Οι Κόρες της Ακρόπολης

Τόσο,

που μην έχοντας πια τι άλλο ν' αφήσουν στο χρόνο

έδωσαν τα χέρια τους

Οπότε και εμείς τις είπαμε αγάλματα

...

Κι ύστερα

βρέθηκαν κάποιοι να πουν πως ήταν

τα λύτρα της Αθανασίας

(Όπως τα δάκρυα είναι τα λύτρα της σιωπής)

Η (δικαιολογημένη) απαξίωση του Τύπου

Όσα γράψω σήμερα θα μπορούσαν να είναι μια οπτική της πραγματικότητας, σαν αυτές που καθημερινά διαβάζουμε στον Τύπο. Γεγονός είναι ότι με αρκετή διάθεση προβοκάτσιας τα γράφω.

Διαβάζω καθημερινά εφημερίδα, το Σάββατο δύο και την Κυριακή τέσσερις . Το θεωρώ επιτρεπτή ακόμη πολυτέλεια στον εαυτό μου. Τρία γεγονότα των τελευταίων ημερών ωστόσο τα θεωρώ αρκετά σοβαρά για να στηλιτεύσω τον Τύπο. Οι εργαζόμενοί του απεργούν σήμερα στερώντας μας από ένα εξαιρετικά σημαντικό δημόσιο αγαθό, αυτό της ενημέρωσης. Είναι ο μόνος επαγγελματικός κλάδος, του οποίου ένα πρόβλημα γίνεται τόσο γνωστό σε όλους επειδή διαχειρίζεται και ελέγχει το τι μαθαίνουμε. Εκτός από τους εργαζόμενους στον Ελεύθερο Τύπο που μένουν άνεργοι, πριν από 20 ημέρες έμειναν άνεργοι 380 βιβλιοθηκονόμοι των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, και πριν από αυτούς εκατοντάδες άλλοι εργαζόμενοι, οι οποίοι με δυσκολία έγιναν μονόστηλο ή δεν γράφτηκε και δεν ειπώθηκε τίποτα γι’ αυτούς. Σε αυτή την οπτική υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις, τις οποίες επί τούτου δεν αναφέρω. Με δυο κουβέντες: μερικές δεκάδες άνεργοι δημοσιογράφοι δεν είναι παρά μερικές δεκάδες ακόμη απολυμένοι εργαζόμενοι.

Μετά την απαξίωση της πολιτικής, στην οποία συμβάλλουν τα ΜΜΕ, την οποία τροφοδοτούν και τρέφονται από αυτήν, ζυγώνει αυτή η στιγμή που οι Πρετεντέρηδες θα αρχίσουν να εισπράττουν όλο και πιο έντονα την αμείλικτη κριτική των πολιτών. Θύματα στην αδηφάγα παγίδα που έχουν στήσει στις άλλες εξουσίες θα πέσουν σύντομα και αυτοί. Θα απαξιωθούν. Αφορμή για μια τέτοια απαξίωση μπορεί άνετα να αποτελέσει η απίστευτη περιγραφή λεπτομερειών της ανύπαρκτης συνάντησης Ερντογάν-Καραμανλή το Σάββατο, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στις πρώτες κυριακάτικες εκδόσεις Βήματος, Ελευθεροτυπίας και Έθνους. Περιμένω δημόσια συγγνώμη των εντύπων αυτών για την προσβολή της νοημοσύνης μου ως πολίτη και αναγνώστη τους.

Άλλη μία όμως «σοβαρή» εφημερίδα έκανε κατά τη γνώμη μου την Κυριακή ατόπημα. Η Καθημερινή πάντα, σε όλα τα ιδεολογικά της ταξίδια, κρατούσε επίπεδο στην αρθρογραφία και το σχολιασμό. Είτε συμφωνείς, είτε διαφωνείς συνολικά ή εν μέρει ξέρεις πως διαβάζεις μια στιβαρή εφημερίδα. Θεωρώ ωστόσο κατώτερη της Καθημερινής τη γκεμπελική δημοσιογραφία της κυρίας Μαρίλης Μαργωμένου, η οποία στις 21/6/2009 σε εκτενές άρθρο εκφράζει με εντυπωσιακό αυριανισμό την προσωπική της εμπάθεια εναντίον του προέδρου ενός κοινοβουλευτικού κόμματος (ΣΥΝ).

