la couleur du soufre

Σημείωση: για λόγους στοιχειώδους σεμνοτυφίας δεν τιτλοφορώ το κείμενο αυτό «το χρώμα του κώλου».

Ο στρατός είναι μια παράλογη αναγκαιότητα που εκτός από τον προφανή σκοπό που καλείται να υπηρετήσει , υπερασπίζεται και αρχές και αξίες που για κάποιο λόγο τις συνδέει με αυτόν: ανδρεία, εθνική υπερηφάνεια, υπακοή, ιεραρχία, αυτοθυσία… Σε περιόδους ειρήνης η βασική αναγκαιότητα ατονεί. Προκειμένου όμως να διατηρηθεί το στρατιωτικό σύστημα και να δικαιολογηθεί η χρησιμότητά του, η υπεράσπιση των αρετών που αναφέραμε γίνεται πια ο βασικός στόχος, για τον οποίο κάθε νέος άντρας καλείται να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Και εκεί ανθεί το αλλόκοτο.

Οι στρατιωτικές ιστορίες είναι ένας άρρηκτος δεσμός για όσους έχουν θητεύσει στο παράλογο. Πολλές φορές αναπτύσσονται τέτοιου είδους θεματικές συζητήσεις σε παρέες, όπου με την απαραίτητη συνοδεία καφρίλας ξεδιπλώνονται στιγμιότυπα και περιγράφονται πρόσωπα, ρόλοι και χαρακτήρες, ακόμη και από βύσματα – που αλί αν ξέρουν τι χρώμα είναι το χακί. Η συνήθης αντίδραση του πιθανά παρόντος θηλυκού πληθυσμού των συνθέσεων αυτών ξεκινάει από χαλαρή αδιαφορία μετά αποδοκιμαστικού μορφασμού, μέχρι αυστηρή αποδοκιμασία μετά εντόνου μορφασμού.

Η στρατιωτική μου θητεία κράτησε 18 μήνες. Κατά τη διάρκειά τους έζησα πίσω από μάντρες στρατοπέδων κοιτώντας είτε την Κόρινθο, είτε τα Γιάννενα, είτε τον κόλπο του Μούδρου. Θα έλεγα πως μάλλον ήμουν μια αξιοπρεπής περίπτωση απροσάρμοστου φαντάρου με κομπλεξικές και σνομπ τάσεις. Πώς αλλιώς εξάλλου να δικαιολογήσω τους τόνους βιβλίων που διάβασα, όταν οι διπλανοί μου περιεργάζονταν τσόντες του απώτερου παρελθόντος – που ωστόσο διατηρούσαν αναλλοίωτη την… επικαιρότητά τους χρόνια μετά μέσα στη μονάδα. Προνομιακός χώρος ανάγνωσης, η σκοπιά. Τι άλλο να κάνω εξάλλου, αφού ο εχθρός μάλλον δεν ενδιαφερόταν να μας επιτεθεί;

Την περίοδο εκείνη – ίσως όχι τυχαία -  με ενδιέφερε ο σουρεαλισμός και διάβαζα οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια μου γύρω από αυτόν; Βιογραφίες, μανιφέστα, ιστορία του κινήματος, θεωρητικά κείμενα. Αν και κριτικός στο σουρεαλισμό, και ίσως γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, διάβασα κάποια στιγμή και τον Georges Bataille. Το βιβλίο λεγόταν «Ηλιακός πρωκτός». Ήταν μια έκδοση της «Νεφέλης» σε μετάφραση του Κωστή Παπαγιώργη. Αν θυμάμαι καλά ήταν μια σειρά δοκιμίων. Σε ένα από αυτά υπήρχε ένα κείμενο για τον ακρωτηριασμό του Βαν Γκογκ. Υπήρχε μια γαλλική φράση εκεί μέσα που περιέγραφε το κίτρινο χρώμα των διάσημων ηλίανθων, στο οποίο κίτρινο ο ίδιος ο ζωγράφος απέδιδε κάτι από τη φθοροποιό και άρρωστη εικόνα του ήλιου. Χαρακτήριζε αυτό το κίτρινο ως χρώμα του θειαφιού ή γαλλιστί “la couleur du soufre”.

Μου άρεσε ο ήχος της φράσης:  “la couleur du soufre”. Και με το στυλό που πάντα κουβαλούσα πάνω μου την έγραψα στον ασβεστωμένο τοίχο της σκοπιάς, περνώντας ξανά και ξανά το μελάνι πάνω στα γράμματα για να είναι ευκρινής. Το νούμερο τέλειωσε, αλλά την επόμενη μέρα είχα πάλι σκοπιά στο ίδιο μέρος. Ανέβηκα βαριεστημένα και στάθηκα να χαζεύω το ηλιοβασίλεμα στον κόλπο του Μούδρου. Θυμήθηκα τότε τη φράση και έψαξα να τη βρω. Με έκπληξή μου πρόσεξα πως κάποιος είχε απαντήσει από κάτω. Κάποιος γαλλομαθής ίσως; Ο συνομιλητής μου λοιπόν απαντούσε: «το χρώμα της σούφρας σου μαλάκα». Και σε μια από αυτές τις σπάνιες συναντήσεις του σουρεαλισμού με την πραγματικότητα άρχισα να γελώ θεωρώντας πως είχε κλείσει ο κύκλος, αφού η «σούφρα μου» συναντούσε πια τον "ηλιακό πρωκτό" του Bataille…

ΥΓ: Για κάποιο λόγο συμφωνήσαμε κάποιοι να γράψουμε ιστορίες του στρατού στα blog μας. Στο αφιέρωμα συμμετέχουν επίσης:

Δύτης των Νιπτήρων
Τσαλαπετεινός
Το ιστολόγιο του ερυθρού καγκουρώ

Κυνοκέφαλοι

SilentCrossing

Η ωραία Σέλιτσα

Oldboy
Μεταπαράλογος