Οι Ουτοπίες του 18ου αιώνα στα αρχιγράμματα του Νικολάου Γλυκύ

Κι εκεί, στην αρχή των βιβλίων και των κεφαλαίων το πρώτο γράμμα σηκώνει κεφάλι, φουσκώνει και μεγαλώνει πιο πολύ από τ' άλλα και σαν να φεύγει από τα κείμενα των λογίων και ταξιδεύει σε τόπους που ίσως κανείς ποτέ δεν είδε, τόπους της φαντασίας ή πάλι σε τόπους που εμείς οι ύστεροι, 150 χρόνια μετά, δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε. Όπως και να 'ναι τόπους που δεν υπάρχουν, τόπους ουτοπικούς. Και στέκονται μπροστά και σαν να βγάζουν σέλφι στους αιώνες καμαρώνοντας που ξεκινούν τους λόγους ανθρώπων θνητών, που θα απαθανατίσουν μια αγαπημένη αίσθηση, ένα πρωινό ή ένα απόγευμα κάποιου χαράκτη που φτιάχνει αυτά τα μικρούτσικα γραμματόσημα της σκέψης σκυμμένος στο εργαστήριό του, σαν στρατηγούς αφηρημένους που οδηγούν τα λόγια σε τοπία ειρηνικά και στη ραστώνη των αιώνων. Όχι όλα τα γράμματα - δεν δραπετεύουν από τη μετριότητα, δεν ξεχωρίζουν όλα, δεν αφήνονται στων τόπων τις φανταστικές απολαύσεις. Μόνο τα Ε και τα Α, και τα Τ, τα Κ και τα Π και λίγα από τ' άλλα. Ποτέ το Ξ, ποτέ το Γ δεν φωτογραφήθηκαν στην ουτοπία των αρχιγραμμάτων. Κι ύστερα ένας άνθρωπος γλυκύς, ένας Νικόλαος από τα Γιάννενα θα τα διαλέξει και θα τα βάλει πρώτα στο στρατό των βιβλίων που θα εκδώσει στη Βενετία κάποιο σωτήριον έτος. 

Και οι αιώνες περνούν και μια μέρα του Αυγούστου του 2016 τα βρίσκεις σε μια βιβλιοθήκη παραταγμένα, σιωπηλά, λίγο πριν φύγεις για τόπους πραγματικούς που θα σε ανταμείψουν με το μπλε και το πράσινο  - μα ύστερα ξέρεις πως κι οι δικοί σου τόποι δεν υπάρχουν, αυτοί που αναζήτησες απελπισμένα, οι κρυφοί κι άσπροι σαν  περιστέρι.

***

Τα αρχιγράμματα είναι από τα έργα:

- Αρμενόπουλος , Κωνσταντίνος (1320-π. 1385)

Κωνσταντίνου Αρμενοπούλου κριτού Θεσσαλονίκης Πρόχειρον, το λεγόμενον η Εξάβιβλος :εις κοινήν γλώσσαν μεταφρασθείσα, διορθωθείσα ... παρά Αλεξίου Σπανού του εξ Ιωαννίνων, υφ' ου και το περί των Συνοικεσίων Εγχειρίδιον προσετέθη, ότε κατά αλφάβητον Πίναξ . - Ενετίησι : Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων , 1744. - 621 σ. ; 21 εκ.

- Σουγδουρής , Γεώργιος (1645-1725)

Επιτομή γραμματικής :συντεθείσα εις χρήσιν των φιλομαθών :και νυν τέταρτον τύποις εκδοθείσα ή τινι προσετέθη συνταγμάτιον περί στιγμής, και άλλο περί μέτρων ποιητικών ... / παρά του ελλογιμωτάτου κυρίου κυρίου Σουγδουρή . - Ενετιήσιν : Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων , 1795. - 167 σ. ; 18 εκ.

- Αγάπιος Λάνδος ο Κρης (π.1580-π.1665)

Θεοτοκάριον ωραιότατον και χαρμόσυνον / το πριν επιμελώς συγγραφέν εκ των του Αγίου Όρους Βίβλων παρ' Αγαπίου μοναχού του Κρητός ; και μετατυπωθέν τε και διορθωθέν ... παρά ιεροδιακόνου Ανθίμου του Βέρα . - Ενετίησιν : Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων , 1780. - 176 σ. ; 22 εκ.

- Κορνήλιος , Ιωάσαφ 

[Λόγοι ηθικοί] / [υπό κυρίου Ιωάσαφ Κορνηλίου του εκ Ζακύνθου] , Τόμος Α' . - [Ενετίησιν] : [Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων] , 1788. - τ.1. [662 σ.] : ξυλογρ. ; 25 εκ.

- Κορνήλιος , Ιωάσαφ 

Λόγοι πανηγυρικοί και επιτάφιοι / κυρίου Ιωασάφ Κορνηλίου του εκ Ζακύνθου , Τόμος δεύτερος . - Ενετίησιν : Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων , 1788. - τ.2. [304 σ.] : ξυλογρ. ; 25 εκ.

- Ιωάννης ο Χρυσόστομος (π.354-407)

Οι περί ιερωσύνης λόγοι / του εν Αγίοις Πατρός Ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου ; μεταφρασθέντες εις κοινήν διάλεκτον παρά Γρηγορίου Αρχιδιακόνου του πανιερωτάτου Αγίου Σμύρνης Κυρίου Κυρίου Προκοπίου . - Ενετίησιν : Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων , 1783. - 187 σ. ; 17 εκ.

- Κομνηνός , Ιωάννης 

Προσκυνητάριον του Αγίου Όρους του Άθωνος / Ιωάννου του Κομνηνού ; επιμελεία Ιγνατίου ιεροδιακόνου Κεμίζου του εκ Μονεμβασίας ; δαπάνη του Χριστοφόρου του εξ Ιωαννίνων . - Ενετίησι : Νικόλαος Γλυκύς , 1745. - 110 σ. : εικ. ; 16 εκ.

- Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1560-1646)

Τύποι επιστολών Θεοφίλου Κορυδαλέως ήτε περί ρητοτικής :αυτού έκθεσις ... χάριν των φιλοπουδαίων . - Ενετιησιν : Παρά Νικολάω Γλυκεί , 1786. - 208 σ. ; 18 εκ.