Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου 2013

Media Labern: απάντηση Β΄

Της Ντίνας Τρούτπεγλη (βιβλιοθηκονόμου)


Σκηνή 1η - πράξη 1η:
Μια ομάδα παιδιών της ΣΤ’ τάξης δημοτικού σχολείου της περιοχής έρχονται φασαριόζικα στη βιβλιοθήκη και ζητάνε να μπούνε στους υπολογιστές γιατί πρέπει να βρουν πληροφορίες για εργασία που τους έχει βάλει ο δάσκαλος. Τους λέω ότι σύμφωνα με τον κανονισμό της Βιβλιοθήκης (αλλά και σύμφωνα με τη λογική) δεν μπορούν να μπουν στο Internet χωρίς να συνοδεύονται από τον κηδεμόνα τους.

cut 1: Αναρωτιέμαι: γιατί, ενώ έρχονται στη Βιβλιοθήκη, το πρώτο πράγμα που τους έρχεται στο μυαλό είναι το Internet και όχι το βιβλίο ως πηγή πληροφοριών;
cut 2: Προβληματίζομαι: γιατί το παιδί, αν έρθει μόνο του στη Βιβλιοθήκη, να μην μπορεί να έχει πρόσβαση στο Internet, που μπορεί να είναι (με προϋποθέσεις) τόσο συναρπαστικό και χρήσιμο ως εργαλείο αναζήτησης και ανάκτησης πληροφοριών;

Σκηνή 1η - πράξη 2η: Βρίσκω στα παιδιά πληροφοριακά βιβλία από το παιδικό τμήμα της Βιβλιοθήκης. Τα μελετάνε, εντοπίζουν τις πληροφορίες που χρειάζονται (τους είχα πει πώς ό,τι δε βρουν θα το ψάξω εγώ στο Internet και θα τους το εκτυπώσω, αλλά τελικά δε χρειάστηκε), μου υποδεικνύουν τις σελίδες και τους βγάζω φωτοτυπίες. Χαρούμενα που τελικά ο στόχος επετεύχθη, ακόμη και χωρίς Internet, ετοιμάζονται να φύγουν, αλλά τους λέω ότι ξέχασαν κάτι πολύ σημαντικό: να σημειώσουν τις πηγές απ’ όπου πήραν τις πληροφορίες (ναι, το ξέρω, εκεί μάλλον με κοίταζαν σαν εξωγήινη). Τελικά, το έκαναν κι αυτό στο πλαίσιο των ερευνητικών τους καθηκόντων κι έφυγαν.

Σκηνή 2η – Πράξη 1η: Η Βιβλιοθήκη ανακοινώνει τη νέα υπηρεσία παροχής αντιγράφων επιστημονικών άρθρων μέσω του HEAL-Link. Την αμέσως επόμενη μέρα έρχεται μία φοιτήτρια, που σπουδάζει από απόσταση, και ψάχνει υλικό για την εργασία της στα ράφια της Βιβλιοθήκης (τις συλλογές του θεματικού της πεδίου τις έχει μάθει αρκετά καλά που πολλές φορές δε ζητάει καν τη βοήθειά μου για να εντοπίσει αυτό που θέλει). Την ενημερώνω για τη νέα υπηρεσία ελπίζοντας ότι θα έχω και τον πρώτο μου «πελάτη». Μου λέει πως δεν έχει υπ’ όψιν της κάποιο συγκεκριμένο άρθρο και ότι θα αρκεστεί στα βιβλία που θα βρει.

cut 1: Αναρωτιέμαι: γιατί, ενώ της παρέχω μια νέα δωρεάν υπηρεσία που θα της δώσει τη δυνατότητα να εμπλουτίσει την εργασία της με πληροφορίες ακριβοθώρητες και επίκαιρες, επιμένει να περιορίζεται στα βιβλία;
cut 2: Προβληματίζομαι: πρέπει να κάνω κάτι ως επαγγελματίας-βιβλιοθηκονόμος ώστε να προωθήσω αυτήν τη νέα υπηρεσία και να μη μείνει στα αζήτητα;

Σκηνή 2η - πράξη 2η: Η φοιτήτρια φεύγει με μια στοίβα βιβλία στην αγκαλιά της. Εγώ ξεκινάω να γράφω ένα μίνι-εγχειρίδιο χρήσης για ερευνητές-φοιτητές σχετικά με το τι είναι και πώς μπορούν να αξιοποιήσουν τη νέα υπηρεσία της Βιβλιοθήκης.

