Πολλοί νεώτεροι συνάδελφοι θα απαντούσαν με ένα αυστηρό μονολεκτικό «ΝΑΙ» στην πρώτη ερώτηση, αρνούμενοι να απαντήσουν στις επόμενες. Αρκετοί θεωρούν υποτιμητικό τον όρο «βιβλιοθηκάριος», ενώ… «επιστήμονας της πληροφόρησης»… άλλο πράγμα…Λίγο ενδιαφέρει τελικά αν η βιβλιοθηκονομία είναι επιστήμη ή τέχνη. Είναι πάντως ένα σύνολο γνώσεων απαραίτητων για την οργάνωση και την παροχή πληροφοριών με μια διεθνή δυναμική ανάπτυξης αναντίστοιχη με την ελληνική (εφαρμοσμένη) πραγματικότητα.
Αφιερώνω αυτή την ανάρτηση στους άνεργους… επιστήμονες της πληροφόρησης. Σε λίγο καιρό θα τους κάνω πάλι παρέα. Την αφιερώνω και σε όσους συναδέλφους μου δεν έχουν καταλάβει ακόμη ότι η επίκληση της επιστημονικότητας δεν λύνει το οξύ πρόβλημα της ανεργίας , δεν αναβαθμίζει το χαμηλό κοινωνικό στάτους του επαγγέλματός μας, δεν λύνει τα βασικά προβλήματα των βιβλιοθηκών, ούτε ενισχύει τη βασική αξία της δουλειάς μας: την παροχή (ελεύθερης) πρόσβασης (σε όλους) στην πληροφορία και τον πολιτισμό.
Για τους πολλούς (πολιτικούς, ακαδημαϊκούς, τεχνοκράτες, καθηγητές και δασκάλους) η βιβλιοθήκη είναι μια αποθήκη βιβλίων. Κάποια στιγμή θα καταλάβουν, όταν καταλάβουμε και εμείς ποια είναι η αποστολή μας: η διαφύλαξη και το μοίρασμα της γνώσης. Δεν αρκεί αυτό;
Οι ερωτήσεις λοιπόν:
1. Η βιβλιοθηκονομία είναι αναμφισβήτητα επιστήμη;
2. Αν όχι, τι άλλο θα μπορούσε να είναι;
3. Αφού διδάσκεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι απόφοιτοί των σχολών αυτών είναι επιστήμονες;
4. Αν δεν είναι επιστήμονες είναι μήπως κάτι … κατώτερο, για παράδειγμα τεχνίτες;
5. Είναι ευκολότερη η βιβλιοθηκονομία ως τέχνη, από ότι ως επιστήμη;
6. Ποια η διαφορά βιβλιοθηκάριου, βιβλιοθηκονόμου και… επιστήμονα της πληροφόρησης;
7. Ένας βιβλιοθηκονόμος εργαζόμενος σε βιβλιοθήκη ή βιβλιοπωλείο είναι επιστήμονας;
8. Ένας απόφοιτος μίας σχολής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι περισσότερο απαραίτητος στην κοινωνία από έναν άλλο; Μήπως πρέπει να αντιμετωπίζεται με περισσότερη φροντίδα… και προδέρμ;
9. Το μεταπτυχιακό δίπλωμα πιστοποιεί ανώτερη, πλατύτερη ή βαθύτερη γνώση μιας επιστήμης ή τέχνης;
10. Στα Συνέδρια των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών γίνονται επιστημονικές ανακοινώσεις;
11 σχόλια:
Οταν διαβαζει κανεις αυτη την αναρτηση μελαγχολει....Δυστυχως λεει πολλες και μεγαλες αληθειες....
Μακαρι να την διαβασουμε όσο πιο πολλοι βιβλιοθηκονόμοι (και όχι μόνο) γίνεται....Ίσως καταφερει να μας προβληματισει....Να μας ξυπνήσει λιγο το αισθημα ευθυνης....
