Ο κήπος κι η πατρίδα

Καθώς διαβάζεις ένα βιβλίο, σε διαβάζει βέβαια κι εκείνο. Σκέψη τη σκέψη ανακαλύπτει τις παραγράφους σου όπως εσύ ανακαλύπτεις ρυτίδες στον καθρέπτη σου.

Καθώς διαβάζεις ένα βιβλίο, διαβάζεις κι ένα άλλο βιβλίο: αυτό που γράφεται μέσα σου βαδίζοντας στις παραγράφους- αυτό που καθρεπτίζεται στις μέσα σελίδες σου απορημένο με τις ρυτίδες του (αυτό το άλλο βιβλίο σε διαβάζει βέβαια κι εκείνο).

Ο Jean Amery, Αυστροεβραίος συγγραφέας, στο βιβλίο του «Πέρα από την ενοχή και την εξιλέωση» (Άγρα, 2010) θέτει με δοκιμιακή γραφή μια σειρά ηθικές και φιλοσοφικές δοκιμασίες στο βίωμά του στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Γ΄ Ράιχ. Κάποια στιγμή αναρωτιέται «πόση πατρίδα χρειάζεται ο άνθρωπος». Για να απαντήσει ευφυώς («όση λιγότερη μπορεί να κουβαλήσει») περιφέρεται σε ορισμούς για την πατρίδα: «πατρίδα σημαίνει ασφάλεια». Δοκιμάζοντας τον ορισμό του, πώς αντιδρά στα γεγονότα της ζωής του, περνάει κι από τον ορισμό: «πατρίδα είναι ο τόπος της παιδικής ηλικίας και της νιότης».

Το «δεύτερο βιβλίο» που λέγαμε πριν, έχει αρχίσει ήδη να γράφεται μέσα μου και δεν μ’ αφήνει να διαβάσω το αρχικό του Amery. Η σκέψη μεταναστεύει στη δική μου πατρίδα. Στην ανασφάλειά μου την τωρινή. Στέκομαι μετέωρος κι αναποφάσιστος ανάμεσα σε ένα εκνευριστικά ανυπόμονο παρόν που πνίγεται από την επικείμενη καταστροφή και σε μια μελλοντική εξορία που θα με οδηγήσει σε μια «νέα ασφάλεια» .

Φαίνεται πως η αναζήτησή μου αυτή με οδηγεί σε μια εύκολα προσβάσιμη «πατρίδα», λιγότερο ασφαλή από όσο χρειάζομαι: τον «τόπο των παιδικών χρόνων» μου. Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε έναν κήπο που πάντα φρόντιζαν και φροντίζουν οι γονείς μου. Πριν λίγες μέρες μπήκα μέσα του κι εγκλωβίστηκα σιωπηλός. Ευτυχώς η πατρίδα αυτή κρατάει για λίγο και πρέπει να έρθει η επόμενη άνοιξη για να ανθίσει ξανά.