Ιστορίες βιβλιοθηκών (1): η Ευλαμπία

Χθες η κόρη μας είχε γενέθλια- έκλεισε τα πολλά… δύο χρόνια της. Εντάξει μπορώ πια να καταλάβω τις διαφορές των δύο φύλων εναργέστερα… Ας πούμε, είμαι σίγουρος πως τώρα που κάθομαι να γράψω αυτό το σημείωμα, το βλέμμα της μου λέει με σιγουριά: «για μένα γράφεις, το ξέρω». Γι’ αυτό και εγώ, που δεν θέλω να με καταλάβει, για άλλα θα σας πω.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να με ενθουσιάζουν οι συναντήσεις της ανάγνωσης: γεγονότα και περιγραφές που σμίγουν μόνο γιατί έτυχε να διαβάσω βιβλία που τις περιέχουν απομονωμένες (για τους δικούς τους λόγους), στοιχεία που απαντούνται στη ζωή ή τη σκέψη μου και στα παράλληλα σύμπαντα της μυθοπλασίας ή της σκέψης των συγγραφέων.

Διάβασα αυτές τις μέρες στο «Μνημόσυνο για έναν ημιτελή θάνατο» του ευφυή, παθιασμένου και αριστερού Βασίλη Ραφαηλίδη μια περιγραφή για το μπουρδέλο της Καστοριάς, όπου έζησε τα εφηβικά του χρόνια. Μοιάζει να «συνομιλεί» με αυτό που έγραψα λίγες μέρες πριν για το παλιό μπουρδέλο της Κορίνθου:

… «το ωραιότερο θέαμα το πρόσφερε το μπορντέλο της Καστοριάς. Βρίσκονταν στην είσοδο της πόλης, σκαρφαλωμένο σε έναν βράχο. Μέσα είχε δυο «ιέρειες» την κυρία Νίκη και την κυρία Κούλα, που σε λίγο θα τις γνωρίσω καλά κι εγώ.

Όταν λοιπόν, επέστρεφαν οι στρατιώτες απ΄ τα μέτωπα του Γράμμου και του Βίτσι, δυο τεράστιες ουρές σχηματίζονταν έξω απ’ το μπορντέλο. Η μία κατέληγε στο κρεβάτι της κυρίας Νίκης. Και η άλλη στο κρεβάτι της κυρίας Κούλας. Παρόμοιες ουρές, ξανάδα μόνο όταν πήγα στο στρατό, όχι στο μπορντέλο της Κορίνθου, αλλά μπροστά απ’ το καζάνι του συσσιτίου» …

Η πρώτη εικόνα της 18μηνης στρατιωτικής μου ζωής ήταν οι μεγάλες ουρές μπροστά από τα μαγειρεία στο στρατόπεδο της Κορίνθου, και ακόμη πιο συγκεκριμένα ο ίσκιος μας πηγαίνοντας βράδυ για φαΐ που σέρνονταν σαν μαύρο φίδι στο γυμνό τοίχο που φώτιζε ένας δαιμονισμένος προβολέας. Για κάποιο λόγο αυτή η εικόνα τυπώθηκε στα μυαλά δύο αντρών με πολλά χρόνια διαφορά μεταξύ τους, με την ίδια ένταση και το ίδιο συναίσθημα…

Λίγες σελίδες μετά το «μπορντέλο» της Καστοριάς ο Ραφαλίδης μιλάει και για τη βιβλιοθήκη της:

… «Άρχισα, λοιπόν, να ψάχνω στη δημοτική βιβλιοθήκη της Καστοριάς, με τη βοήθεια του συμπαθέστατου και μεγαλοπρεπέστατου βιβλιοθηκάριου κυρίου Ζήκου, για βιβλία σχέση έχοντα με πολέμους, με αντάρτικα, με επαναστάσεις, όλα ανάκατα. Κι ούτω πως έφτασα κάποτε στην Ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης του Μινιέ… Εκείνο τον καιρό διάβαζα μετά μανίας ό,τι μου ‘πεφτε στο χέρι. Από Καζαμία μέχρι Μάσκα, και από Ντελί μέχρι Ντοστογιέφσκι, Σαίξπηρ, Μολιέρο. Μολιέρος δεν υπήρχε στη βιβλιοθήκη του πατέρα μου. Μου τον σύστησε ο κύριος Ζήκος, ο βιβλιοθηκάριος.» …

Λίγες σελίδες πριν (στη ζωή πάντως δεν μπορείς να γυρνάς στις «πίσω σου σελίδες») αναφέρει τον «καλό του φίλο» και συμμαθητή Κώστα Σημαιοφορίδη. Ο παλιός βουλευτής της ΝΔ έρχεται συχνά στη βιβλιοθήκη που δουλεύω. Σκέφτομαι να τον ρωτήσω για το Ραφαηλίδη, τη βιβλιοθήκη της Καστοριάς και τον κύριο Ζήκκο και μάλλον και για το μπορντέλο, την κυρία Νίκη και την κυρία Κούλα (σαφώς άλλη από αυτήν του Κουμανταρέα στην ομώνυμη νουβέλα).

Ακόμη και αν υποκρίνομαι τον απορροφημένο στους λαβύρινθους της σκέψης μου, την παρακολουθώ να παίζει δίπλα μου, αδειάζοντας και γεμίζοντας ένα κουκλόσπιτο και να σιγομουρμουρίζει την «Ευλαμπία» (οικογενειακό σουξέ κι αυτό του καλοκαιριού), που μιλάει για μια ακόμη ιστορία ανάμεσα στα δύο φύλα….

(Συνεχίζεται…)