Ζητάμε την άδεια να αναπαράγουμε την ανάρτηση αυτή στο blog του e-scriptorum
Περί...”ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ" θα σας παρακαλούσα θερμά να μου εξηγήσετε τι σημαίνει ο βαρύ αυτός τίτλος τον οποίο το ΥΠΕΠΘ χρησιμοποιεί σε όλα τα επίσημα έγγραφά του τα τελευταία δέκα χρόνια. Είναι 70! περίπου εκπαιδευτικοί οι οποίοι υπηρετούν στα ΚΕΣΥΠ (Κέντρα Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού) όλων των νομών της xώρας. Μήπως γνωρίζει κάποιος τι ακριβώς σημαίνει ο όρος αυτός, εάν είναι δόκιμος και τι προσόντα χρειάζονται για μια τέτοια θέση; Πιο είναι το αντικείμενο της εργασίας; Εαν πάλι δεν γνωρίζετε τίποτε μήπως θα είχατε την καλοσύνη να το ψάξετε; Περιμένω με ανυπομονησία.
Θα κοιτάξω, αλλά καταρχάς ξέρω ότι ως κλάδος δεν μονοπωλούμε ούτε την πληροφόρηση, ούτε βέβαια την τεκμηρίωση. Και οι δύο όροι προϋπήρξαν και υπάρχουν και παράλληλα με εμάς (τους βιβλιοθηκονόμους, αρχειονόμους). Είναι σαν τον "Librarian", όρο που συχνά βρίσκει κανείς σε προγράμματα και εννοείται ο διαχειριστής κάποιων εφαρμογών.
1. Ναι, είναι. Βάση τουλάχιστον των ορισμών περί επιστήμης (είναι κακό να είναι κανείς επιστήμονας?)
2. Δεν ξέρω, πάντως όχι βιβλιοθηκονόμος. ούτε κι αυτό είναι κακό, εξάλλου
3. και πάλι ναι, αλλά όχι επειδή διδάσκεται στις τριτοβάθμιες σχολές, αλλά επειδή η βιβλιοθηκονομία είναι επιστήμη.
4. οι τεχνίτες, εξ όσων γνωρίζω, δεν είναι κατώτεροι των επιστημόνων, απλά επιτελούν διαφορετικό έργο. ο τεχνίτης, εξ ορισμού ασκεί μια τέχνη και κατά κύριο λόγο, κατασκευάζει πράγματα με τα χέρια του. ο βιβλιοθηκονόμος όχι. είναι διαφορετικά πράγματα και καλό θα ήταν να μην τα συγχέουμε γιατί παραπληροφορούμε.
5. η ερωτηση δεν έχει νόημα.
6. βιβλιοθηκάριος είναι ο εμπειρικός, κατά βάση, επαγγελματίας που απασχολείται στις βιβλιοθήκες. ο όρος χρησιμοποιούνταν, κυρίως παλαιότερα, όταν η βιβλιοθηκονομία δεν θεραπεύοταν σε ανώτατα ιδρύματα. τώρα, όσοι απασχολούνται σε βιβλιοθήκες για να ασκήσουν βιβλιοθηκονομικό έργο χωρίς να έχουν την απαραίτητη βιβλιοθηκονομική κατάρτιση, ονομάζονται "παραεπαγγελματίες" (σε παγκόσμιο επίπεδο).
βιβλιοθηκονόμος είναι ο επιστήμονας του οποίου τομέας ενδιαφέροντος και απασχόλησης, είναι οι βιβλιοθήκες. ασχολείται με την παροχή πρόσβασης κυρίως (αλλά όχι αποκλειστικά) σε δημοσιεύματα.
η επιστήμη της πληροφόρησης έχει ευρύτερο πεδίο και ενσωματώνει τόσο τη βιβλιοθηκονομία, όσο και (παλαιότερα την τεκμηρίωση, αλλά πλέον στις μέρες μας) την επιστήμη της πληροφορίας. θα μπορούσαμε να πούμε, έστω και απλουστευτικά πως, επιστήμονες τις πληροφόρησης είναι οι βιβλιοθηκονόμοι, οι αρχειονόμοι, αλλά και οι μουσειολόγοι, οι τεκμηριωτές κλπ.
