Έκθεση ιδεών

[Αναδημοσίευση από το άρθρο του "Βιβλιοθηκάριου" στην "Αυγή", Κυριακή  10/2/2013]

Καταλογογραφώ. Τούτο σημαίνει πως δουλεύω την περιγραφή των βιβλίων, δημιουργώ στοιχεία πρόσβασης σε αυτά για τους χρήστες της βιβλιοθήκης. Δημιουργώ καταλόγους. Τελοσπάντων από τα χέρια μου περνάει η υλική μορφή της γνώσης- κάνω ενδιαφέρουσες γνωριμίες. Αυτές τις μέρες καταλογογραφώ σχολικά βιβλία και βοηθήματα του ’30, του ’40 και του ’50. Τα ξεφυλλίζω. Κάποια είναι οδηγοί εκθέσεων. Το μάτι μου πέφτει σε ένα… υπόδειγμα, «Αναρχία-Πειθαρχία» και ύστερα σε ένα άλλο, «Ποία η θέσις παντός νέου έναντι των σημερινών εθνικών μας προβλημάτων». Κάπου εκεί μέσα ο συγγραφέας λέει πως «έκαστος νέος… οφείλει να λάβη την πλέον υγιά εθνικώς θέσιν». Σε ένα άλλο βοήθημα υπάρχει υπόδειγμα με θέμα «το καλό και το κακό βιβλίο». Το κακό βιβλίο, λέει, είναι σαν τον άγνωστο διαβάτη που θα μας πλησιάσει με απώτερο στόχο να επιτύχει κάποιους κρυφούς του σκοπούς (κακούς προφανώς).

Για κάποιο λόγο όλα αυτά θα έμοιαζαν πριν λίγα χρόνια σχεδόν εξωτικά. Χαμένα στο τραυματισμένο παρελθόν μας- οριστικά χαμένα. Για κάποιο λόγο όλα αυτά αποκτούν τρέχουσα ισχύ και σημασία αυτό τον καιρό, που ο κόσμος χωρίζεται σε καλό και κακό, χρήσιμο και επιζήμιο, εθνικό και αντεθνικό. Η ίδια Δεξιά, οι επίγονοί της, θέτει αυτά τα διλήμματα και προσπαθεί να πείσει πως παραμονεύει ο δράκος της αναρχίας. Δεν έχει περάσει καιρός που τα δελτία ειδήσεων περιέγραφαν με αναλυτική διάθεση τη μεγάλη βιβλιοθήκη του Λάμπρου Φούντα, ενοχοποιώντας τον και γι’ αυτό. Το τι διαβάζεις σε χαρακτηρίζει ως εχθρό ή φίλο, το τι δεν διαβάζεις σε κατατάσσει στους ασφαλείς και ασφαλισμένους…

Συνηθίζω να λέω στους μαθητές που επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη πως δεν υπάρχουν καλά και κακά βιβλία. Τους λέω ιστορίες των βιβλίων και μέσω αυτών μιλάμε για την ιστορία του πολιτισμού μας. Τους δείχνω κάποια καραμανλίδικα βιβλία, τούρκικη γλώσσα με ελληνική γραφή, ζωγραφισμένα από μαθητές που βαριόνταν προφανώς τη διδαχή και την εκμάθηση. Τα βιβλία, τους λέω, θα παλεύουν πάντα τις συνθήκες απαγόρευσης για να πουν τις αλήθειες τους και οι μαθητές πάντα θα προτιμούν να παίξουν, παρά να μάθουν. Τους δείχνω ένα Κοράνι, μία Βίβλο και το κόκκινο βιβλίο του Μάο. Τα 3 αυτά βιβλία είναι σημαντικά για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Κρατώντας τα στο χέρι εκατομμύρια άνθρωποι έκαψαν βιβλιοθήκες και άλλα βιβλία, πιστεύοντας πως ό,τι γράφεται αλλού είναι περιττό ή επικίνδυνο. Η αξία των βιβλίων δεν βρίσκεται στη μοναδική τους αλήθεια, αλλά στον αέναο διάλογο, στην αιώνια πάλη. Στο τέλος πάντα τους ρωτώ να δουν ένα χάρτη και να διακρίνουν τι δείχνει. Είναι ένας χάρτης του Muhammad-al-Idrisi. Οι μαθητές στην αρχή δυσκολεύονται, ύστερα αρχίζουν να γυρίζουν το κεφάλι τους στο πλάι, κάποια στιγμή διακρίνουν γνώριμα σχήματα, στο τέλος απαντούν: ο χάρτης είναι ανάποδα, ο βορράς είναι κάτω. Το τι είναι ανάποδο τους λέω μάς το όρισαν, δεν το ορίσαμε μονάχοι μας. Γελούν και φεύγουν. Ποτέ κανείς ενήλικος δεν μπόρεσε να καταλάβει το χάρτη, δεν γύρισε το κεφάλι του στο πλάι, δεν κοίταξε ανάποδα το χάρτη.