6 Δεκεμβρίου 2009: Χωρίς λόγια...

Συννεφιασμένη Κυριακή για τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο

Η Κυριακή πλησιάζει με ένα σύννεφο στα λόγια και τα αισθήματα. Συμπληρώνεται ένας χρόνος που το παρακράτος των νταήδων αστυνομικών σκότωσε ένα παιδί.
*******
Ο περσινός Δεκέμβρης ήταν μια οργισμένη γιορτή. Ήταν η μοναξιά και η απογοήτευση που έσπασε σαν απόστημα στους δρόμους της χώρας.
*******
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο που καιγόταν στο Σύνταγμα φώτισε όμορφα τις καρδιές μας σκίζοντας το περιτύλιγμα της αδιαφορίας, της καταναλωτικής ευδαιμονίας, της σοβαροφάνειας. Τα Χριστούγεννα του 2008 ήταν αναστάσιμος ύμνος…
*******
Ενώ ο πρετεντέρης ψέλλιζε και το ΚΚΕ έκανε βόλτα στην Κουμουνδούρου, χιλιάδες νέοι … χτυπούσαν την πόρτα των νοικοκυραίων και εκμηδένιζαν το δικαίωμα στο ζάπινγκ.
*******
Δεν μπορώ να πω πολλά για το Δεκέμβρη. Με πνίγει ο καπνός μιας δολοφονίας. Ο Δεκέμβρης είμαι εγώ. Αλλά όχι μόνος αυτή τη φορά…

Αυτές οι παιδικές ερωτήσεις…

Είναι Κυριακή μεσημέρι στο πατρικό μου στην Κόρινθο. Στις 7 Δεκεμβρίου. Πέρυσι. Το προηγούμενο βράδυ έχουμε ξενυχτήσει με τη Ξανθίππη Καραθανάση στη ΝΕΤ χωρίς βέβαια να μάθουμε τι έχει συμβεί. Εντελώς τυχαία το μεσημεριανό συνοδεύεται από το δελτίο ειδήσεων. Παγώνουμε: η δολοφονία ενός παιδιού από μπάτσο, οι πρώτες πορείες, η Αθήνα βράζει.

Ο γιος μου –έχουμε ξεχάσει ότι παρακολουθεί μαζί μας- στα 4,5 τότε με τρομαγμένα μάτια και θυμό στη φωνή ρωτάει τη μητέρα του:

-Μαμά ο μπάτσος σκότωσε το παιδάκι;
-… Ναι
- Όπως στο Πολυτεχνείο;
- Κάπως έτσι…
- Μαμά… έχουμε χούντα;
- ….

Η Μαριώ του Νοέμβρη έγινε Επίτροπος

Πώς λέμε «ο Καραγκιόζης-φούρναρης»; Έτσι….

Συμπεράσματα:
1) Η εκπρόσωπος της Γενιάς του Πολυτεχνείου δεν είναι δυνατό «να ηγηθεί πολιτικά του τομέα της καταστολής» και είναι δυνατό να ηγηθεί πολιτικά του τομέα της ναυτιλίας και της αλιείας.
2) Η προϋπηρεσία στην Σοσιαλδημοκρατία είναι απαραίτητη για το ψάρεμα (στα θολά νερά) και τα καράβια (που βουλιάζουν).
3) Άλλο υφυπουργός καταστολής και άλλο Επίτροπος στο Ευρωπαϊκό κογκλάβιο.

Ωραία η πορεία της Μαριώς: από την Επανάσταση στη Διαχείριση…

Φτου

Σε τηλεοπτική διαφήμιση της Cosmote ακούγεται ένα ευρηματικό μήνυμα: "Φτου ξελευθερία". Σε όσους δεν ξέρουν μοιάζει μια ακόμη ευφάνταστη ατάκα. Σε όσους ξέρουν όμως ότι είναι ένα παλιό πολιτικό σύνθημα γραμμένο στους τοίχους της Μεγάλης μας Πόλης, με άλλο περιεχόμενο, άλλο ζητούμενο και άλλη ηθική μόνο περιφρόνηση και θυμό μπορεί να προκαλεί η ανέμπνευστη ιδέα ενός ηλίθιου διαφημιστή να το συνδέσει με ένα προϊόν της καταναλωτικής βιτρίνας μας. Άλλη η "ξελευθερία" των συνθημάτων και άλλη της τηλεόρασης βέβαια...

Καθώς η πορεία του Πολυτεχνείου προχωρούσε πριν από μια εβδομάδα στη Σταδίου βρήκα γραμμένο σε ένα τοίχο κι άλλο σύνθημα. Όμως αυτό πολύ φοβάμαι πως δεν θα το πάρει κανείς να το κάνει ατάκα σε διαφήμιση μακαρονιών ή χριστουγεννιάτικων παιχνιδιών.

Οι δρόμοι της Μεγάλης μας πόλης μοιάζουν συχνά με μεγάλο βιβλίο και οι τοίχοι των γκρίζων σπιτιών μας με τις σελίδες του. Σε ένα σχολείο στους Αμπελόκηπους είδα προχθές αυτό το σύνθημα με τη φράση του αγαπημένου παππού.

Και είναι αλήθεια πως με τα μάτια της ψυχής ο παράδεισος μοιάζει να είναι ένα είδος βιβλιοθήκης. Το πικρόχολο σχόλιό μου: δεν ξέρω πολλές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα που να μοιάζουν με παράδεισο...

Αυτό που με εκνευρίζει περισσότερο...

... δεν είναι ότι ουσιαστικά αναγκάστηκα να δώσω φακελάκι στο μαιευτήρα με περιεχόμενο ενάμισυ μηνιάτικο ενός μέσου εργαζόμενου της γενιάς μου...

Αυτό που με εκνευρίζει περισσότερο είναι ότι ο σάπιος το άνοιξε και μέτρησε αν του έδωσα ακριβώς όσα μας είχε πει...

Τι άλλο να πω;

Παρά μονάχα αυτό:

Καλώς μας ήρθες πριγκηπέσσα μου!

16 Νοέμβρη και η "Σημασία"

Στο αφήνω χρόνια τώρα, δεκατέσσερα, στο χέρι κρυφά, σαν μήνυμα μυστικό και υπόσχεση. Ήταν 16 Νοεμβρίου 1995 όταν το βρήκα πρώτη φορά και στο έδωσα εκεί κοντά στο άγαλμα στο Πολυτεχνείο...

Έχω ξαναγράψει εδώ μέσα για τον Ποιητή. Μην το ξεχνάτε: η δημοκρατία κερδίζεται, δεν χαρίζεται...

"Ο πόνος που εκφράζουμε δεν είναι παρά
η σημασία που δίνουμε στη ζωή,
επιμένοντας στην ουσία της.
Αν υπήρχε μια δύναμη να μας κρίνει,
θα μας χάιδευε πριν απ' τον ύπνο μας
τα μαλλιά, αναγνωρίζοντας πως
αγαπήσαμε το έργο της."