7. ένας άνεργος γιατρός δεν είναι επιστήμονας?
8. κατ'άρχήν, από ποιόν άλλον? και εκ δευτέροις, όλα τα επαγγέλματα και οι επαγγελματίες είναι εξίσου απαραίτητοι στην κοινωνία. είναι ο τσαγκάρης λιγότερο απαραίτητος από τη βιομηχανία της camper?
9. το μεταπτυχιακό δίπλωμα πιστοποιεί εξειδικευμένη γνώση σε ένα τομέα. τώρα αν πράγματι την παρέχει είναι άλλο θέμα, και εξαρτάται απόλυτα από το κάθε μεταπτυχιακό πρόγραμμα.
10. δυστυχώς, ως επί το πλείστον, όχι. αλλά, ας μην είμαστε απόλυτοι, καθώς υπάρχουν και εξαιρέσεις.
Έχει ενδιαφέρον που σχολιάσατε ένα κείμενο που αναρτήθηκε πριν από ακριβώς δύο χρόνια.
Σκοπός του κειμένου ήταν να ενοχλήσει, από όσο θυμάμαι..., όσους εκ των συναδέλφων αρέσκονται στην παραπλανητική χρήση των νεολογισμών,κατά κανόνα τους νεότερους. Επιστήμονας δεν είναι όποιος ασκεί ένα επάγγελμα, αλλά όποιος υπηρετεί μια επιστήμη παράγοντας επιστημονικό έργο. Δεν είμαστε επομένως όλοι "επιστήμονες" της πληροφόρησης (δεν μειώνει καθόλου την κοιωνική μας προσφορά αυτό), αλλά ας πούμε πως όσοι δουλεύουμε στο αντικείμενο που σπουδάσαμε είμαστε "επαγγελματίες της πληροφόρησης" (κακόηχο και... παραπλανητικό μου ακούγεται). Από όταν αποκτήσαμε "τίτλους" επιστημονικότητας ξεχάσαμε πως η δουλειά μας ακόμη είναι εξαιρετικά χειρωνακτική.
Το ύφος του κειμένου ήταν ειρωνικά υπαινικτικό, αλλά απόλυτος δεν είμαι. Ο καθένας δίνει τις απαντήσεις του (γεννώντας βέβαια νέες ερωτήσεις).
Κλείνω λέγοντας πως εξηγείτε λάθος τις λέξεις "βιβλιοθηκάριος" και "βιβλιοθηκονόμος". "Βιβλιοθηκάριος είναι αυτός που αίρει (σηκώνει)τα βιβλία, και "βιβλιοθηκονόμος", αυτός που τα νέμει (μοιράζει).
Ευχαριστώ για το σχόλιό σας...
Έχετε δίκιο, δεν πρόσεξα κάν την ημερομηνία δημοσίευσης, ωστόσο, δεν νομίζω ότι έχει καμία σημασία, εκτός αν, για οποιοδήποτε λόγο, θεωρείτε πως το κείμενό σας, δεν σας εκφράζει πιά, όποτε δεν υπάρχει κανένας λόγος περαιτέρω σχολιασμού. θα υποθέσω πάντως, πώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει...
γενικώς, δεν θα διαφωνήσω, επί της αρχής, με τις παρατηρήσεις σας, αλλά μου φαίνονται πολύ απλουστευτικές. και εν πάσει περιπτώση, η οπτική του καθενός είναι διαφορετική, και αυτό είναι αρκούντως ευχάριστο.
η προσωπική μου άποψη είναι ότι επιστήμονας δεν είναι απαραιτήτως εκείνος που παράγει επιστημονικό έργο με τις δημοσιεύσεις άρθρων και γενικώς ακολουθώντας μια πιο "ακαδημαϊκή" οδό, αλλά εκείνος που ασκεί μια επιστημή. και επανέρχομαι στο παράδειγμα του γιατρού (που φαντάζομαι δεν διαφωνείτε ότι είναι επιστήμονας). ένας γιατρός που απλώς ασκεί την ιατρική και δεν "παράγει επιστημονικό έργο" δεν είναι επιστήμονας? σίγουρα δεν είναι ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ. αλλά αυτό είναι διαφορετική υπόθεση.
