Με αφορμή ένα αντι-μασονικό φυλλάδιο

Βρίσκω σε μια ελληνική βιβλιοθήκη, ακαταλογογράφητο ακόμη, ένα φυλλάδιο του 1829, ένα αντιμασονικό φυλλάδιο 51 σελίδων, τυπωμένο στη Φιλαδέλφεια από τον Lebbeus Armstrong (1775-1860). Σπουδαίο εύρημα, δωρεά ενός Έλληνα εμπόρου που έζησε πολλά χρόνια στις ΗΠΑ. Σπουδαίο τόσο για τη σπανιότητά του, το θέμα, όσο και για τον τόπο που το φιλοξενεί. Όπως και να είναι, ίσως το σπουδαιότερο στοιχείο της ύπαρξης και λειτουργίας των βιβλιοθηκών είναι η σχέση τους με τους συλλέκτες και δωρητές, που είναι πολλοί, χρειάζονται τη φροντίδα, τον επαγγελματισμό και την έγνοια μας, την οποία, εδώ που τα λέμε, σπάνια συναντούν από τις (ελληνικές) βιβλιοθήκες. Θα ακούσεις συχνά να λένε οι βιβλιοθηκονόμοι "δεν έχουμε χώρο", "δεν έχουμε προσωπικό να καταλογογραφήσει (=να εντάξει στον ηλεκτρονικό κατάλογο) τις νέες προσκτήσεις", "πόσο σημαντικός είναι ο δωρητής;" και άλλα τέτοια ρεαλιστικά, μίζερα και φαιδρά ταυτόχρονα. Οι συλλέκτες βιβλίων και οι ιδιωτικές συλλογές, ιδιαίτερα στην αδύναμη θεσμικά και στο πεδίο των βιβλιοθηκών Ελλάδα, είναι πανάκριβος και σχεδόν αναξιοποίητος θησαυρός. Και αυτή η νωθρότητα των ελληνικών βιβλιοθηκών στην προσέγγιση των δωρητών είναι από τις βασικές παθολογίες του ημιθανούς συστήματός μας.

Έχει τύχει να συναντήσω μασονικά έντυπα σε βιβλιοθήκες, ελάχιστα είναι η αλήθεια - καταρχάς λόγω της θρησκευτικής μονομέρειας των ελληνικών βιβλιοθηκών, η οποία αγγίζει την ορθόδοξη θεοκρατία, αλλά και γιατί τα μασονικά έντυπα τυπώνονταν από συγκεκριμένους εκδότες/τυπογράφους και διανέμονταν μόνο στους οργανικά ενδιαφερόμενους. Έχω συναντήσει επίσης εξαιρετικά δείγματα αθωνικών διαμαχών, ιδιαίτερα ανάμεσα σε ΓΟΧ (*Γνήσιους Ορθόδοξους Χριστιανούς, "παλαιοημερολογίτες") και "νεοημερολογίτες" μοναχούς, ηγουμένους και Μονές. Ένθεν κακείθεν έντυπους λίβελους και ξεκατινιάσματα απείρου χριστιανικού κάλλους, αλλά και υβριστικής ευγλωττίας.

Τα βιβλία είναι φορείς της διαλεκτικής αντιπαράθεσης, ίχνη της όποιας βίας προχωρά τον κόσμο παραπέρα. Πώς μπορούν οι βιβλιοθήκες, ειδικά στην Ελλάδα, να θάβουν αυτή την πάλη στη σκόνη και την αφάνεια; Δεν θα ήταν χρήσιμο να βγάλουν μπροστά αυτές τις διαμάχες, να οργανώσουν εκθέσεις με το υλικό που έχουν και τις αποτυπώνει;