Από τον «πιτσιρίκο» Τσίπρα που πίνει ένα καφάσι μπύρες μετά την εκλογή του και το ΚΚΕ που ξύπνησε μέσα του (αυτό μάλλον είναι κακό!!!), τα πλουμιστά πουκάμισα και το νεαρό μεταλλειολόγο από το Περιστέρι που ανέλαβε το Γραφείο Τύπου ως τις φαντασιώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, το ρεπορτάζ (και όχι άρθρο γνώμης) της «δημοσιογράφου» κας Μαργωμένου στάζει ανοργασμικό δηλητήριο και δεν αποτελεί αμείλικτη έστω πολιτική κριτική. Νοιώθω πως μετά την περιβόητη «Κύρκαινα» της Αυριανής πριν από χρόνια, τώρα θα μπορούμε να μιλάμε για το «νεαρό Τσίπρα» της Καθημερινής.

Νομίζω είναι τεκμηριωμένα σαφές: κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας.

Ο ΣΕΑΒ και οι γαργάρες... που τον έπνιξαν

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών νωρίς πέρυσι επισήμανε με μήνυμά του τους κινδύνους από την επικείμενη λήξη της χρηματοδότησης των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών με σαφή και αιχμηρό τρόπο. Το μήνυμα αναπαράχθηκε σε όλες σχεδόν τις ιστοσελίδες βιβλιοθηκών και το περιεχόμενό του αποτέλεσε τον κορμό αρκετών ερωτήσεων στη Βουλή και άρθρων στον τύπο.

Το φθινόπωρο ο ΣΕΑΒ έλαβε υποσχέσεις για χρηματοδότηση της οριζόντιας δράσης , του συλλογικού καταλόγου των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών και των ηλεκτρονικών πηγών δηλαδή, από τον τότε Γραμματέα του ΥΠΕΠΘ κο Πανδρεμένο. Ο ΣΕΑΒ ξέχασε τις κάθετες δράσεις (την ξεχωριστή χρηματοδότηση των δράσεων ανά βιβλιοθήκη), έβγαλε ένα ευχαριστήριο μήνυμα προς το ΥΠΕΠΘ με μια μικρούτσικη αναφορά ελπίδας για επίλυση του θέματος και για τις βιβλιοθήκες και ησύχασε...

Τώρα ο ΣΕΑΒ συγκεντρώνει υπογραφές για να πιέσει το Υπουργείο Παιδείας να χρηματοδοτήσει την οριζόντια δράση καθώς 9000 τίτλοι ηλεκτρονικών περιοδικών δεν είναι πλέον προσβάσιμοι καθώς οι εκδότες δεν έχουν πληρωθεί.

Υπογραφές είχε συγκεντρώσει πέρυσι και η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, τις οποίες ποτέ δεν έστειλε στο Υπουργείο, ενώ και το ψήφισμά της τότε αγνοείται από την ιστοσελίδα της.

Αυτά για να μην ξεχνιόμαστε... και για να εξηγήσουμε γιατί είναι ελάχιστοι οι βιβλιοθηκονόμοι που υπογράφουν το κείμενο του ΣΕΑΒ

Πρωτοβουλια Μεταφραστων - Επιμελητων

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία παίρνει σιγά-σιγά σάρκα και οστά και αυτό δεν μπορεί παρά να είναι ελπιδοφόρο για το χώρο των μεταφραστών και επιμελητών και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Πρόκειται για τη Πρωτοβουλια Μεταφραστων - Επιμελητων

Περισσότερα μπορεί να διαβάσει κανείς στο ιστολόγιό τους. Μετά το Σύλλογο Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου, άλλη μία συλλογική κίνηση σχετική με το βιβλίο διαμορφώνεται. Ας δούμε πότε και οι βιβλιοθηκονόμοι και αρχειονόμοι θα αντιληφθούμε ότι ένα δήθεν επιστημονικό με σάλτσα από συνδικαλισμό σωματείο δεν αρκεί για τη διεκδίκηση του αυτονόητου. Τουλάχιστον....