Νικηφόρος Βρεττάκος

«Μπαμπά αυτός έχει πεθάνει;» (Μέρος τρίτο)

Το χαοτικό χαρακτήρα αυτής της δεκαετίας διεθνώς θα ακολουθήσει και η περιγραφή της συνοπτικά εδώ. Τη δεκαετία αυτή λοιπόν ορκίζεται πρόεδρος των ΗΠΑ και δολοφονείται ο John Fitzgerald Kennedy, δολοφονούνται επίσης ο μαύρος πολιτικός αγωνιστής Martin Luther King και ο επαναστάτης Ernesto “Che” Guevara.. O Andy Warhol παρουσιάζει ένα πίνακα που παριστάνει 100 κονσέρβες. Η ποπ αρτ γεννιέται την ίδια χρονιά που ένα βρετανικό συγκρότημα, οι Beatles, κατακτούν τον κόσμο με την πρώτη τους επιτυχία, το “Love me do”. Για την ταινία «Κλεοπάτρα», η Liz Teylor αμείβεται με πάνω από 6.9 εκ. δολάρια και επιπλέον 30 εκ. δολάρια ως ποσοστά πάνω στις εισπράξεις από την προβολή του φιλμ., ενώ το «Ψυχώ» του Alfred Hitchcock ή η «Μελωδία της Ευτυχίας» καθηλώνουν εκατομμύρια θεατές στους κινηματογράφους όλου του κόσμου, κάτι που δεν κάνει το 8 1/2 του Federico Fellini στην Ιταλία, ή οι ταινίες του Γκοντάρ και της Νουβέλ Βαγκ στη Γαλλία, αλλά δεν είναι και αυτός ο σκοπός τους. Με νόμπελ λογοτεχνίας βραβεύονται εκτός των άλλων αυτή τη δεκαετία ο John Steinbeck, ο Samuel Becket και ο Jean-Paul Sartre, ο τελευταίος αρνείται να το παραλάβει.. Τη δεκαετία αυτή γίνεται η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς από τον Κρίστιαν Μπάρναρντ και ο άνθρωπος «κατακτά» το διάστημα (ΕΣΣΔ) και το φεγγάρι (ΗΠΑ). Ο «Γαλλικός Μάης», η εισβολή των σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία, το φεστιβάλ του Γούντστοκ, η εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ, η «Πολιτιστική Επανάσταση» στην Κίνα είναι γεγονότα της δεκαετίας αυτής. Επίσης τα χρόνια αυτά ιδρύονται οι “Doors”και οι “Rolling Stones”, εμφανίζεται στη δισκογραφία ο Bob Dylan, ο Umberto Eco εφορμά με τη σημειολογία, ο Jacque Derida με την αποδόμηση, ο Claude Levi-Stross με τον στρουκτουραλισμό, o Jean-Paul Sartre με τον υπαρξισμό.

Άφησα πολλά απ’ έξω. Το θέμα δεν είναι να είμαι έστω σχετικά πλήρης στην ενδεικτική επιλογή των γεγονότων.
Αυτό που δεν θα αφήσω απέξω είναι η ερμηνεία του τίτλου:
Κάθεσαι λοιπόν με ένα πιτσιρίκο τα βράδια και επιλέγεις μουσική να ακούσεις. Σε κάποιες κασετίνες έχει και βιβλιαράκια με φωτογραφίες. Κάνεις το λάθος και λες πως ο Ξυλούρης έχει πεθάνει. Και ο επόμενος/επόμενη που θα ακούσετε μαζί, ή θα δείτε σε μία ταινία θα φέρει την αμείλικτη ερώτηση: «Μπαμπά αυτός έχει πεθάνει;». Και δυστυχώς έχουν πεθάνει πολλοί, οι περισσότεροι από αυτούς που βλέπουμε, ακούμε και διαβάζουμε.

Το θέμα λοιπόν είναι: εκτός από τους εκπροσώπους της μήπως έχει πεθάνει και η ίδια η δεκαετία του ’60; Τι μένει από αυτήν; Μόνο τα Νέα Μέσα Αποθήκευσης ευθύνονται που είναι παρούσα τόσο πολύ αυτή η εποχή στην καθημερινότητά μας, η μήπως είμαστε πιο φτωχοί σε τέχνη, πολιτική και ιδέες στην εποχή μας;
Πάντως πριν από λίγα καιρό γνώρισα μία λίγα χρόνια μικρότερη κοπέλα που δεν ήξερε ποια είναι η Σωτηρία Μπέλλου!

ΥΓ: Θα ήθελα πολύ να απαντήσω στον τίτλο: «Ναι, η δεκαετία του ’60 έχει πεθάνει». Αυτό θα σήμαινε ότι η δική μας εποχή κάτι θα γεννούσε…

«Μπαμπά αυτός έχει πεθάνει;» (Μέρος δεύτερο)

Η επιλογή των γεγονότων αυτού του χρονολογίου είναι βέβαια ενδεικτική και εξαιρετικά ελλειπής. Απλά αναδεικνύει και κυρίως υπονοεί τα φαινόμενα της δεκαετίας, τα πρόσωπα και τις αλλαγές. Ο διάλογος του ελληνικού χρονολογίου με το διεθνές που θα ακολουθήσει στο επόμενο ποστ είναι αυτό που αναφέρθηκε για το συγχρονισμό της εσωτερικής κατάστασης της Ελλάδας με την εξωτερική/διεθνή κατάσταση.

- Το 1959 παίζονται οι «Όρνιθες» του Αριστοφάνη από το Θέατρο Τέχνης στο Ηρώδειο.

- Το 1960 γεννιέται το φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη και ο Χατζηδάκις ντύνει με τη μουσική του το “Never on Sunday” του Jyles Dassin με την υπέροχη Μελίνα Μερκούρη.

- Το 1961 συγκροτείται η Ένωση Κέντρου.

- Το 1962 κυκλοφορεί το «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή, η «Καγκελόπορτα» του Αντρέα Φραγκιά, τα «Μηχανάκια» του Μένη Κουμανταρέα.
- Το 1963 δολοφονείται ο Γρηγόρης Λαμπράκης ενώ στους κινηματογράφους παίζεται το “America America” του Elia Kazan και τα «Κόκκινα Φανάρια» του Ντίνου Δημόπουλου. Την ίδια χρονιά ο Γιώργος Σεφέρης παίρνει το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

- Το 1964 ηχογραφείται το «Άξιον Εστί» των Οδυσσέα Ελύτη και Μίκη Θεοδωράκη, ενώ όλη η υφήλιος χορεύει το συρτάκι του Αλέξη Ζορμπά, ή μάλλον του Anthony Quinn στην ταινία της 20th Century Fox.

- To 1965 κυκλοφορεί το «Λάθος» του Σαμαράκη, ενώ ο Γεώργιος Παπανδρέου παραιτείται μετά από απαίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄ από πρωθυπουργός.

- Ήταν 23 Φλεβάρη 1966, 6.30 το απόγευμα, στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου στον 5ο όροφο στο κτίριο του ΟΤΕ, όταν η Ελένη Κυπραίου ανακοινώνει τη γέννηση της Ελληνικής Τηλεόρασης. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί το «Ζ» του Βασίλη Βασιλικού, ενώ ο Θεοδωράκης μελοποιεί τη μόλις εκδοθείσα Ρωμιοσύνη και τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου.

- Το 1967 η Χούντα των Συνταγματαρχών ανατρέπει τη Δημοκρατία.

- Το 1968 ο Αριστοτέλης Ωνάσης παντρεύεται στο Σκορπιό την πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ Jackie Kennedy, ενώ το ΚΚΕ διασπάται σε «Εσωτερικού» και «Εξωτερικού».

- Το 1969 ενώ στα Μάτταλα η διεθνής των χίπηδων έπινε μπάφους, ο Διονύσης Σαββόπουλος κυκλοφορεί το «Περιβόλι του Τρελού» και στου Βοσκόπουλου τα αυτιά μπαίνουνε ψύλλοι…

«Μπαμπά αυτός έχει πεθάνει;» (Μέρος πρώτο)

Ο Διονύσης (Σαββόπουλος) ετοιμάζει τον προσεχή Δεκέμβρη μαζί με πολλούς άλλους (Στέλιο Ελληνιάδη, Σώτη Τριανταφύλλου, Γιάννη Τσεκλένη, Παύλο Τσίμα) ένα ενδιαφέρον μνημόσυνο της δεκαετίας του ’60. Μιας δεκαετίας-μύθου για την ελληνική και διεθνή κατάσταση. Η δεκαετία αυτή ίσως να μην κράτησε ακριβώς δέκα χρόνια, πιστεύω πως ξεκίνησε γύρω στα μισά του ‘50 και ολοκληρώθηκε με τη μεταπολίτευση. Ήταν λοιπόν μια «δεκαετία» που σηματοδότησε την οικονομική, πολιτική, καλλιτεχνική έξοδο από τα δεινά της δικτατορίας του Μεταξά, τον Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, όπου τα κοινωνικά δεδομένα (οικογένεια, εργασία, ΜΜΕ) και η κουλτούρα σημείωσαν μια έκρηξη αλλαγών και ανατροπών, όπου ο καταναλωτισμός, η αστικοποίηση και η μετανάστευση τώρα περισσότερο από ποτέ μετέβαλαν οριστικά μια κοινωνία παραδοσιακή σε σύγχρονη.