Σκηνή 3η: Διαβάζω το άρθρο του συναδέλφου Γιώργου Κατσαμάκη με τίτλο “Media labern” και ταυτίζομαι, μεταξύ άλλων, με έναν πολύ βασικό προβληματισμό: «Και τι γίνεται με το ουσιαστικό έργο τους; Ποιος το πληρώνει αυτό, το πληρώνει κανείς; Ποιος το προβάλει;»

Για μένα οι δύο πρώτες σκηνές συνιστούν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του ουσιαστικού έργου των δημοσίων βιβλιοθηκών (δημοσίων με την έννοια του “public”), το οποίο, όμως, φαίνεται ότι δεν το έχουμε κατακτήσει στην ολότητά του. Και μάλιστα, δεν έχουμε καταφέρει όχι μόνο να αναπτύξουμε πλήρως και ομοιόμορφα τις υπηρεσίες αυτές, αλλά και στο βαθμό που το κάνουμε δεν τις επικοινωνούμε ώστε και περισσότερους χρήστες να προσελκύσουμε αλλά και να θωρακίσουμε τη βιωσιμότητα των υπηρεσιών μας. Ποιος φταίει; Μάλλον πολλοί, μεταξύ των οποίων και εμείς, οι επαγγελματίες του χώρου (στο σημείο αυτό ταυτίζομαι με το σχόλιο της κυρίας Τοράκη περί «αυτοαξιολόγησης»).

Τα Media Labs, που στάθηκαν η αφορμή για το άρθρο του συναδέλφου, συνιστούν μία καινούρια και πρωτόγνωρη υπηρεσία, όχι μόνο στο χώρο των βιβλιοθηκών. Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε συνηθισμένοι σε τακτικές μάρκετινγκ στο χώρο των δημοσίων υπηρεσιών. Η υπερ-προβολή πολλούς μας ξενίζει, ειδικά όταν άμεσα και σαφώς προβάλλεται ο χορηγός. Είναι, όμως, λογικό: όπου υπάρχει χορηγός, υπάρχει και διαφήμιση. Ταυτόχρονα, όμως, διαφημίζεται και η δημόσια υπηρεσία προσφέροντας αναγνωρισιμότητα και κύρος. Θα καταφέρει, όμως, η υπηρεσία να ανταπεξέλθει στα διαφημιζόμενα (και να μην εκτεθεί); Θα καταφέρει να εντάξει τις νέες υπηρεσίες στην παραδοσιακή φιλοσοφία που διέπει τη λειτουργία της (και να μην αλλοιώσει το χαρακτήρα της); Θα καταφέρει να συνεχίσει να αναπτύσσει τις παραδοσιακές της λειτουργίες παράλληλα με τις νέες υπηρεσίες (και να μην καταλήξει με υπηρεσίες δύο ταχυτήτων); Εν τέλει, θα καταφέρει να αναπτύξει πλήρως και να διατηρήσει το χαρακτήρα της δημόσιας βιβλιοθήκης που παρέχει δωρεάν ποιοτικές υπηρεσίες πληροφόρησης, αξιοποιώντας όλα τα σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας και ταυτόχρονα να γίνει τόπος συνάθροισης και ανταλλαγής ιδεών;


Εδώ θα συμφωνήσω πάλι με το συνάδελφο, υπερθεματίζοντας την άποψη ότι χωρίς έμψυχο υλικό και θεσμική θωράκιση όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να γίνουν. Οι επαγγελματίες βιβλιοθηκονόμοι, που η απουσία τους είναι εκκωφαντική από τις δημόσιες βιβλιοθήκες (δυστυχώς σε λίγο καιρό και από τις ακαδημαϊκές) αλλά και το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, το οποίο είτε απουσιάζει πλήρως είτε όπου υπάρχει είναι διάτρητο, αποτελούν αναγκαία συστατικά για να πετύχει το όποιο εγχείρημα αναμόρφωσης των βιβλιοθηκών. Κι εδώ πρέπει να τονίσουμε την ανάγκη της καθολικής και ομοιογενούς ανάπτυξης όλων των δημοσίων βιβλιοθηκών και όχι ορισμένων, διότι καταργείται το δικαίωμα των ίσων ευκαιριών.