για την ετυμολογία και την ερμηνεία από γλωσσολογικής απόψεως των λέξεων βιβλιοθηκάριος και βιβλιοθηκονόμος έχετε απόλυτο δίκιο, ωστόσο, εγώ δεν έκανα καμία τέτοια ανάλυση, απλώς ανέφερα τον τρόπο με τον οποίο τους χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα, και πάλι, καταχρηστικά, πολλές φορές.
ως πρός τους τίτλους επιστημονικότητας και πάλι θα συμφωνήσω μαζί σας, μέχρι του σημείου όμως που χρησιμοποιούνται για να καλύψουν ανεπάρκειες και αδυναμίες. στο κάτω κάτω, ένας τίτλος από μόνος του δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. όταν όμως ο πεαγγελματίας του δίνει υπόσταση και τον υπερασπίζεται δια του έργου του καθημερίνα, τότε, μόνο, καταξιώνεται, καθιερώνεται και κατακτά την αξία που του πρέπει. πάντως οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τους εαυτούς μας και, εν προκειμένω, το επάγγελμά μας, έχουν μεγάλη σημασία και καλό θα είναι να υπάρχει μια αντιστοιχία ανάμεσα σ' αυτό που λέμε ότι κάνουμε και σ΄ αυτό που πραγματικά κάνουμε, αλλιώς η συνεννόηση γίνεται πολύ δύσκολη, όχι τόσο μεταξύ μας, αλλά κυρίως με όλους όσους, δικαίως, ρωτάνε "μα τί κάνει, επιτέλους, ένας βιβλιοθηκονόμος? χρειάζεται να σπουδάζεις τέσσερα χρόνια για να μάθεις να βάζεις τα βιβλία στα ράφια?"
και είμαι σίγουρη, ούτε κι εσείς πιστέυετε πως η ουσία του επαγγέλματος είναι να "φέρουμε" και να "νέμουμε" απλώς βιβλία...
και πάλι σας ευχαριστώ για τον χώρο που μου δώσατε να εκφράσω την άποψη μου.
Οι δυσχέρειες της γραπτής επικοινωνίας, η οποία έχει τους δικούς της χρόνους και κανόνες, είναι νομίζω παράλληλα και το υπέρ της: ξεφλουδίζουμε αργά τις έννοιες. Αντιλαμβανομαι καλύτερα τι εννοείτε, ωστόσο δεν μπορώ να χαρακτηρίσω περισότερο επιστήμονα το φαρμακοποιό ης γειτονιάς μου από τον επιπλοποιό. Όπως και να είναι, είπα και πριν πού στοχεύει το κείμενο. Περιμένω και άλλα σχόλιά σας, όποτε θέλετε. "Ο Βιβλιοθηκάριος" ("καταλογογράφος, ταξιθέτης ή διαθέτης της καθημερινότητας και υπηρέτης μιας τέχνης απολαυστικής και παραγνωρισμένης")είναι φιλόξενος και σε κείμενα συναδέλφων για την επιστήμη ή την τέχνη μας :)
Γνωρίζοντας ότι έρχομαι μετά απο 3 χρόνια από την τελευταία δημοσίευση σχολείου για το συγγεκριμένο θέμα, μάλλον πρέπει να ομολογήσω ότι συμφωνώ με την roxana ... Βασικά το πώς βρήκα αυτό το Blog και τα υπό συζήτηση θέματά του, αν και είναι από αδιάφορο έως `ξεκάρφωτο` (ας μου επιτραπεί ο αυτοχαρακτηρισμός), έχει λίγη σημασία, αλλά θεωρώ σημαντικό όπως και να΄χει. Λοιπόν, έβαλα στο google search τί σπουδάζει κανείς στην βιβλιοθηκονομία. Οι δέκα πρώτες απαντήσεις μπορώ να σας πω δεν έχουν να κάνουν τίποτα με την ερώτηση που έκανα, αλλά έτσι βρήκα την συζήτησή σας.