Είναι μια δεκαετία-αναφορά για τους ανθρώπους των μετέπειτα χρόνων, μια δεκαετία που η Ελλάδα φάνηκε να συμβαδίζει με τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο ή να την αφορούν ταυτόχρονα οι αλλαγές και τα φαινόμενα των κοινωνιών του.. Η σχέση αυτή φάνηκε να έχει πλατειά κοινωνική αναφορά, δεν ήταν πια δυτικότροπες ιδιοτροπίες μιας ταξικής ελίτ που κατέτασσαν την Ελλάδα στις δυτικές χώρες.

Είναι σαφώς η έκρηξη δημιουργίας μιας πλειάδας καλλιτεχνών που συγκροτεί ακόμη και σήμερα το μύθο του ’60. Και όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όλο τον κόσμο. Σημαντικά γεγονότα ιστορικά, επιστημονικά, πολιτικά και καλλιτεχνικά άλλαξαν γρήγορα και οριστικά τις δυτικές κοινωνίες.

Θα προσπαθήσω στις επόμενες δύο αναρτήσεις να περιγράψω αυτό το κλίμα για την Ελλάδα και τον κόσμο.

Οφείλω πρώτα όμως να εξηγήσω τον τίτλο αυτού του αφιερώματος. Ή όχι; Θα δούμε στο επόμενο ποστ…….

Το δελτίο των 8

Βέβαια στο δελτίο των 8 δεν θα ακούσεις ποτέ ειδήσεις. Έτσι σου μένει χρόνος να σκεφτείς ένα δικό σου δελτίο, με τα συμβάντα της καθημερινής σου ζωής...

1. Μετέφερα στα χέρια το γιο μου κοιμισμένο από το αυτοκίνητο στο κρεβάτι του 2. Οι φακές ζεστάθηκαν στο κατσαρολάκι 3. Το πρωί το εκδοτήριο εισιτηρίων ήταν κλειστό 4. Έξω βρέχει, μέσα μου βρέχει 5. Η τράπουλα είναι στο τραπέζι, ξεχασμένη από προχθές 6. Η κούνια τοποθετήθηκε στο δωμάτιό μας, περιμένοντας τη μπέμπα σε λίγες μέρες 7. Οι σύντροφοι πάλι συζητούσαν χθες για την ενότητα της Αριστεράς 8. Τέλειωσε το μελάνι στο στυλό: δυο γεγονότα αναβάλλονται

Η όμορφη Γρανίτσα

Είναι οικισμός του νομού Ευρυτανίας, 83 χιλιόμετρα ΒΔ του Καρπενησίου. Οι γεωγραφικές μου γνώσεις ομολογώ πως δεν επαρκούν ούτε για το στίγμα που έδωσα, όμως το κακό είναι μικρό, αφού το θέμα μας δεν είναι βέβαια η Γρανίτσα. Αλλά η «όμορφη Γρανίτσα», το καφενείο μιας γειτονιάς στη Μεγάλη μας Πόλη. Έχω την ευκαιρία να την παρακολουθώ καθημερινά, αφού στέκεται σιωπηλή δίπλα στη στάση του τρόλεϊ και στο δρόμο για το σούπερ μάρκετ και το ζαχαροπλαστείο. Με τους λιγοστούς πελάτες της, το καφετζή και τη γυναίκα που μοιάζει πάντα να φοράει τα ίδια ρούχα.

Όσοι άφησαν βουνά και λιμάνια για να ‘ρθουν στη Μεγάλη μας πόλη, ιδιαίτερα τα παλαιότερα χρόνια, έφεραν μαζί τους την ανάμνηση μιας χαμένης ομορφιάς και την τοποθέτησαν στους πολύβοους δρόμους, ανάμεσα στα στριμωγμένα σπίτια, για τους ανθρώπους που δεν χαιρετούν. Μάλιστα η ¨Όμορφη Γρανίτσα» ίσως να συγκέντρωνε «πατριώτες», υπηρετώντας την ανάγκη του αυτοπροσδιορισμού και της αναζήτησης δεσμών στην Πόλη όπου οι άνθρωποι δεν χαιρετούν.

Στα φωτισμένα με λάμπες φθορίου τραπέζια, στις φθαρμένες καρέκλες, πίσω από τα βρώμικα τζάμια η «Όμορφη Γρανίτσα» γερνάει, οι πελάτες της λιγοστεύουν, η ανάμνηση ξεθωριάζει, οι δεσμοί ίσως αντικαθίστανται. Μόνο η γυναίκα φοράει τα ίδια ρούχα σαν προτομή σε μια πλατεία στην όμορφη Γρανίτσα.

Έλλη Παππά (1920-2009)

Η αφήγηση της ιστορίας ήταν στο στόμα της παραμύθι με λυπημένο τέλος, φωτογραφία ηρωικών ΟΧΙ και σκοτεινών υποχωρήσεων, ήταν ομολογία ενός ακέραιου ανθρώπου αιώνια ερωτευμένου με την αλήθεια, το θάρρος την ομορφιά.
Δεν θα της ταίριαζε η μεταφυσική συνάντηση τώρα στον κήπο με τα γαρύφαλλα με το Νίκο Μπελογιάννη να συνεχίσουν έναν διάλογο που διακόπηκε. Δεν θα μπορούσε καν να είναι παραμύθι μια τέτοια συνάντηση. Πάντως θα ταφεί στο πλάι του.

Τα μάτια της ήταν τα φώτα του αιώνα της με τους αγώνες και την αγωνία του, τα οράματα και τις διαψεύσεις, τους ηρωισμούς και τα εγκλήματα. Κάρφωναν μέσα σου το εικονοστάσι των ονείρων που κυνηγήθηκαν, ντουφεκίστηκαν, λοιδωρήθηκαν.

Η γυναίκα αυτή δεν ήταν μόνο οι δύσκολες καταφάσεις και αρνήσεις της. Ήταν μια σειρά κατατεθειμένες εγγραφές στην ελληνική βιβλιογραφία που θα επιμένουν να συνδιαλέγονται με την ελληνική ιστορία, φιλοσοφία, πολιτική και λογοτεχνία:

- Οι αρχαίοι ελληνες συγγραφείς στο "Κεφάλαιο" του Μαρξ / Ελλη Παππά. -- Αθήνα : Σύγχρονη Εποχή, 1983
- Ο Πλάτωνας στην εποχή μας : μελέτη / Ελλη Παππά. -- Αθήνα : Κέδρος, 1981
- Σελίδες από τον τύπο της αντίστασης / Έλλη Παπά -- Αθήνα : Φιλιππότης, 1985
- Η Κομμούνα του 1871:Επανάσταση του εικοστού πρώτου αιώνα / Έλλη Παππά. -- 2η έκδ. -- Αθήνα : Άγρα, 2007
- Μακιαβέλλι ή Μάρξ / Έλλη Παππά. -- Αθήνα : Άγρα, 2006
- Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου / Έλλη Παππά. -- 4η έκδ. -- Αθήνα : Κέδρος, 2005
- Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός Μαυσωλείου / Έλλη Παππά. -- Αθήνα : [χ.ε.], 1991
- Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση : οδοιπορικό από το ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν / Έλλη Παππά. -- Αθήνα : Εστία, [χ.χ.].
- Δουλειά της φυλακής / Έλλη Παππά -- Αθήνα : Διάλογος, 1979
- Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς στο «Κεφάλαιο» του Μάρξ / Έλλης Παππά -- Αθήνα : Σύγχρονη εποχή, 1983
- Μικρογραφίες : βιβλία από τη φυλακή / Έλλη Παππά -- Αθήνα : Καλειδοσκόπιο : ΕΛΙΑ, [2006] -- 1 θήκη με 11 βιβλιαράκια
- Γράμματα στο γιο μου : φυλακές Κάστορος-Αβέρωφ-Καλλιθέας 1955-1962 / Έλλη Παππά -- Αθήνα : Άγρα, c2007
- Σπουδή στο θέμα της ελευθερίας : η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό / Ελλη Παππά. -- Αθήνα : Φιλιππότης, 1985

Τα βιβλία ως λεία

Την αναμφισβήτητη βαρβαρότητα της εβραϊκής γενοκτονίας ως ένα βαθμό εξηγεί ο Gotz Aly στο «Λαϊκό κράτος του Χίτλερ» ως τελική κίνηση στη ληστρική επιδρομή που οργάνωσαν οι ναζί στην Ευρώπη εναντίον των εβραϊκών περιουσιών.

Η «απαλλοτρίωση» των περιουσιών μιας ομάδας πληθυσμού που διαχωρίστηκε με φυλετικά και θρησκευτικά κριτήρια, ήταν εξαιρετικά χρήσιμη τόσο για τη χρηματοδότηση του επεκτατικού πολέμου, όσο και για τη μέσω των κοινωνικών παροχών προς τους Γερμανούς πολίτες εξασφάλιση της συνεργασίας, αποδοχής και υποστήριξής τους στο ναζιστικό καθεστώς. Όταν οι Εβραίοι δεν έιχαν τίποτε άλλο να δώσουν, αντίθετα «ξόδευαν» τροφή στα γκέτο, τότε εξαφανίστηκαν στα κρεματόρια.

Στα στοιχεία που δίνονται γι’ αυτή τη λεία, που με εντυπωσιακή οργάνωση συγκεντρωνόταν, καταγραφόταν και διοχετευόταν στους αποδέκτες της, θα βρει κανείς και βιβλία...

Το Φεβρουάριο του 1943 στις αποθήκες κατασχεμένων αντικειμένων από τις εβραϊκές περιουσίες της Τσεχίας καταγράφονται 778.195 βιβλία που προωθήθηκαν «προς όφελος της γερμανικής εκπαίδευσης». Προτεραιότητα στη λήψη αντικειμένων από τη λεία αυτή είχαν άτομα και οργανισμοί των βομβαρδισμένων από τους Βρετανούς γερμανικών περιοχών. Σχολές μουσικής ή λαϊκές βιβλιοθήκες ήταν μέσα στο κόλπο, καθώς επίσης ορφανοτροφεία και πολλοί ιδιώτες.

Θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον να βρεθούν περισσότερα στοιχεία για τα βιβλία ως λεία των ληστρικών επιδρομών των ναζί, είτε διοχετεύθηκαν στους οργανισμούς ή ιδιώτες της Γερμανίας, είτε πωλήθηκαν ως πολύτιμα αντικείμενα. Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε πόσες βιβλιοθήκες στη Γερμανία έχουν ακόμη στην κατοχή τους τέτοια βιβλία. Η εικόνα που έχουμε για τους ναζί και τη σχέση τους για τα βιβλία είναι μόνο οι τελετές καύσης που οργάνωναν.

Σχετικά και ενδιαφέροντα είναι τα άρθρα του tvxs με τίτλο «Χιλιάδες κλεμμένα από τους ναζί βιβλία στις Γερμανικές βιβλιοθήκες»
και της Καθημερινής (15/3/2009) με τίτλο «Ποια κείμενα διαμόρφωσαν τον Αδόλφο»

Οι ιδιότητες των λέξεων

Οι λέξεις, κενές περιεχομένου ή φορτωμένες νοήματα, δεν παύουν να συνθέτουν την ελπίδα της επικοινωνίας. Καταλληλότεροι να μιλήσουν για τα χαρακτηριστικά και το χαρακτήρα των λέξεων είναι οι φανατικοί χρήστες τους, συγγραφείς και ποιητές. Η ποίηση, εκλεκτική στη συνάφειά της με τις λέξεις αποτελεί ίσως την ψυχολογία τους, τη διερεύνηση δηλαδή των ψυχικών φαινόμενων των λέξεων. Τα πορίσματά της, αντιφατικά ή συμπληρωματικά είναι χρήσιμα εργαλεία στην αντίληψή μας για τις ιδιότητές τους.

Στο ποίημά του «Παρομοιώσεις» (μετ. Γιάννης Λειβαδάς, Ανθολογία αμερικανικής ποίησης του εικοστού αιώνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2007) ο Charles Reznikoff γράφει:

…
«Λέξεις σαν σταγόνες πάνω στη σόμπα -
ένας συριγμός και ύστερα χάνονται»

Σαν να απαντάει από άλλο τόπο και άλλο χρόνο, ο Μανόλης Αναγνωστάκης στην «Ποιητική» του το 1970 γράφει:

…
«Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις
Να μην τις παίρνει ο άνεμος»

Οι λέξεις είναι βέβαια άνθρωποι, όλοι το ξέρουν αυτό. Η κοινωνία των λέξεων είναι ο πολιτισμός μας, το περιεχόμενό του. Ό,τι αποκόπτεται από αυτόν κινδυνεύει. Όπως λέει ο Γιάννης Ρίτσος στα «Μονόχορδα»:

«Οι λέξεις που έμειναν έξω απ’ το ποίημα, φοβούνται»

Στη βροχή

Η Αθήνα είναι συννεφιασμένη. Στη βροχή φυτρώσαν πάλι οι ομπρέλες, οι περισσότερες μαύρες, και περπατούν βιαστικά στους δρόμους του Κέντρου. Μια κούπα ζεστός καφές και ένα τραγούδι φθινοπωρινό, σχεδόν σαν λειτουργία.

I hear the drizzle of the rain

Like a memory it falls

Soft and warm continuing

Tapping on my roof and walls
And from the shelter of my mind

Through the window of my eyes

I gaze beyond the rain-drenched streets

To England where my heart lies
My mind's distracted and diffused

My thoughts are many miles away

They lie with you when you're alseep

And kiss you when you start your day
And a song I was writing is left undone

I don't know why I spend my time

Writing songs I can't believe

With words that tear and strain to rhyme
And so you see I have come to doubt

All that I once held as true

I stand alone without beliefs

The only truth I know is you

And as I watch the drops of rain

Weave their weary paths and die

I know that I am like the rain

There but for the grace of you go I

(P. Simon, 1965)

Όπου το Δεύτερο είναι πρώτο…

Η ελληνική επαρχία σου δίνει πολλές ευκαιρίες για αναχρονισμούς, πόσο μάλλον όταν σε αυτή επιστρέφεις ως επισκέπτης… Μία από αυτές είναι το μόνο ραδιόφωνο που κατά κανόνα μπορείς να ακούσεις, το Δεύτερο Πρόγραμμα. Στο ποπ σκυλολόι που κυριαρχεί, τα απαράλλαχτα απογεύματα του κρατικού ραδιοφώνου θαρρείς επαναλαμβάνονται 20 χρόνια μετά με τις ίδιες φωνές, τις ίδιες μουσικές και ίσως το ίδιο συναίσθημα (αυτό δικό σου).

Ας πούμε λοιπόν πως ένα τέτοιο απόγευμα με ένα τραγούδι σε μουσική του Ζαμπέτα και στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου το κρατώ και το φυλάω καλά στο μυαλό μου. Φτάνει για να αποδείξει πώς με απλά υλικά χτίζεις όμορφα σπίτια και συναισθήματα. Εικόνες και ποιήματα αληθινά:

…
«έρημοι δρόμοι, γερμένοι ώμοι
και σπίτια ξένα σαν φυλακές»
…

υγ.: η φωτογραφία είναι του Γιώργου Βογιατζάκη

Η Μαριώ του Νοέμβρη και ο Δεκέμβρης

Για ένα λεπτό βρε παιδιά… Η Μαριώ αρνήθηκε θέση στο υπουργείο «προστασίας του πολίτη» (= ντου και ξύλο), γιατί ως εκπρόσωπος της γενιάς του Πολυτεχνείου δεν είναι δυνατό «να ηγηθεί πολιτικά του τομέα της καταστολής»;

Η Μαριώ δεν θέλει να λερώσει τα χέρια της με δυσάρεστα πράγματα ή διαφωνεί με την καταστολή; Υπάρχουν άλλες "γενιές" κατάλληλες για την καταστολή;

Θεωρώ πως θα ήταν τέλειος ο συμβολισμός του ρεφορμισμού και του οπορτουνισμού της. Η φωνή του Νοεμβρίου του ΄73 να καταστέλλει τις διαδηλώσεις του Δεκεμβρίου του ΄09. Αρκούμαι ωστόσο στο ότι της προτάθηκε…

Mercedes Sosa (1935-2009)

Αν ήταν άθλημα θα ήταν δρόμος αντοχής. Η Αριστερά. Κρατηθήκαμε όρθιοι.

Κάποιοι άνθρωποι με τη ζωή τους και την προσφορά τους κάνουν την απόσταση αυτή να μοιάζει ταξίδι στα όνειρα και τις ελπίδες.. Η Μερσέντες Σόσα νοιώθω πως είναι μια γυναίκα και μια φωνή-σύμβολο για τον αγώνα ενός λαού για δημοκρατία και αξιοπρέπεια. Η φωνή της μάνας αργεντίνικης γης, όπως η Ουμ Καλσούμ της αιγυπτιακής, η Σεζάρια Εβόρα της υποσαχάριας αφρικανικής, η Έντιθ Πιαφ της γαλλικής, η Τζόαν Μπαέζ της βορειο-αμερικανικής, η Αμαλία Ροντρίγκεζ της πορτογαλέζικης…

Η Μερσέντες Σόσα πέθανε την Κυριακή. Η σωρός της εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στην Εθνοσυνέλευση της Αργεντινής. Η δημοκρατία της χώρας αυτής προσκυνάει συγκινημένη τη φωνή της…

Υ.Γ. Είμαι στην κουζίνα και γράφω το σημείωμα αυτό χθες το απόγευμα ακούγοντας το “Hermano dame tu Mano”. Ο γιος μου ρωτάει ποια είναι αυτή που τραγουδάει. Του εξηγώ. – «και τώρα τι κάνεις;» - «γράφω τις σκέψεις μου» - «θέλω και εγώ…!». Έφερε λοιπόν και ζωγράφισε με τη σειρά τη Sosa, τον Ξυλούρη (αγαπημένο του, «πολύ στεναχωρεθήκαμε στην οικογένειά μας όταν πέθανε») και το Σπαθάρη. Κρατούν στα χέρια τους ένα μπαλόνι, καθώς πετούν ψηλά…

Αξιοπρέπεια, ξημερώνοντας

Η νύχτα τρίζει μέσα της βαθειά.

Ακούς την ανάσα να οδηγεί ρυθμικά τα βήματά της στο διάδρομο καθώς σηκώνεται, πάει στο μπάνιο και ύστερα πίνει τον πρώτο της καφέ.

Η νύχτα ξυπνά και αποχωρεί κάθε πρωί με αυτό το πείσμα που έχουν καμιά φορά και οι άνθρωποι.

Όταν αποχωρούν νικημένοι

Οι νεκροθάφτες των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών…

Τις μέρες που απολύονταν οι μισοί υπάλληλοι μιας Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης τον Ιούνιο, η διευθύντρια άρον-άρον έφευγε για ολιγοήμερες διακοπές. Πώς θα αντιμετώπιζε εξάλλου θυμωμένα, απογοητευμένα, φοβισμένα βλέμματα; Όταν γύρισε, η βαβούρα είχε καταλαγιάσει, μόνο που οι δουλειές είχαν παγώσει και οι μόνιμοι γκρίνιαζαν. Τους έκλεισε το στόμα τάζοντάς τους υπερωρίες, εξάλλου οι φοιτητές είχαν συνηθίσει η βιβλιοθήκη να είναι ανοιχτή και το απόγευμα. Δεν ξέρω τι κάνουν οι συνάδελφοι, χαθήκαμε… ο καθένας στον αγώνα του… κάποιοι ίσως να τρέχουν πάλι πίσω από βουλευτές… κάποιοι έχουν χάσει τους δικούς τους που έπαιρναν τηλέφωνο λέγοντας «γράψε ένα όνομα… είναι για τη βιβλιοθήκη…»…

Τι σας λέω τώρα… οι συμβασιούχοι λείπουν από τη φρασεολογία αυτών των εκλογών… υπάρχουν μόνο τα κατάπτυστα STAGE…
Λείπουν και από το συνδικαλισμό… η προσωρινότητα δεν «επιτρέπει» δημιουργία σωματείων… και η ΓΣΕΕ κοιμάται τον ύπνο της (η ΑΔΕΔΥ ροχαλίζει κιόλας)… το ΠΑΜΕ ακολουθεί τη σεχταριστική λογική του ΚΚΕ…

Πρώην υπουργοί και στελέχη της ΝΔ που έθαψαν τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, είτε πριμοδοτούνται με μία θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας (Νίκη Γκοτσοπούλου), είτε περιφέρονται από κανάλι σε κανάλι ως νέοι επιβήτορες της κρατικής μας διάλυσης…
Δεν θα ξεχάσω τι έκανε ο Ευρυπίδης Στυλιανίδης ως Υπουργός Παιδείας το βράδυ και την επόμενη της δολοφονίας του μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Δεν θα ξεχάσω τι δεν έκανε ποτέ ο φινετσάτος Άρης Σπηλιωτόπουλος…

Οι εκλογές δεν είναι μόνο ανάθημα, αλλά και ανάθεμα…

Ποντάρει στους βιβλιόφιλους ο Ευθυμίου

Από χθες που διάβασα στην Ελευθεροτυπία την είδηση στέκομαι βουβός, με απλανές βλέμμα και ανήμπορος με ήχους, νοήματα, ματιές να επικοινωνήσω με το περιβάλλον μου.

"Ο Π. Ευθυμίου ποντάρει στους βιβλιόφιλους ψηφοφόρους μοιράζοντας σελιδοδείκτες με φαρδιά πλατιά την υπογραφή του και την υπενθύμιση «υποψήφιος στη Β' Αθήνας» με τα απαραίτητα τηλέφωνα επικοινωνίας. "

Όπως ξέρουν όμως οι βιβλιόφιλοι, οι εκδότες και οι βιβλιοθηκονόμοι, μετά τη δημιουργία των 499 πρώτων σχολικών βιβλιοθηκών, ο πρώην δημοσιογράφος του ΔΟΛ εξήγγειλε ως υπουργός Παιδείας (2000) την δημιουργία 1000 νέων. 4 χρόνια μετά και ενώ δεν είχε γίνει τίποτα «μείωσε» την υπόσχεση σε 638 και εκδήλωσε ενδιαφέρον για την επάρκεια σε αντίτυπα των εγκεκριμένων τίτλων για τις σχολικές βιβλιοθήκες. Ανήγγειλε τη χρηματοδότηση για εμπλουτισμό των πρώτων 499. Καμιά υπόσχεσή του δεν υλοποιήθηκε. Δεν ανανέωσε τις συμβάσεις των βιβλιοθηκονόμων για τις πρώτες βιβλιοθήκες, πολλές από τις οποίες έμειναν κλειστές ελλείψει προσωπικού και δεν εκταμίευσε χρήματα για τον εμπλουτισμό τους.

Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ θεωρείται νεκροθάφτης των σχολικών βιβλιοθηκών. Γι' αυτό μου έκανε εντύπωση πώς απευθύνεται στους βιβλιόφιλους ο πρώην υπουργός...

Αλλά είπαμε... πρέπει να ξεχάσουμε το παλιό ΠΑΣΟΚ...

