν την απάντησή τους στην ερώτηση «πώς βλέπουν την πολιτική
και τις εκλογές που έγιναν».
Είναι ενδιαφέρον πώς στο σύγχρονο δημόσιο λόγο η δημιουργικότητα
διαχωρίζεται από την πολιτική και η πολιτική από τη δημιουργικότητα και
χαρίζεται στις παρέες, τα ιδρύματα, τον εθελοντισμό, τις εταιρείες και τις
προσωπικότητες. Ιδιαίτερα αυτή τη μεταβατική εποχή μια ολόκληρη γενιά, σπορά
της δεύτερης φάσης της μεταπολίτευσης (πρέπει να της βρούμε ένα όνομα αυτής της
δεκαετίας 1995-2005), φαίνεται να απέχει από οποιαδήποτε έκφανση συλλογικής,
αμιγώς πολιτικής παρουσίας. Θα ήταν εύκολο να σταθούμε στην κριτική αυτού του
δημόσιου λόγου που με περισσή ευκολία απλώνει το βερμπαλισμό του και χωρίς
περαιτέρω συναίσθηση απαξιώνει την πολιτική δράση. Και άλλοι παλιότερα
ισχυρίστηκαν πως δεν ήξεραν γιατί διάβαζαν. Αυτό όμως που διαφοροποιεί τον
μακαριστό Χριστόδουλο από τους ηθοποιούς στο «Κάτω Παρτάλι» είναι ότι στους
δεύτερους δίνεται αφειδώς η δυνατότητα να διαφημίσουν την πολιτική αποχή τους.
Στο λόγο τους υπάρχει άλλο ένα ενοχλητικό στοιχείο: καλούνται να πειστούν για
το πολιτικό προϊόν, αντιμετωπίζουν τα κόμματα, τις ιδεολογίες, την πολιτική σαν
σαμπουάν που πρέπει να διαλέξουν, πολύ περισσότερο ενώ είναι πεισμένοι για την
αναγκαιότητα του μαλακτικού στα σαμπουάν, δεν είναι πεισμένοι πλέον για την
αναγκαιότητα του πολιτικού προϊόντος. Ή έστω αυτό λένε. Η αποδόμηση δεν αφορά
βέβαια συνολικά τις καπιταλιστικές δομές, δεν αμφισβητούνται ας πούμε τα
κυρίαρχα μέσα και ο μιντιακός ρόλος, γιατί το σύστημα αυτό τους ταΐζει για να
απαξιώνουν την πολιτική.
Η ανατροπή δεν είναι βέβαια τηλεοπτική εκπομπή, ούτε η
δημιουργικότητα γλυκανάλατοι χαριεντισμοί τηλεοπτικών σόου. Το φαινόμενο της
«αποπολιτικοποίησης» των νέων δεν είναι έγκλειστο σε μια εκπομπή, είναι όμως από
τα κυρίαρχα πολιτικά μηνύματα που οι τηλεοπτικές εκπομπές προβάλλουν. Για όσους
η πολιτική δεν είναι προϊόν κατανάλωσης, αλλά μέθοδος παραγωγής, τα παραπάνω
είναι απλά σπασμοί ενός καταρρέοντος συστήματος.
Δεν είδα την εκπομπή αλλά την φαντάζομαι ως διατεταγμένη υπηρεσία, ως υποχρέωση των ηθοποιών να πάνε. Η στάση που περιγράφεις υπάρχει, είναι διαδεδομένη, κι έτσι παίρνω το θάρρος να σχολιάσω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι αν έχουν (οι πραγματικοί νέοι, όχι οι ηθοποιοί)δίκιο ; αν το πρόβλημα είναι ότι η πολιτική απορροφά και ομογενοποιεί τους πολιτευομένους στα χνάρια της "τέχνης του να έχεις πάντα δίκιο";
Οι "είναι όλοι ίδιοι", είναι αυτοί που έχουν την ίδια συμπεριφορά παρά τις υποτιθέμενες τεράστιες διαφορές τους. Που δεν κάνουν ποτέ απολογισμό αλλά είναι πάντα δικαιωμένοι. Που αντιλαμβάνονται "λάθη" αλλά ποτέ συγκεκριμένα λάθη, για τα οποία κάνουν συγκεκριμένα πράγματα έτσι ώστε να μην τα επαναλάβουν.
