Αν κάπως τιτλοφορούσαμε αυτή την επιλογή βινιετών από το 16ο ως τον 18ο αιώνα, θα μπορούσαμε να την πούμε "άνθρωποι και δέντρα". Οι βινιέτες, αυτά τα εγχάρακτα τυπογραφικά κοσμήματα στις σελίδες τίτλου των βιβλίων, από την αρχή της τυπογραφίας λειτουργούσαν συχνά και ως "λογότυπα", εμπορικά σήματα των τυπογραφείων και των εκδοτικών οίκων.
Στη συγκεκριμένη ομάδα βινιετών λοιπόν έχουμε τη διάσημη ελιά του Elsevier στους δύο τύπους της: ο πρώτος με την Αθηνά να στέκεται δίπλα στο δέντρο και την κουκουβάγια κάτω από αυτό και την περίεργη λατινική φράση "ne extra oleas" (μετάφραση του Αριστοφανικού "εκτός οίσει των ελαιών" από τους "Βάτραχους") να συνοδεύει την εικόνα. Το σήμα εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1642. Ο δεύτερος τύπος έχει το δέντρο να μπλέκεται από την άμπελο, ένας μεγάλος άντρας, φιλόσοφος ίσως, στέκεται στο πλάι. Η λατινική φράση που συνοδεύει το σήμα είναι ακόμη πιο αινιγματική: "non solus" (όχι μόνος), μια προτροπή ίσως στο διανοούμενο να μην είναι απορροφημένος στη μελέτη του, να μην είναι μόνος σε αυτήν, αλλά να συνδέεται και με τον έξω κόσμο. Η βινιέτα πρωτοεμφανίστηκε σε έκδοση του Elsevier το 1620, αποτελεί δε ακόμη και σήμερα λογότυπο του διάσημου εκδοτικού οίκου.
Παρόμοια χρήση του δέντρου κάνει στις βινιέτες του το 16ο αιώνα και ο Γάλλος Robert Estienne ( Robertus Stephanus στα λατινικά, γιος του Henri Estienne (Henricus Stephanus), ιδρυτή της φίρμας). Κι εδώ έχουμε την ελιά. Δίπλα της στέκεται ένας γηραιός άντρας, μάλλον ο Απόστολος Παύλος, από το δέντρο πέφτουν στο έδαφος κομμένα κλαδιά. Την εικόνα συμπληρώνει η λατινική φράση "Noli altum sapere (sed time)" ("μη υψηλοφρόνει, αλλά φοβού"), που προέρχεται από τις Προς Ρωμαίους επιστολές του Παύλου. Η προτροπή είναι σαφής και συνδέεται με την "Μεταρρύθμιση" και την σύγκρουση με την Παπική εξουσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου