Οι βιβλιοθήκες στη ΦΟ-ΡΑ

[Αναδημοσίευση του άρθρου του "Βιβλιοθηκάριου" στην "Αυγή της Κυριακής" 13/7/2014]

Αυτό το “αντί-” είναι ένα ζήτημα, το ότι τοποθετείσαι απέναντι σε κάτι, το ότι η δική του παρουσία και δράση σε ενεργοποιεί, ότι εκείνο σου παίζει μουσική κι εσύ χορεύεις. Όμως το φασιστικό φαινόμενο επανέρχεται, συντηρείται από τις συνθήκες, αλλά και τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης, ποτίζει τις κεντρικές πολιτικές, αξιοποιείται στην κυβερνητική ρητορεία. Κι ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας καλείται πλέον εκ των πραγμάτων να αντιδράσει, αφού πρώτα αποδεχτεί και κατανοήσει την επικινδυνότητα του φαινομένου.

Είναι εύκολη, συνήθης και απλουστευτική (όχι όμως εντελώς άστοχη) η κριτική που γίνεται στους «πνευματικούς ανθρώπους» για τον αδρανή πολιτικό τους ρόλο και την ευθύνη που φέρουν ως διανοούμενοι να τοποθετούνται στα διαλυτικά φαινόμενα της κοινωνίας. Κι αν αυτή γίνεται για τα πρόσωπα, τι να πει κανείς για τους πολιτιστικούς θεσμούς; Μια πρόσφατη πρωτοβουλία του Κρατικού Θεάτρου έρχεται να αναδείξει το ρόλο των θεσμών στην αντιφασιστική στράτευση. Μια δράση με την ονομασία “ΦΟβος-ΡΑτσισμός STOP” φέρνει σε επαφή τους μαθητές (στους οποίους απευθύνεται) μέσω του θεάτρου, με τις αρχές και τα μηνύματα της αντιφασιστικής στράτευσης. Η δράση έγινε ευρέως γνωστή πρόσφατα όταν χρυσαυγίτης βουλευτής απαίτησε να σταματήσει. Τα Μέσα στην πλειονότητά τους ανακάλυψαν την πρωτοβουλία των ανθρώπων του θεάτρου, όταν οι φασίστες τους επιτέθηκαν.

Οι φορείς, οι δομές και οι άνθρωποι του πολιτισμού, υπηρετώντας εξαρχής και την ελευθερία της έκφρασης, της επιλογής, της ταυτότητας, του αυτοπροσδιορισμού, της μόρφωσης, είναι κομβικός παράγοντας αντίστασης στον σκοταδισμό του φασισμού - ή οφείλουν να είναι. Δεν μπορεί να υπηρετείς όλα αυτά και να μην είσαι απέναντι σε όσους τα πολεμούν. Δεν αρκεί να συνεχίσεις απλά να κάνεις τη δουλειά σου, γιατί αν δεν αντιδράσεις, σε λίγο δεν θα σου επιτρέπεται να την κάνεις. Το παράδειγμα του Κρατικού Θεάτρου πρέπει να ακολουθήσουν και όλοι οι άλλοι φορείς του πολιτισμού, συγκροτημένα και αταλάντευτα. Να δώσουν το μήνυμα της αντίστασης στον ανθρωποφάγο κυνισμό και τη μισαλλοδοξία.

Στους φορείς αυτούς είναι, και οφείλουν να είναι, οι βιβλιοθήκες. Οι βιβλιοθήκες είναι ο παράδεισος της διαλεκτικής, το εργαστήριο των αντιθέτων που πάντα θα συνδιαλέγονται χωρίς ποτέ να συγχωνευθούν στην ανυπαρξία, είναι η πράξη στην ελευθερία της έκφρασης και στο δικαίωμα στην πληροφόρηση. Δεν αρκεί όμως απλά να υπάρχουν, πόσο μάλλον τώρα που το κράτος τις στραγγαλίζει. Οφείλουν να βρουν σχήμα συνεργασίας και κοινής δράσης στον αντιφασιστικό αγώνα. Να βγουν στη φόρα προβάλλοντας με το υλικό και τις υπηρεσίες τους τα δεινά του φασισμού, να θυμίσουν τις ολέθριες συνέπειές του, να τροφοδοτήσουν την έρευνα γι’ αυτόν, να ενεργοποιήσουν το κοινό τους. Στην περίπτωση που το κάνουν θα έχουν προσφέρει μια εξαιρετική υπηρεσία στην κοινωνία και στις αρχές που υπερασπίζονται. Στην αντίθετη περίπτωση θα δουν να καίγονται βιβλία στις πλατείες.