Ασπρο και μαύρο σε φόντο κίτρινο

Κάποιες φορές ανασύρονται από τη λήθη μορφές που έχεις συνδέσει με τη ζωή σου όπως την ονειρευόσουν… Ουσιαστικά στην επιφάνεια τις φέρνει η απουσία σύγχρονων τέτοιων διασυνδέσεων.

Νοιώθω ότι η λείπει από τη δημοσιογραφία αυτών των χρόνων ο Λυκούργος Κομίνης, η δεοντολογία και τα μυστικά της δημοσιογραφίας που κωδικοποίησε και χάρισε με αυτή την παλιά ελπίδα του δασκάλου που οραματίζεται (πώς λέμε Μαλέλης; ε, καμία σχέση!). Αυτό βέβαια που προσωποποιεί την έλλειψή του είναι το ειδικό βάρος της αιχμηρής ανεξαρτησίας, η δημοσιογραφία που αναζητά την αλήθεια, όχι αυτή που έπαψε ακόμη και να υποστηρίζει πως την υπηρετεί.

Σε μια δημοκρατία που ο τύπος δημοσκοπεί, η ανεξαρτησία αγνοείται.

Το ΠΑΣΟΚ και οι βιβλιοθήκες

Σε χθεσινή ανακοίνωσή του το ΠΑΣΟΚ αφού κατηγορεί τη ΝΔ για αδιαφορία και ανικανότητα στο θέμα των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, εστιάζει την κριτική του στη λήξη της χρηματοδότησης της ελεύθερης πρόσβασης στα ηλεκτρονικά περιοδικά. Το θέμα αυτό διεκδικείται από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), με τον τρόπο που διεκδικείται... Ωστόσο είναι μέρος μονάχα του προβλήματος που υπάρχει γενικά στις βιβλιοθήκες της χώρας μας με τη χρηματοδότησή τους μετά τη λήξη των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Το ΠΑΣΟΚ λοιπόν ως επίδοξη κυβέρνηση "δεσμεύεται":

"1. για την άμεση επίλυση του προβλήματος αυτού, που παρακωλύει το εκπαιδευτικό και αναστέλλει το ερευνητικό έργο που παράγεται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και
2. για την εφαρμογή μιας συνεκτικής Εθνικής Πολιτικής Βιβλιοθηκών και Πληροφόρησης, που θα στηρίζει μια σύγχρονη και αναβαθμισμένη Παιδεία".

Από πότε ρε παιδιά η συνδρομή στα ηλεκτρονικά περιοδικά που θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητη μπαίνει σε επίσημη ανακοίνωση επίδοξης κυβέρνησης;

Το αυτονόητο για μια κοινωνία που λειτουργεί είναι ανακοίνωση προεκλογική;

Τίποτα πιο ουσιαστικό ως υπόσχεση για την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών δεν έχουν να ανακοινώσουν και να υποσχεθούν;

Πάλι εθνικές πολιτικές και επιτροπές, πάλι αναβολές και διαψεύσεις;

Είναι ψέμα ή αλήθεια ότι η κυβέρνηση της ΝΔ διέλυσε τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, όπως έκανε για τις σχολικές η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πριν από μερικά χρόνια (επί Π. Ευθυμίου);

Για ξαναδιαβάστε συνάδελφοι την πρώτη δέσμευση: θα πληρώσουν για να είναι ξανά διαθέσιμα τα ηλεκτρονικά περιοδικά. Αυτό μόνο; 380 συμβασιούχοι απολύθηκαν πριν από τρεις μήνες. Το μισό προσωπικό των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών που δούλευε χρόνια με συμβάσεις... Γαργάρα τους κάνει αυτούς η ανακοίνωση. Γαργάρα κάνει την έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού από όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας. Μόνο αυτό μπορεί να υποσχεθεί;

Οι δρόμοι και οι πλατείες

Η Πανεπιστημίου γέμισε μουσικές… έχουμε πάλι εκλογές… αυτή η προεκλογική κοινωνικότητά μας σαν πανηγύρι των προσδοκιών και των οραμάτων… το τελευταίο ίσως μέσα σε εισαγωγικά φυλακισμένο….

Τέλος πάντων Κυριακή πρωί άλλη μια συνάθροιση των κατοίκων της Πόλης, τώρα στο πάρκο της Βίλας Δρακόπουλου. Σύμβολο του Αγώνα για καλύτερη ζωή έγιναν οι πλατείες μας. Δενδροφυτεύσεις, ανατροπές, χαλάσματα, κασμάδες, παιδιά, ζωγραφιές, μεγάφωνα, υπογραφές, υποστήριξη, επιτροπές αγώνα… Πότε θα το καταλάβουμε όλοι πως η πόλη αυτή μας ανήκει;

Δέκα blog μαζί που πλύθηκαν και έχουνε γίνει…

Στη Βλογάνδη το σύστημα των χρωμάτων είναι δικομματικό (κόκκινο-πράσινο). Ωστόσο υπάρχουν κι άλλα χρώματα που απειλούν αυτή την εναλλαγή στις κυβερνήσεις.

Ενδεικτικά («μάτωσα» να τα βρω) σας παραπέμπω στα μπλε, μαύρα, άσπρα και μωβ ιστολόγια. Δεν βρήκα κίτρινα, ροζ, πορτοκαλί και καφέ…


1. Μπλε τετράδιο ριγέ και μαύρο μολύβι Νο2…
2. Μπλε βελούδο
3. Santorini blue news
4. Blue winter roses
5. Το μαύρο πρόβατο
6. Μαύρο φίδι
7. Μαύρος Πητ
8. Λευκός θόρυβος
9. Μωβ στιγμές
10. Μωβ αέρας

Η Δανία του Νότου και οι Βιβλιοθήκες

Αντιγράφω τον εαυτό μου επαναφέροντας μια ανάρτηση από τις "Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες σε μαρασμό" σχετικά με το σύστημα βιβλιοθηκών της Δανίας.

Ετούτο το κάνω γιατί καθώς δεν γνωρίζετε τι γίνεται στη... γειτονική μας χώρα, τώρα που θα ξέρετε δεν θα έχετε δικαιολογία να μην οραματίζεστε ένα διαφορετικό αύριο για τις ελληνικές βιβλιοθήκες. Επίσης συμπληρώνω τη βιβλιογραφία του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ ενόψει της μετατροπής μας σε Δανία του Νότου....

""Το εκπαιδευτικό σύστημα της Δανίας είναι μείγμα αυτών της ευρωπαϊκής και της βρετανικής παράδοσης Στα 13 ιδρύματα πανεπιστημιακού επιπέδου και σε πολλά άλλα γύρω από αυτά ευδοκιμούν ποικίλης οργάνωσης, μεγέθους και αντικειμένου βιβλιοθήκες. Πολλά χρόνια τώρα υπάρχει μια ισχυρή παράδοση επίσημης συνεργασίας μεταξύ τους, ειδικά στα αντικείμενα του διαδανεισμού και στην ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές όλων των πολιτών της χώρας.

Οι Δανοί επαίρονται για το πιθανόν καλύτερα χρηματοδοτούμενο δημόσιο σύστημα βιβλιοθηκών του κόσμου. Όλοι οι δήμοι της χώρα βάσει νόμου είναι υποχρεωμένοι να συντηρούν υπηρεσίες βιβλιοθηκών με ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στο διαδίκτυο. Όλες οι δημόσιες βιβλιοθήκες έχουν συλλογές πολυμέσων, βιβλίων, περιοδικών και βίντεο. Υπάρχουν περίπου 270 δήμοι στη Δανία με περίπου 900 συντηρούμενες από αυτούς δημόσιες βιβλιοθήκες. Οι δήμοι οργανωμένοι σε 16 περιφέρειες έχουν και από μία κεντρική περιφερειακή βιβλιοθήκη. Μέρος της χρηματοδότησής της καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η ισχυρή παράδοση συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων και των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών έχει οδηγήσει στην πολιτική ανοιχτής πρόσβασης όλων των πολιτών σε όλες τις βιβλιοθήκες. Οι δανέζικες ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες χρηματοδοτούνται κατά κύριο λόγο από τα ιδρύματά τους και έχουν αναπτυχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα και της αύξησης των φοιτητών στα πανεπιστήμια.

