Οι illuminati ήταν αναρχικοί;

Όπως το σύνολο σχεδόν της δυτικής ιστορίας του πνεύματος είναι ένα εξωτικό είδος για την κουλτούρα των ΗΠΑ, έτσι και οι «Πεφωτισμένοι» είναι μια χρυσή ευκαιρία, για μια μυστικιστική, παρα-πνευματική ανάγνωση ενός φαινομένου που πέραν των καταναλωτικών διαθλάσεων του Χόλυγουντ έχει κοινωνικό ενδιαφέρον: ο ρόλος των μυστικών εταιρειών στην ασφαλή ανάπτυξη φιλοσοφικών ή πολιτικών αιρέσεων.

Ο Nettlau στην προσπάθειά του να προσδώσει προϊστορία στην ιστορία της ελευθεριακής, αναρχικής ιδέας ξεκινάει στην «Ιστορία της Αναρχίας» (εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη) να μιλάει για τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, περνάει στο Μεσαίωνα και τις θρησκευτικές αιρέσεις και φτάνει πια στους τελευταίους 2 αιώνες και την καθαυτή ιστορία της αναρχίας. Κάπου εκεί «κρύβεται» μια αναφορά – μια ανάγνωση της ιστορίας των illuminati από αναρχική σκοπιά. Αναφέρεται λοιπόν στον Adam Weishaupt, ο οποίος στο κείμενό του “Andrede an die neu aufzuenehmenden 111 dirigentes” απευθύνεται στη μυστική εταιρεία των Πεφωτισμένων θεωρώντας τα κράτη πηγή όλων των σημερινών δεινών και μεταβατικό στάδιο προς μια ελεύθερη ζωή. Μέσα στα άλλα λοιπόν υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά στις «μυστικές σχολές της γνώσης, που σε όλες τις περιόδους αποτελούσαν τους θεματοφύλακες της φύσης και των δικαιωμάτων του ανθρώπου».

Συμπληρώνοντας εδώ μια μικρή ιστορική περιγραφή για τους illuminati να πούμε ότι ιδρύθηκαν ως μυστική οργάνωση το 1776 από τον Weishaupt στη Βαυαρία με βάση τα πρότυπα των μασονικών στοών. Στοές τους δημιουργήθηκαν επίσης στη Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, Πολωνία και Ουγγαρία. Για την «Εγκυκλοπαίδεια Δομή», από όπου αντλώ πληροφορίες, δεν φαίνεται να έχει ενδιαφέρον το περιεχόμενο των ιδεολογικών και ορθολογικών θέσεων των illuminati, άρα δεν μπορώ να ξέρω γιατί η Καθολική Εκκλησία τους κυνήγησε με τέτοιο μένος. Illuminati υπήρξαν και στους προηγούμενους αιώνες ως «αιρέσεις» και κινήματα (Ιταλία και Ισπανία τον 15ο και 16ο αι., Σουηδία 18ο αι. κ.α.)

Και επιστρέφω στην αρχική παρατήρηση: πόσο διαστρεβλώνεται μια ιστορία που έχει ενδιαφέρον… Στη δεδομένη περίπτωση η εξέλιξη των ιδεών σε αντιδιαστολή με τις επίσημες ιδεολογίες έχει ανάγκη την προστασία της μυστικότητας; Κάποτε οι δυνατές νησίδες της αμφισβήτησης καταστρέφονταν με βιά (που λέει και ο Εθνικός ύμνος). Σήμερα υπάρχουν τέτοιες νησίδες; Πώς τις αντιμετωπίζει η κυρίαρχη τάξη ιδεών;