1. για μένα ο κάθε ένας που έχει σπουδάσει σε πανεπιστημιακό επίπεδο είναι επιστήμονας, αλλιώς δεν θα υπήρχε λόγως ο υπό σπουδές κλάδος να είναι στα πανεπιστήμια
2. ο επιπλοποιός, τώρα, όπως και να το κάνουμε δεν είναι επιστήμονας αλλά τεχνίτης, με μεγάλες γνώσεις οσοναφορά χρήση υλικών, μαθηματικά και υπολογισμούς, μέχρι αποκτηθέμενες ίσως γνώσεις αισθητικής, διακόσμησης και σχεδιασμού... αλλά όλα αυτά δεν τον κάνουν επιστήμονα, τον κάνουν έναν τέλειο στον τομέα του τεχνίτη, άριστο και που πρέπει να αμοίβεται και αναλόγως
3. και υπάρχουν και εκείνα τα επαγγέλματα, που κατά την ταπεινή μου γνώμη, αν και μπορεί κανείς να μάθει όλες τις τεχνικές μέχρι και μπορεί να πάει στο πανεπιστήμιο γιατί απλά υπάρχει στο αντικείμενο, αλλά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε επιστήμονας ούτε τεχνίτης... αυτοί λοιπόν που ανήκουν σ΄αυτή την κατηγορία δεν είναι άλλοι από τους καλλιτέχνες, ζωγράφοι, γλύπτες, μουσικοί, ηθοποιοί, σκηνογράφοι κλπ
Επομένως αν και είναι αναπόφευκτη η ταξινόμηση των επαγγελμάτων, δεν είναι μια απλή συνταγή, ούτε άσπρο-μαύρο, αλλά αντιθέτως ότι και κάνει την κοινωνία μας πλουραλιστική και ενδιαφέρουσα, όπου είναι αναγκαίος ο σεβασμός της διαφορετικότητας σε όλα (μα όλα) τα επίπεδα. Η κατανόηση αυτή της διαφορετικότητας είναι που φέρνει την ισότητα, διαλακτικότητα και διαλεκτικότητα κα άρει τις απαρχαιομένες νομές και οδηγεί στην πρόοδο και ανάπτυξη. Ευχαριστώ πολύ.
Καλώς τον! Το σχόλιό σου δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο... Μια σουρεαλιστική συγκυρία το 'θελε να επαναφέρω τον προβληματισμό μου για τους όρους του επαγγέλματός μας σε ένα άρθρο στην "Αυγή". Δες εδώ: http://vivliothekarios.blogspot.gr/2013/03/blog-post_18.html
javascript:void(0)
υγ: ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο.
Διαβάζοντας το άρθρο σας, μπορώ με ευκολία να σας απαντήσω ούσα βιβλιοθηκονόμος ότι η βιβλιοθηκονομία ειναι μια επιστήμη, διότι το συγχέετε με την τέχνη. Εγώ θεωρώ οτι πρόκειται για λειτούργημα και όχι για κάτι που να ανήκει στην έννοια που εμπίπτει ο όρος τέχνη. Αλλά αυτή είναι μια μεγάλη κουβέντα και με διαφορετικές γνώμες όπως είναι φυσικό.
Τέχνη δεν είναι μόνο οι καλές τέχνες ή η ποίηση, η μουσική κοκ. Τέχνη είναι οι σιδηροκατασκευές, η οικοδομική, τέτοιου είδους επαγγέλματα. Τέχνη είναι και η μαστοριά, η επιδεξιότητα, το επάγγελμα. Πάντως αυτό που ασκούμε στις βιβλιοθήκες είναι επάγγελμα και όχι επιστήμη. Τέλος πάντων, ευχαριστώ για τον προβληματισμό σας. Όπως βλέπετε, αυτό το κείμενο έχει προκαλέσει και το 2009 και το 2010 και το 2011 και φέτος σχόλια. Αυτό σημαίνει ότι πετυχαίνει το στόχο του διαλόγου :)
Δημοσίευση σχολίου