Το ΕΚΚΕ και οι βιβλιοθηκονόμοι

Σε μια χώρα που εφαρμόζει μεταναστευτική πολιτική βάσει των ποσοστών του ακροδεξιού ΛΑΟΣ, και κοινωνική πολιτική βάσει της οικονομικής, είναι άδικο να μιλούμε για έλλειψη πολιτικής για την έρευνα και την εκπαίδευση. Υπάρχει πολιτική: η πολιτική απαξιώσης και καταστροφής.

73 βιβλιοθηκονόμοι είχαν υπογράψει μέχρι χθες το κείμενο υποστήριξης του ΕΚΚΕ, μαζί με 5151 άλλους συμπολίτες μας (κυρίως ερευνητές και πανεπιστημιακούς) που υποστηρίζουν τη μη κατάργηση του εξαιρετικά σημαντικού Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών.

Θεωρώ ωραίο, αλλά όχι αντάξιό μας αυτόν τον αριθμό. Ένας κλάδος, όπως οι βιβλιοθηκονόμοι και αρχειονόμοι ξέρουμε εκ πείρας την πολιτική απαξίωσης και καταστροφής των υποδομών έρευνας στην Ελλάδα. Οφείλουμε συνεχώς να υποστηρίζουμε το αυτονόητο. Οι ερευνητές είναι οι άνθρωποί μας, τα ερευνητικά κέντρα οι θεσμοί μας.

Οι παιδικές ζωγραφιές

Τι όμορφα που θα ήταν αν επιστρέφαμε στο γενέθλιο τόπο των παιδικών ζωγραφιών...

Η "Άρνηση"

Όπως η αλήθεια είναι το καθρέπτισμά της - τουλάχιστον τότε είναι πιο διακριτή - έτσι και τη νύχτα κυκλοφορούν οι σκιές. Οι σκιές είναι κατά κύριο λόγο αναμνήσεις.

Ας πούμε ένα παράδειγμα: Η "Άρνηση" του Σεφέρη μελοποιημένη από το Θεοδωράκη είναι για τους περισσότερους μια δυνατή ανάμνηση του συλλογικού παρελθόντος. Παρέες που την τραγούδησαν - παλιότερα ο κόσμος τραγουδούσε - ας πούμε κάτι καλοκαίρια κάτω από την κληματαριά ή σε παραλίες γύρω από τη φωτιά είναι το περίγραμμα αυτής της σκιάς. Συχνά κάποιος έπαιζε και μια κιθάρα. Και εμείς τα παιδιά τραγουδούσαμε - λάθος - πως "πήραμε τη ζωή μας λάθος"... (όπως η αλήθεια είναι το καθρέπτισμά της- έστω σε άλλο χρόνο).

Η "Άρνηση" λοιπόν είναι μια συλλογική εποχή με άχλη επαναστατικότητας, κάποιο φοιτητή ή θείο αριστερό, ή τελοσπάντων "δημοκρατικό". Νόμιζες πως πίσω από τα βλέμματα όσων τραγουδούσαν υπήρχαν μυστικά και αποκαλύψεις...

Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Στην παραλία που πηγαίναμε παλιά τις νύχτες, στα "Καλάμια" της Κορίνθου, και τρώγαμε σε μια κουρελού και τραγουδούσαμε στα σκοτεινά, σήμερα έχει φώτα, μαγαζιά, ταβέρνες, πιτσαρίες, κόσμο, αυτοκίνητα, ποδήλατα, αλητεία, παγωτά, ξαπλώστρες, ομπρέλες, ντουζιέρες, μουσική, σκουπίδια και φραπέδες. Ο φοιτητής παντρεύτηκε και έκανε παιδιά. Και ο θείος ψηφίζει ακόμη ΠΑΣΟΚ. Σήμερα έβαλα πρώτη φορά στο γιο μου ν'ακούσει την "Άρνηση" και του είπα πως ο κόσμος την τραγουδούσε πολύ όταν εγώ ήμουν μικρός.