6 σχόλια:

ggk είπε...

Καιρό είχα να διαβάσω τόσο ωραίο κείμενο που θέτει πραγματικούς προβληματισμούς και παραδείγματα από βιβλιοθήκη που από ό,τι καταλαβαίνω δεν συμμετέχει στο future library αλλά έχει κάποια όπλα με τα οποία μπορεί να παλέψει.
Συμφωνώ. Το σωστό είναι όλες οι δημόσιες/δημοτικές βιβλοθήκες να πορευτούν μαζί. Δεν είναι όμως λογικό όλα να ξεκινάνε από κάπου; Μπορεί αυτή τη στιγμή στο future library να συμμετέχουν 112 βιβλιοθήκες αλλά αργότερα μπορεί να μπουν όλες. Μπορεί αυτή τη στιγμή 9 να πάρουν τα media labs αλλά αργότερα μπορεί να πάρουν και όλες.

Προτείνω να μελετήσουμε και να προβληματιστούμε και με αντίστοιχα παραδείγματα από τις Η.Π.Α. Βλέπε Carnegie Library.

Ανώνυμος είπε...

Η βιβλιοθήκη που δουλεύω συμμετέχει στο Future Library. Αλλά αυτό που πρέπει να μας προβληματίζει περισσότερο δεν είναι ποιες βιβλιοθήκες δεν συμμετέχουν σε αυτό ή πως θα γίνει να συμμετάσχουν όλες. Το πιο βασικό είναι ότι το κράτος τις έχει αφήσει στην τύχη τους από τότε που τις έφτιαξε. Με ορισμένες εξαιρέσεις την περιόδο των μεγάλων χρηματοδοτήσεων από την Ε.Ε. (και αυτές μόνο για τις δημόσιες και σχολικές και όχι τις δημοτικές), κατά τις όποίες έγιναν κάποιες προσπάθειες εκσυγχρονισμού (που κι αυτές αφέθηκαν στην μοίρα τους, αν σκεφτούμε τόσο τις κινητές όσο και τις σχολικές) και προσελήφθησαν και βιβλιοθηκονόμοι, η πολιτεία δεν έχει σταματήσει να δείχνει την παντελή αδιαφορία της. Γιατί δεν έχει χαράξει καμία εθνική πολιτική βιβλιοθηκών. Γιατί δεν έχει προσλάβει επαγγελματίες να δουλέψουν σε αυτές. Γιατί τώρα τους απολύει δείχνοντας το δρόμο για την κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα τους. Αν συμφωνήσουμε όλοι ότι αυτό είναι το βασικό που πρέπει να προστατέψουμε, τότε ίσως ανακαλύψουμε ότι δε μας χωρίζουν και πολλά πράγματα.

Ντίνα Τρούτπεγλη

Ανώνυμος είπε...

Και να μην ξεχνάμε πως για να λειτουργήσουν ολα ρολοι - με ή χωρις χορηγους με ή χωρις marketing- χρειαζεται ο σωστός άνθρωπος στη σωστή θέση. Βιβλιοθηκονόμοι λοιπόν για όλες τις βιβλιοθήκες. Ακόμη και οι εθελοντές του future library θα έπρεπε να είναι όλοι βιλιοθηκονόμοι.
Δε ξέρω τη γίνεται αλλού αλλά στη δημοτική που επισκέπτομαι εγώ η υπάλληλος δε ξέρει καν τι είναι το HEAL LINK...

J95 είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Γιώργος Κατσαμάκης είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Θεόφιλος Γκίνης είπε...

Με συγχωρείτε, αλλά δεν κατάλαβα τι σημαίνουν οι ακόλουθες εκφράσεις σας. Αν θέλετε να γίνετε πιο συγκεκριμένος:

1.Του ουσιαστικού έργου των δημοσίων βιβλιοθηκών (δημοσίων με την έννοια του “public”), το οποίο, όμως, φαίνεται ότι δεν το έχουμε κατακτήσει στην ολότητά του

2.Και μάλιστα, δεν έχουμε καταφέρει όχι μόνο να αναπτύξουμε πλήρως και ομοιόμορφα τις υπηρεσίες αυτές, αλλά και στο βαθμό που το κάνουμε δεν τις επικοινωνούμε ώστε και περισσότερους χρήστες να προσελκύσουμε αλλά και να θωρακίσουμε τη βιωσιμότητα των υπηρεσιών μας. Ποιος φταίει; Μάλλον πολλοί, μεταξύ των οποίων και εμείς, οι επαγγελματίες του χώρου (στο σημείο αυτό ταυτίζομαι με το σχόλιο της κυρίας Τοράκη περί «αυτοαξιολόγησης»)

3."Εν τέλει, θα καταφέρει να αναπτύξει πλήρως και να διατηρήσει το χαρακτήρα της δημόσιας βιβλιοθήκης που παρέχει δωρεάν ποιοτικές υπηρεσίες πληροφόρησης, αξιοποιώντας όλα τα σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας και ταυτόχρονα να γίνει τόπος συνάθροισης και ανταλλαγής ιδεών;"

4.Οι επαγγελματίες βιβλιοθηκονόμοι, που η απουσία τους είναι εκκωφαντική από τις δημόσιες βιβλιοθήκες.

Κάτι προσπαθείτε να πείτε, αλλά νομίζω ότι η αλήθεια παραμένει να κρύβεται σαν το φεγγάρι πίσω από τα σύννεφα, ενώ οι ανώνυμες ανταποκρίσεις, αλλά και κάποιες διεγραμμένες προφανώς υπογραμμίζουν ένα διάχυτο φόβο των "επαγγελματιών βιβλιοθηκονόμων". Φόβο σε τι ακριβώς; Μάλλον εσείς γνωρίζετε καλύτερα απο μένα.

Και η ΕΕΒΕΠ, αλλά και τα δυνητικά (όχι απλά ανενεργά) μέλη της έχουν δύο Πτυχία. Ένα είναι αυτό που τους έδωσε η Σχολή τους και ένα Master στον Ατομισμό (απαραίτητο στοιχείο για το πολυπόθητη επαγγελματική αποκατάσταση).

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις ούτε Επαγγελματισμός θα υπάρξει ποτέ, ούτε σύμπνοια απόψεων, ούτε κοινή δράση. Και αν δεν ήταν ο κ. Νιάρχος, η Ελληνκή Πολιτεία θα είχε θέσει όλον τον κλάδο σε διαθεσιμότητα με πρώτιστη ευθύνη την εγκληματικά αδιάφορη και ναρκισσιστική στάση μας.

Κι εμείς; Εμείς είμαστε ανάξιοι να προστατέψουμε τον εαυτό μας, τον κλάδο μας και να λειτουργήσουμε επιτέλους ομαδικά, πρωτίστως ανθρώπινα, θυσιαστικά και κοινωνικά.

Θυμάστε αυτό το παλιό ρητό "ο θάνατός σου η ζωή μου"; Όταν η αίσθηση αυτή ξεριζωθεί από εκατοντάδες φορείς, που εμπλέκονται στο χώρο των Βιβλιοθηκών, πιστέψτε με, αλλά θα βγουν θαυμάσιοι καρποί.

Και η τρέχουσα κρίση, ειδικά στον κλάδο των Βιβλιοθηκών, ήρθε για να επιβεβαιώσει τη ρήση "ουδέν κακόν, αμιγές καλού".

Ενδιαφέρον όμως έχει και η τελευταία παράγραφος του ακόλουθου άρθρου: http://www.avgi.gr/article/1407871/media-labern

Και σταματώ εδώ. Καλά Χριστούγεννα στις καρδιές μας!