Ως αποτέλεσμα του νέου νόμου περί βιβλιοθηκών που εγκρίθηκε από τη Βουλή το 2000, η Εθνική Αρχή Βιβλιοθηκών επένδυσε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων ηγεσίας στον τομέα των βιβλιοθηκών. Περίπου 200 διευθυντές βιβλιοθηκών συμμετείχαν τις χρονιές 2001-2003 σε συνεχή εκπαίδευση προκειμένου σε επίπεδο διοίκησης να μπορούν να απαντήσουν στις αυξανόμενες προκλήσεις και απαιτήσεις των υπηρεσιών τους.

Η Δανία έχει έκταση 43.094 τ.χμ., πληθυσμό (απογραφή 2005) 5.411.405 και πυκνότητα 125 κατ./τ.χλμ.Η Ελλάδα έχει έκταση 131.940 τ.χμ., πληθυσμό (εκτίμηση 2008) 11.214.992 και πυκνότητα 83,1 κάτ./τ.χλμ. "

Διαβάστε επίσης για την Ισπανία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία.

Δέκα πράσινα blog

Τι είναι πράσινο λοιπόν στην Ελλάδα; Μην είναι οι κάμποι, τα βουνά και οι χαράδρες; Δεν θα το έλεγα… Πράσινοι είναι οι οικολόγοι, το ΠΑΣΟΚ και ο Παναθηναϊκός.....

1. Το πράσινο μυρμήγκι

2. Το πράσινο χαμομηλάκι
3. Πράσινα κτίρια για έναν πράσινο κόσμο
4. Πράσινα ελάφια

5. 46 days… για δυο παπούτσια… πράσινα!
6. Πράσινο μίλι
7. Οικολόγοι-πράσινοι Δωδεκανήσου
8. Οι οικολόγοι-πράσινοι για τις περιοχές του ΔΙΚΤΥΟΥ 2000
9. Οικολόγοι-Πράσινοι Βόρειας Αττικής

10. Πράσινη συνείδηση

Δέκα κόκκινα blog

Τα ιστολόγια είναι διάσπαρτα στην παραλία του διαδικτύου. Είναι σαν να την περπατάς και το μάτι σου να σαρώνει προς εύρεση ωραίας πέτρας. Αυτό είναι και από τα ενδιαφέροντα της ιστορίας… πλην όμως ως βιβλιοθηκάριος, εντάξει… εντάξει… ως βιβλιοθηκονόμος και επιστήμονας της πληροφόρησης (με μία ανάσα)… έχω αυτή τη μανία της συγκέντρωσης, της οργάνωσης.

Και επειδή στα περιβόλια της… Βλογάνδης… φυτρώνουν διάφορα φυτά ξεκινάω την καταγραφή με τα χρώματα. Αν έλεγες σε κάποιον να διαλέξει κάποιο χρώμα, το πρώτο που θα σκεφτόταν θα ήταν το κόκκινο.

Για να δούμε λοιπόν τι συνδέει μια φανατική με την Αρβανιτάκη μουσικόφιλη με έναν βαμμένο οπαδό του Ολυμπιακού και τις συνταγές μαγειρικής, τα πιτσιρίκια του Γυμνασίου της Κατούνας με ένα χωριό της Λάρισας που… κόπηκε στα δυο, τους συντρόφους του ΣΥΡΙΖΑ με τους συντρόφους του ΚΚΕ:
Και μια μικρή εξομολόγηση: το «κόκκινο μπαλόνι» πετάει όμορφα….

1. Βαθύ κόκκινο
2. Κόκκινο θρανίο
3. Κόκκινο πιπέρι

4. Το κόκκινο φουστάνι
5. Κόκκινο Νερό

6. Κόκκινο Μπαλόνι

7. Κόκκινος Θεός

8. Κόκκινος Ουρανός
9. Το κόκκινο που ήταν μπλε
10. Κόκκινο offline

Το διαρκές παρόν στα θρανία της άνοιξης

Πριν ξεκινήσω, δεν γίνεται θα το πω… τι όμορφο που είναι πάντα το λογικό… όταν το βρίσκεις: Στη χθεσινή Ελευθεροτυπία διάβασα για απόφαση της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών να κλείσει επ’ αόριστον αρνούμενη να λειτουργήσει με τρομερές ελλείψεις προσωπικού μετά και την απόλυση των συμβασιούχων της Βιβλιοθήκης και παρά τις αναποτελεσματικές εκκλήσεις στο Υπουργείο Παιδείας για τη στελέχωση του Ιδρύματος με ειδικευμένο προσωπικό….

Δυο φράσεις μαζί, χέρι-χέρι πάνε σήμερα πρώτη μέρα σχολείο. Η πρώτη του Έρικ Χομπσμπάουμ και η δεύτερη του Μάριο Λόντι.

Στις πρώτες σελίδες της «Εποχής των Άκρων» του Eric Hobsbaum υπάρχει η φράση: «… οι περισσότεροι νέοι σήμερα μεγαλώνουν σ’ ένα κλίμα διαρκούς παρόντος, χωρίς καμιά οργανική σχέση με το δημόσιο παρελθόν της εποχής που ζουν…».

Όταν ήμουν παιδί οι στείρες αφηγήσεις των τυποποιημένων σχολικών εορτών εξόριζαν το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο σε μια θολή μακρινή εποχή, μία Σοφία Βέμπο που τραγουδούσε για τσολιάδες, και τον «Αέρααα» και το Τεπελένι και… τελεία. Ήρωες, ουδέν άλλο. Η ιστορία ήταν, και νομίζω πως ακόμη είναι, εθνική κατήχηση απαλλαγμένη από «ενοχλητικές» λεπτομέρειες και αλλοιωμένη από ιδεοληψίες. Το Πολυτεχνείο του ’73 σύντομα θα έχει για το γιο μου την ίδια χρονική και ιστορική απόσταση που είχε για μένα το ’40.

Ακόμη και οι αφηγήσεις όσων έζησαν σημαντικά γεγονότα του αιώνα που έχει φύγει, οι οποίες φύτρωναν καμιά φορά στο οικείο περιβάλλον, είτε εκλαμβάνονταν ως άκαιρο συναισθηματικό ξέσπασμα, είτε ενδύονταν τη χλαμύδα μιας παλιάς ιστορίας που έπρεπε να μην χαλάει την επίκαιρη (και… πρόσκαιρη…) ευδαιμονία.

Εκτός από την (κακή) ποιότητα της σχολικής ιστορίας ρόλο στην απονεύρωση της σημασίας και του ρόλου της έπαιξε πιστεύω και η ποσότητα: τόνοι αρχαίας, βυζαντινής και νεότερης σε στοιχισμένη εναλλαγή. Όλα όσα έπρεπε να ξέρουμε, ξεκινούσαμε και απηυδισμένοι σταματούσαμε να τα μαθαίνουμε στο σχολείο.

Γεγονός είναι πως η ιστορία (όπως επίσης εν μέρει η πολιτική και σίγουρα η ποίηση) είναι ενοχλητικά πράγματα σε μια κοινωνία της κατανάλωσης. Οι διαχειριστές της ιστορίας, όπως και αυτοί της τρέχουσας ενημέρωσης, διαμορφώνουν δυναμικά και σχεδόν απόλυτα την κοινωνική αντίληψη και συμπεριφορά.