Υ.Γ: Σαν σήμερα πριν από 15 χρόνια πέθανε ο Μάνος Χατζηδάκις.

Η λαϊκή αγορά

Η Λαϊκή δεν είναι βέβαια πάράθυρο στις πρωινές εκπομπές και στα δελτία ειδήσεων. Είναι σαφώς κάτι παλιότερο από την τηλεόραση, ίσως πρόγονός της, γι' αυτό και αυτή την εκδικείται. Είναι η αγορά αιώνων τώρα με τα τεχνάσματά της, τις διαφημίσεις, τον αμείλικτο σχολιασμό.

Θυμάμαι πόσο εντύπωση μου είχε κάνει ο ενθουσιασμός κάποιων Άγγλων πανεπιστημιακών πριν από χρόνια όταν βρέθηκαν τυχαία στη Λαική της Λάμπρου Κατσώνη και με επιφωνήματα φωτογράφιζαν τα πάντα.

Η Λαϊκή λοιπόν είναι πανηγύρι των αισθήσεων. Τα χρώματα και οι μυρωδιές της εποχής, οι γεύσεις, η ψηλάφιση της ποιότητας. Είναι ένα πολύβουο μελίσσι, που καυγαδίζει, παραπονιέται, ρωτάει, σχολιάζει, διαφημίζει, καλοπιάνει και συναντιέται μια φορά την εβδομάδα σαν σε θεατρική παράσταση με ρόλους και κείμενο μοιρασμένο.

Θα δεις εκεί όλους τους τύπους των ανθρώπων. Από την άλλη πλευρά θ' ακούσεις τους καυγάδες των λαϊκατζήδων, τα πολιτικά πειράγματα, αυτό το θαυμάσιο υπαινικτικό πινγκ-πονγκ αν περάσει καμιά αεράτη γκόμενα.

Θα κληθείς να δοκιμάσεις, οι σειρήνες θα σου υπόσχονται μέλι και ζάχαρη φρούτα, άρωμα πεπόνια, λεπτόφλουδες ντομάτες και πάσης φύσεως φρούτα και λαχανικά από τον τάδε ή δείνα τόπο, λες και το χώμα των ετεροδημοτών της πρωτεύουσας βγάζει ιδιαίτερη γεύση...

Η βόλτα στη λαϊκή τελειώνει, επιστρέφεις στο σπίτι τροπαιούχος των γεύσεων και των οσμών, πλένεις τα βερύκοκα, δοκιμάζεις, πικρά και άνοστα. Λες, κάτσε να δω τα κεράσια. Τελικά το χρώμα τους είναι πιο ωραίο από την ανύπαρκτη γεύση τους. "Την επόμενη φορά δεν θα την πατήσω" μονολογείς. Μια ακόμη φορά...

Οι εκλογές στην πλατεία

Α.
Τις εκλογές που πέρασαν τις έζησα ενεργά: περίπτερο στην πλατεία, αφισοκόλληση, εκλογικός αντιπρόσωπος. Η εμπειρία ενδιαφέρουσα και για μια ακόμη φορά αρκετά εξωστρεφής και κοινωνική για τα δεδομένα μου.

