Ασθενούν οι νοσοκομειακές βιβλιοθήκες

της Ειρήνης Τσαλαπατάνη



Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας 66 βιβλιοθήκες ανήκουν σε νοσοκομειακά ιδρύματα. Στην πραγματικότητα, συχνά, ως «βιβλιοθήκη» ορίζεται ένας χώρος που δεν πληροί καμία προϋπόθεση, άρα λοιπόν, μπορούμε να πούμε –με σχετική ασφάλεια- ότι οι ενεργές νοσοκομειακές βιβ/κες της Ελλάδας δεν ξεπερνούν τις 40.

Ποιος, όμως είναι ο ρόλος τους, για το ίδρυμα στο οποίο ανήκουν;

Έργο της Βιβλιοθήκης είναι να παρέχει οργανωμένες υπηρεσίες πληροφόρησης για την υποστήριξη του κλινικού έργου και των πληροφοριακών αναγκών του επιστημονικού προσωπικού, που σχετίζονται με την εκπαίδευση και την έρευνα. Η έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση που μπορεί να παρέχει η βιβλιοθήκη είναι όπλο στα χέρια των επιστημόνων για τη δημιουργία τεκμηριωμένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων και απομακρύνει την πιθανότητα κατευθυνόμενης συνταγογράφησης και εξάρτησης από τις φαρμακευτικές εταιρείες.

Για την πλειονότητα των νοσηλευτικών ιδρυμάτων της χώρας, οι βιβ/κες δεν υπάρχουν στον οργανισμό. Έχουν ενταχθεί με διάφορες αποφάσεις, διοικητικά στις εκάστοτε γραμματείες και τελούν υπό την επιστημονική εποπτεία του Επιστημονικού Συμβουλίου. Σε γενικές γραμμές η τύχη και η πολιτική της βιβλιοθήκης εξαρτάται από τον εκάστοτε διοικητή του ιδρύματος, παρότι από την πλευρά των βιβλιοθηκονόμων των νοσηλευτικών ιδρυμάτων έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες επικοινωνίας με τους ιθύνοντες, μέσω συγκεκριμένων προτάσεων.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένα σημαντικό ζήτημα που προκύπτει για τη βιωσιμότητα όλων των νοσοκομειακών βιβλιοθηκών αφού οι περισσότερες λειτουργούν έχοντας ένα βιβλιοθηκονόμο ως προσωπικό. Αν υπάρξει συνταξιοδότηση, κλείνει η θέση του βιβλιοθηκονόμου αφού είναι μονήρης κι ο νόμος δεν προβλέπει εξαίρεση για τους βιβλιοθηκονόμους. Κατά συνέπεια, κλείνει και η βιβλιοθήκη γιατί για να λειτουργήσει χρειάζεται ειδικές γνώσεις- όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν τα διεθνή πρότυπα.

Από πρόσφατες έρευνες (Λάππα & Χαλεπλίογλου, 2007, Καλογεράκη & Τσαλαπατάνη 2008, Τσαλαπατάνη, 2009), τόσο για την κατάσταση των νοσοκομειακών

βιβλιοθηκών, όσο και για το «προσοντολόγιο» των ιατρικών βιβλιοθηκονόμων προέκυψαν τα εξής στοιχεία:

Οι ιατρικές βιβλιοθήκες που υπάγονται στα ακαδημαϊκά ιδρύματα και όσες από τις νοσοκομειακές ανήκουν σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία διαθέτουν καλύτερο επίπεδο συλλογής εξαιτίας κυρίως, της συμμετοχής τους στη Heal-link (κοινοπραξία Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών).

Οι ιατρικοί βιβλιοθηκονόμοι που εργάζονται σε νοσοκομειακές βιβλιοθήκες διαθέτουν υψηλό επίπεδο μόρφωσης, αναπτύσσουν τομείς που δε χρειάζονται χρηματοδότηση πχ εκπαίδευση χρηστών, αλλά οι βιβ/κες τους «πάσχουν» σε επίπεδο συλλογής, δηλ. έχουν παλιές συλλογές και οι ανανεώσεις συνδρομών των περιοδικών αργούν ή δε γίνονται ποτέ.

Τι πρέπει να γίνει;

1. Ένταξη των βιβλιοθηκών στον οργανισμό του ιδρύματος, με αποσαφήνιση του ρόλου τους. Προσδιορισμός της βιβλιοθήκης στο οργανόγραμμα -τουλάχιστον-ως αυτοτελές γραφείο με υπεύθυνο πτυχιούχο του κλάδου Βιβλιοθηκονομίας. Επίσης, εξαίρεση των βιβλιοθηκονόμων από τις διατάξεις του νόμου «για την εφεδρία» καθώς συνταξιοδότηση των βιβλιοθηκονόμων που υπηρετούν σε μονήρη θέση σημαίνει αυτόματα κατάργηση της βιβλιοθήκης.

2. Εμπλουτισμός της συλλογής των βιβλιοθηκών με Βάσεις Δεδομένων, ηλεκτρονικά βιβλία και περιοδικά προσβάσιμα από κάθε κλινική και τμήμα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με οριζόντια δικτύωση των βιβλιοθηκών και συνεργατικές δράσεις συντονισμένες από το Υπουργείο ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη οικονομία και η βελτίωση της ποιότητας της επιστημονικής πληροφόρησης.

Ερώτηματα

1. Γιατί δεν εντάσσονται οι βιβλιοθήκες στον οργανισμό των νοσηλευτικών ιδρυμάτων και μένουν μετέωρες με τριτοκοσμική αντιμετώπιση;

2. Γιατί δε δέχεται ο Υπουργός τους νοσοκομειακούς βιβλιοθηκονόμους που πασχίζουν εδώ και καιρό να δώσουν λύσεις για τη λειτουργία των βιβλιοθηκών εξασφαλίζοντας χρόνο και χρήμα;