Ο καθρέπτης

Αφάνισε την εχέμυθη πλευρά του καθρέπτη
κι ας ματώσουν τα χέρια σου
-μην σταματάς
Συνεχίζεις να ονειρεύεσαι στο σεληνόφως
αποθηκεύοντας
απογοητεύσεις στη σκοτεινή πλευρά της σελήνης

Ξύσε
κάπου κρυμμένη
στην πίσω πλευρά του καθρέπτη
είναι η θλιμμένη μορφή σου
Ας είναι εκεί

Η καταγωγή του κειμένου

Έχουν τα κείμενα, όπως και οι άνθρωποι, τόπο καταγωγής πραγματικό ή του ονείρου, ταυτοποιημένο στο χρόνο ή άχρονο. Επι τούτου βέβαια συγχέονται τόπος και χρόνος γένεσης.

Τα καλοκαιρινά απογεύματα για παράδειγμα, πού θα τα ταξινομούσες; Δεν έχουν σαφώς θέση και αντικείμενα και τοπία ως συστατικά τους στοιχεία; Θα όριζες ως τόπο καταγωγής αυτού του κειμένου τη Μεσσαριά της Άνδρου ένα αυγουστιάτικο απόγευμα του 2009 και θα τελείωνες ωστόσο; Δηλαδή είναι ένα σημείο στο χωρο-χρονο-χάρτη ο τόπος γένεσης ενός κειμένου;

Η πραγματική ικανότητα ενός ανθρώπου να ντύνει με λέξεις, ήχους, εικόνες, ροή σκέψης, την επικοινωνία του με τους άλλους είναι νομίζω η εύρεση των συντεταγμένων του στο χώρο, το χρόνο και τις αισθήσεις. Το κείμενο δηλαδή είναι ο χάρτης της παρουσίας του στη ζωή.

Ένα παράδειγμα, η καταγωγή αυτού του κειμένου:
Σειρά καλοκαιρινά απογεύματα σε μποστάνια και περιβόλια, σε φραγκοσυκιές, κυπαρίσσια και ελιές, στο Βαθύ της Μάνης, στην Πλατεία Άρεως στην Τρίπολη, στο Μάη-Θανάση στην Κόρινθο, στη Μυλοκοπή πίσω από την Περαχώρα, στη Νάουσα της Πάρου, τα Λουτρά της Κύθνου ή τον Μυλοπόταμο των Κυθήρων, τρώγοντας καρπούζι, σύκα, πεπόνι, φτιάχνοντας σκηνές από καλάμια, ακούγοντας παραμύθια στην ξαφνική νεροποντή, κάνοντας ποδήλατο ή παίζοντας κρυφτό. Υπάρχουν και άλλα στοιχεία πολλά. Ενδεικτικά, ένα βουνό (συνήθως με ελιές ή με πουρνάρια), γεράνια στο μπαλκόνι, μεγάλες πέτρες στην παραλία, ερωτική έξαψη, παγωτό και άνθρωποι (πραγματικοί ή της φαντασίας).

Η γεωγραφία των σκέψεων δεν αναφέρεται συχνά, δεν είναι και εύκολη ενασχόληση εδώ που τα λέμε. Πάντως έχω την εντύπωση πως η καταγωγή των κειμένων είναι και λιμάνι αποχαιρετισμού – συνήθως επώδυνου. (Και ξέρω από πού κατάγεται αυτή η εντύπωση…)

Αυτό πάντως που μπορώ να πω με σχετική βεβαιότητα είναι πως είμαι γεωγράφος των σκέψεών μου. Αν όχι ταξιδευτής…

Τα αποσιωπητικά νησιά

Τα ελληνικά νησιά στοιχισμένα όπως είναι στα καλοκαίρια μας, μοιάζουν με τα αποσιωπητικά μιας ξεχασμένης και γι' αυτό ακατανόητης φράσης. Ενός χρησμού που σκεπάζει το βαθύτερο μπλε, άχρηστου πια. Ούτε τι αποσιωπούν δεν γνωρίζουμε: το παρελθόν ή το μέλλον;

Το φύλλο που λύγισε μέσα του

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν τέλη Αυγούστου 2009 όταν τα μελτέμια τσάκισαν το φύλλο μιας καρυδιάς κι αφού το τράβηξαν με μανία από ‘δω κι από ‘κει, το έκοψαν από το κλαδί του και το ταξίδεψαν στα βουνά. Για ώρες έτρεχε το φύλλο σε βράχια και δρόμους και χτυπούσε πάνω σε αγάλματα και μπερδευόταν με σκουπίδια ή χάιδευε νεανικά κορμιά οδηγημένο θαρρείς από το αόρατο σκοινί της ζωής.

Μέχρι που κάποια στιγμή ο αέρας το έστειλε σε έναν κατάξερο ρυάκι στην άκρη ενός μονοπατιού. Στην απάνεμη σιωπή που ήρθε και έκατσε, το φύλλο λύγισε μέσα του από τον πόνο και πριν σωπάσει και αυτό για πάντα έκανε δάκρυ τις αναμνήσεις του και την αγάπη του και τ’ άφησε να φύγει.

Το δάκρυ κύλησε σε ένα νεκρό κλαδί στο πλάι, ύστερα σε μια πέτρα και έσταξε σε ένα διψασμένο σαλιγκάρι που είχε ξεμείνει από την Άνοιξη. Το σαλιγκάρι ήπιε το δάκρυ και ξεδίψασε την ελπίδα του για τα πρωτοβρόχια που είχε αρχίσει να σβύνει.

Πράγματι λίγες μέρες μετά οι βροχές του Φθινοπώρου ήρθαν και το σαλιγκάρι έβγαινε πάντα μετά το τραγούδι των νερών να πει την ιστορία του κομμένου φύλλου της καρυδιάς στ’ αποδημητικά πουλιά που ετοιμάζονταν να φύγουν και στους παππούδες που στέκονται στην πλατεία απέναντι από το μνημείο των πεσόντων.

Στα χρόνια που θα ‘ρθουν η ιστορία αυτή θα γίνει παραμύθι

Τα βιβλία μου και σε άλλη παραλία...

Αν δεν είναι διαδρομές του μυαλού ή του σώματος (είτε έτσι, είτε αλλοιώς πραγματικότητα οπωσδήποτε) οι διακοπές, τι άλλο θα μπορούσε να είναι;

Χάρτες πάντως –μην χαθώ- θα πάρω μαζί μου: καταρχάς πάλι το Σινόπουλο (Συλλογή ΙΙ) και το Λειβαδίτη (ο Τυφλός με το λύχνο). Θα τελειώσω (κοντεύω) το «Λαϊκό Κράτος του Χίτλερ» του Gotz Aly και το «Η εργασία, ο καταναλωτισμός και οι νεόπτωχοι» του Μπάουμαν. Και δύο αδιάβαστα και «φρέσκα»: την «Ιστορία του πολέμου» του John Keegan και την «Εποχή των Άκρων» του Χομπσμπάουμ.

Η ανάγνωση βέβαια είναι παράδοση υπό όρους μετά από επίμονη πολιορκία…

Ξέχασα να σας πω πώς θα φύγω: θα καβαλήσω τον «Κοφτό», ένα χάρτινο πουλί που ζει στους παιδικούς σταθμούς. Μαζί θα πετάξουμε για την Κόρινθο και ύστερα την Άνδρο. Εκείνος θα πετάξει. Για να προλάβω εγώ να γιατρέψω τα δικά μου φτερά…..

Κεγχριές, Σάββατο απόγευμα

Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν κλαίω χαμένες περιουσίες, εξοχικά που χτίστηκαν με την εκβιαστική αυθαιρεσία του νεοέλληνα.
Κλαίω για έναν τόπο που βλέπω να αναλώνεται σαν σαμπουάν και να πετιέται, για ένα τοπίο που χάνεται οριστικά, για μια πράσινη νησίδα στη φωτιά της δόμησης. Καταριέμαι τους εμπρηστές του μέλλοντός μου. Τους λουόμενους του αρχαίου λιμανιού της Κορίνθου που προχθές αδιάφοροι δροσίζονταν δίπλα στο δάσος που καιγόταν.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η Ελλάδα που κάηκε πριν από δύο χρόνια επανεξέλεξε λίγους μήνες μετά την κυβέρνηση που την άφησε να καεί....