Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου 2011

Σφαίρες και καρφιά στις λέξεις


Ερίζουν οι ποιητές για τις ιδιότητες των λέξεων. Καθώς ίσως θεωρούν πως κατέχουν το σώμα τους, διεκδικούν και τη ψυχή των λέξεων και αφού δεν την κατακτούν, την ερμηνεύουν. Και εκεί πάνω στην ερμηνεία διαφωνούν μεταξύ τους αιώνες τώρα. Αυτός ο εμφύλιος δεν είναι ταξική πάλη, έχει όμως πολιτικά χαρακτηριστικά, αφού σε κάθε περίπτωση κάποιον σημαδεύουν οι ποιητές.

Λέει στην αγαπημένη «Ποιητική» ο Μανόλης Αναγνωστάκης*:

«…
Ξέρω: κηρύγματα και ρητορείες πάλι, θα πεις.
Ε ναι λοιπόν! Κηρύγματα και ρητορείες.

Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις.

Να μην τις παίρνει ο άνεμος.»

Και απαντάει ο Μιχάλης Γκανάς** στο «περί ποιήσεως 2» δεκαετίες μετά:

«Οι λέξεις δεν είναι καρφιά
ούτε φύλλα.
Και στο σφυρί αντιστέκονται
Και στον αέρα

Οι λέξεις είναι σαν τα σκάγια
Ποιες βρίσκουνε το στόχο τους
Ποιες δεν τον βρίσκουν.
Δεν φταίει πάντα ο κυνηγός»

Μου διαφεύγει ακόμα ποιος είπε ότι οι λέξεις είναι φύλλα. Θα μπορούσε να είναι ο Λειβαδίτης ή η Δημουλά (αυτή και αν δοκιμάζει στις λέξεις ιδιότητες) ή κάποιος άλλος. Ευτυχώς σ’ αυτό τον πόλεμο δεν υπάρχουν νεκροί. Μόνο ποιήματα στήνονται εκεί όπου γίνονται οι μάχες. Επιτύμβια ποιήματα που μοιάζουν πεσμένα φύλλα στη γη και τα παρασέρνουν τα χρόνια από ‘δω κι από κει.
*****
*Τα ποιήματα/Μανόλης Αναγνωστάκης. Αθήνα: Στιγμή, 1992
** Τα μικρά/Μιχάλης Γκανάς. Αθήνα: Καστανιώτης, 2000.

5 σχόλια:

Σταυρούλα είπε...

Είτε φύλλα, είτε πρόκες είτε σκάγια αυτό που είναι σημαντικό -για μένα τουλάχιστον - είναι να μην είναι κούφιες, άνευ νοημάτων δλδ.


Ωραία η εικόνα!!

Ανώνυμος είπε...

δε ξέρω στα αλήθεια ποιος το είπε αυτό μα σίγουρα ο Τ.Λ. είπε

Ασήμαντες λέξεις ειπωμένες αδιάφορα
που σε συντρίβουν για πάντα.

και

λέξεις θριάμβου ειπωμένες χαμηλόφωνα σε νικημένα βράδια ή τη νύχτα όταν όλοι κοιμούνται

και

Είναι η Μαγεία που έχουν οι λέξεις όταν δε μπορούν να πουν τίποτα, όπως και το παράδοξο αυτό ταξίδι μας μέσα στον κόσμο δε θα 'χε καμία σημασία, αν ήταν αληθινό

υπέροχη ανάρτηση υπέροχο θέμα
λέξεις...

Μαρία

Γιώργος Κατσαμάκης είπε...

Νομίζω Ρενάτα πως ό,τι και να κάνουμε οι λέξεις διατηρούν το νόημά τους. Βέβαια υπάρχουν και κάτι λέξεις φαντασμένες και ψωροπερήφανες όπως "απασχόληση", "ελαστικότητα","μνημόνιο", "διαχείριση" (κ.α. ξέρεις εσύ...) που ξαφνικά απέκτησαν κύρος και σταριλίκι - αλλά ας μην ανησυχούμε: γρήγορα θα σπάσουν τα μούτρα τους.

Μαρία πολύ ωραία η ανθολόγηση του Λειβαδίτη, κορφολόγημα δηλαδή κανονικό. Ευχαριστώ για την κρίση σου.

ΑΠΟΛΛΩΝ είπε...

Αν αφεθείς,

αν δεν καταληφθείς από προκαταλήψεις,

αν δεν είσαι μίζερος και γκρινιάρης,

το ταξίδι με τις λέξεις, άλλοτε με τα "ιστία" κι άλλοτε με τα "φτερά" ανοιχτά, είναι υπέροχο.

Αρκεί να είναι ανοικτά : τα μάτια, τ' αυτιά, ο νους.

Γιώργος Κατσαμάκης είπε...

Δεν ξέρω για τις προϋποθέσεις πάντως για την ομορφιά του ταξιδιού είμαι απόλυτα σύμφωνος Απόλλωνα - εξάλλου οι λέξεις είναι ίχνη της ζωής μας (ευτυχώς όχι τα μόνα..)