Τα στοιχεία της θα μπορούσαν να είναι πρώτη ύλη για χρονογράφημα. Τα τρία περίπτερα της πλατείας (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ) αποτέλεσαν μια ιδιότυπη και πρόσκαιρη γειτονιά. Νομίζω πως η πλατεία καταγράφει με τον καλύτερο τρόπο την κοινωνική μας συμπεριφορά. Είναι πια κατά κανόνα ξενόγλωσση. Όχι βέβαια γιατί την κατέλαβαν οι ξένοι, αλλά γιατί την αφήσαμε εμείς. Έχουμε το σπίτι μας, το τηλέφωνο και την τηλεόρασή μας, το πάρκινγκ και τη δουλειά μας, το αυτοκίνητο και το χωριό μας. Γίναμε χειριστές της ιδιώτευσής μας, αντικοινωνικοί, προστατευτήκαμε με το κρυφτό από την κριτική των άλλων. Δεν συζητάμε πολιτικά, δεν διαβάζουμε, δεν αμφισβητούμε με τη συμμετοχή, αλλά με την αποχή μας. Δηλαδή επιδοτούμε την καταδίκη μας χωρίς να θέλουμε την ευθύνη ότι την υποστηρίξαμε. Η Αριστερά είναι δυσάρεστη – εστιάζει σ’ αυτό που θέλουμε να ξεχνάμε – οπότε της γυρίσαμε την πλάτη και πήγαμε για μπάνιο.

Αφού δεν είδα ούτε ένα νέο 18-25 χρόνων να ψηφίζει στο εκλογικό μου τμήμα αναρωτιέμαι: ο «Δεκέμβρης» ήταν μια χειμωνιάτικη βόλτα στην παραλία;

Β.
Μια κυρία είχε φορέσει το κολιέ της και είχε βγει στην πλατεία παρέα με μια φίλη της. Είναι στην ηλικία των 65-70, συντηρητική και πολύ καθώς πρέπει ντυμένη. «Ποιοι είναι αυτοί;» αναρωτιέται περνώντας δίπλα από το περίπτερο. «ΣΥΡΙΖΑ;… Άει στο διάολο με τον Τσίπρα σας….». Η πληρωμένη απάντηση στις κραυγές της την απομάκρυνε τάχιστα: «πώς μιλάτε έτσι; Και έχετε τόσο ωραίο κολιέ….»

Γ.
Δεν μου επιτρέπεται μεγαλύτερη ανάλυση. Η αφισοκόλληση είναι ενδιαφέρουσα εμπειρία. Λέω ενδιαφέρουσα γιατί κατά βάθος διαφωνώ με την πρακτική της προπαγάνδας ακόμη και ως αναγκαίο κακό. Έχει όμως ως διαδικασία μία αίγλη σαν το εφηβικό ξεπαρθένεμα: μια παρανομία, μια νυχτερινή περιπολία των ιδεών την ώρα που οι άλλοι κοιμούνται. Σ’ εμένα υπήρχε δε και κάτι ακόμη πιο… εξωφρενικό: κολλούσα αφίσες παρέα με έναν μπάτσο.

Δ.
Ο Ηλίας και η Αυγή – δυο ονόματα δεμένα με το φως – είναι ζευγάρι χρόνια τώρα, αγαπημένο και αγαπητό σε όλους. Μετά τη διάσπαση του Συνασπισμού το '92 ο Ηλίας έμεινε στο ΚΚΕ και η Αυγή στο Συνασπισμό. Τα περίπτερα στην πλατεία, απέναντι. Απέναντι οι ιδέες, και τα βλέμματα εχθρικά μεταξύ παλιών συντρόφων. Ο Ηλίας και η Αυγή το βράδυ που κλείναμε έφευγαν μαζί για το σπίτι.

Ε.

Το περίπτερο του ΠΑΣΟΚ -το Mall της μικρής πολιτικής γειτονιάς μας - το κρατούσε τις περισσότερες μέρες ένας παππούς, όχι ιδιαίτερα ευχάριστος και γλυκός στην όψη. Ένα βράδυ κλείνοντας ήρθε και πλήρωσε για κάποια κουπόνια του Συνασπισμού. Όταν έφυγε, παραξενεμένος ρώτησα τους υπόλοιπους τι ήταν αυτό. Με αποστομωτική απλότητα μου είπαν πως το κάνει πάντα, στη μνήμη του αδερφού του που ήταν στο ΚΚΕ εσωτερικού.

Τέλος.

Υπάρχουν και άλλες στιγμές. Θα χρειαστούν ίσως και άλλη απόσταξη. Όπως και να είναι οι εκλογές τελείωσαν, τα περίπτερα διαλύθηκαν και αποσύρθηκαν και εγώ προχθές έκλεισα τα 35...