Τρεις κάλπες μια επιλογή, στις 26 φεύγουν. Πάει το άλλο πρωί ο πρόεδρος στον πρόεδρο και λέει για δυσαρμονία (μα για όποιον δεν ξέρει τα παλιότερα συντάγματα είναι το ίδιο σοβαρό με το να έλεγε για κακό φένγκ σούι) και βγαίνει ο αντιπρόεδρος και σώζει την κατάσταση με την συνταγματική απρέπεια: δηλαδή μπροστά στον πρόεδρο τελειώνει η ελευθερία του λόγου; Μα τι λέτε, εμείς δεν είμαστε της λογικής αλλά προτιμούμε να πούμε ότι το ίδιο είπατε τις προάλλες (οκ, μπορεί να το έκαναν κι αυτοί αλλά αυτό δεν το κάνει σωστό για όποιον σκέφεται λογικά όμως να που πιάνουμε την κουβέντα λες και θα θα μπορούσε να γίνει κάτι με αυτή τη διατύπωση αλλά το εμπόδισε ο αντιπρόεδρος). Κι ένα μήνα μετά, μετά από ώριμη σκέψη, πάει στην Κεντρική Επιτροπή και λέει δικαίωση, δικαίωση, δικαίωση. Χειροκρότημα.
Κι αν ρε μπαμπά πάει ο Γλέζος στην Ευρωβουλή και πει για το γερμανικό δάνειο και η Μέρκελ του πει ότι δεν το αναγνωρίζει και δεν το πληρώνει γιατί είναι απεχθές χρέος που πήραν οι ναζί και το χρησιμοποιήσαν για ένα μισαλλόδοξο πόλεμο που κατέστρεφε τη χώρα εις βάρος του λαού. Η σκέψη είναι εξαιρετικά απλή: αν έχουμε εμείς ένα δικαίωμα το έχουν όλοι. Και χωρίς δυσκολία και ανάγκη ανεξάρτητων επιτροπών καλύπτονται τα δύο από τα τρία κριτήρια του απεχθούς χρέους συμπληρώνω.
Κι έτσι λοιπόν τα παιδιά μου είναι της άποψης ότι είναι όλοι ίδιοι, γιατί - όπως το καταλαβαίνω εγώ - δεν έχει καμμιά σημασία τι λες αφού στην πράξη ούτε κι εσύ το πιστεύεις: στο τέλος αξιολογείς την κατάσταση με διαφορετικά κριτήρια απ' αυτά με τα οποία ξεκίνησες την συζήτηση και φυσικά έχεις πάντα δίκιο.
Σ' αυτές τις εκλογές ψήφισαν πρώτη φορά. Δεν θα πέρναγε πέρναγε από το μυαλό του πατέρα μου να μου υποδείξει με τέτοιο άμεσο και ευθύ τρόπο τι να ψηφίσω. Υποτίθεται ότι ψήφισαν ότι τους είπα.
@Ανώνυμε/η: Προφανώς χωράει μεγάλη κουβέντα στο θέμα που σχολιάζεις και στο θέμα που σχολιάζω: εφάπτονται, αλλά δεν ταυτίζονται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο θέμα που σχολιάζω είναι διπλό και ο χώρος, λίγος: Ταυτίζεται ή όχι η δημιουργικότητα με την πολιτική; Ποιο είναι το κυρίαρχο πολιτικό μήνυμα των μέσων, των συγκεκριμένων Μέσων .
Το θέμα που σχολιάζεις είναι (αν το καταλαβαίνω σωστά)η δυσαρμονία λόγων και έργων στην πολιτική ως αιτία πολιτικής αμφισβήτησης από τους νέους.
Χωρίς να διαφωνώ με τη "δυσαρμονία" που λες δεν τη θεωρώ αρκετή για όσα στοιχειοθετεί η αποπολιτικοποίηση της κοινωνίας μας (αν δεχτούμε ότι η "αποπολιτικοποίηση" είναι απολίτικη...). Η κουβέντα, το ξαναλέω, είναι μεγάλη: τι σημαίνει "νέοι"; Τι σημαίνει πολιτική σχέση, ψήφιση ή/και συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα; Ποιος είναι ο πολιτικός ρόλος των ΜΜΕ; Ποια είναι η σχέση πολιτικού και κοινωνικού χρόνου; Είναι μονόπλευρη η ευθύνη της απαξίωσης των πολιτικών κομμάτων; Φταίνε τα κόμματα;
Πάντως ο δικός μου στόχος ήταν να φωτίσω μια οπτική του φαινομένου σε 400 λέξεις
Έχετε δίκιο σχετικά με την θεματολογία και τον προσανατολισμό του κειμένου σας. Το να έχεις δίκιο άλλοτε είναι τέχνη, άλλοτε τύχη κι άλλοτε τόλμη. Γι αυτό μιλάω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό όλες τις εκφάνσεις της αποπολιτικοποίησης των νέων διαλέγετε μια lifestyle εκδοχή-της για την οποία δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα αυτή τη στιγμή (παρότι είναι τελικά απλό: να εφαρμόσουμε την υπάρχουσα νομοθεσία για α.ε. και να κλείσουν μερικά κανάλια και παε) κι εγώ επιλέγω εκείνη την πλευρά, εκείνο το τμήμα για οποίο θεωρώ ότι όλο και κάτι μπορούμε να κάνουμε· τώρα.