Το ποίημα της Φωτεινής

Το ποίημα δεν είναι
Προσευχή
Δεν ζητάς τις πρεσβείες
Δεν υπόσχεσαι κεριά
Ούτε αφιερώματα με χαραγμένα χείλη
Χαραγμένα μάτια
Ή στήθη στου πάθους τα εικονίσματα
Στις εκκλησίες που κάποτε λειτουργήσαμε
Είναι

Ραντεβού που αναβλήθηκαν
Όνειρα που δεν απαντήθηκαν
Πεθαμένα σκαθάρια
Υποσχέσεις που τηρήθηκαν
Αποστολές που στέφθηκαν με επιτυχία
Ρούχα που στέγνωσαν στην ταράτσα
Άδεια ρούχα γυμνών αγγέλων
Δεν είναι.

Τα ποιήματα είναι νυκτόβια πουλιά
Με ορθάνοιχτα μάτια σε κοιτούν μέσ' στο σκοτάδι
Μόνο οι οιωνοσκόποι μπορούν
Να μαντέψουν
Τι ανακάλυψαν
Στις ατσαλάκωτες νύχτες
Της ανθρωπότητας.

***
ο πίνακας είναι του Παλαιστίνιου ζωγράφου Tayseer Barakat

Εκπομπές στο Αρχείο: Ελένη Βακαλό

 

- Μπορώ να καπνίσω;
- Βεβαίως!
- Ευχαριστώ!

Η συνέντευξη δίνεται στον Άρη Σκιαδόπουλο και στο «Νυχτερινό επισκέπτη» (ΕΡΤ) το 1996. Μοιάζει κάπως περίεργο να ρωτάει η Ελένη Βακαλό (1921-2001) αν μπορεί να καπνίσει, δεδομένου: α) ότι θα κάπνιζε όπως και να ήταν β) η συνέντεξη δίνεται στο σπίτι της (στην Πλατεία και οδό Παπαδιαμάντη στην Κυπριάδου). Είναι αυτή η μικρή και μεγάλη ευγένεια, αν και είμαι σχεδόν σίγουρος πως το θέμα του τσιγάρου θα είχε συζητηθεί από τα πριν, αφήστε που στην ουσία ακούγεται μία ερώτηση χωρίς ερωτηματικό.

- Μου είπατε πριν πως ανήκετε στον αντιεξουσιαστικό χώρο.
- Στον αντιεξουσιαστικό λόγο γενικώς

Εκπομπές στο Αρχείο: Νίκος Χουλιαράς

 

1985. Στο «Ζωντανό Μουσείο», την εκπομπή της Βεατρίκης Σπηλιάδη στην ΕΡΤ, ο Νίκος Χουλιαράς καταθέτει τα αισθητικά στοιχεία που σημάδεψαν τη ζωή και το έργο του δίνοντας παράλληλα και κάποια κλειδιά για την ερμηνεία των εικαστικών (και όχι μόνο) εμμονών του. Οι σκιές των έργων του ας πούμε, έχουν τις ρίζες τους στο θέατρο σκιών, στον Καραγκιόζη και τις παιδικές παραστάσεις που έστηνε ο ίδιος. Κυρίως στην παρουσία των σκιών των δέντρων της αυλής, των παιδιών και βέβαια στις σκιές εισαγωγής και αποχώρησης των φιγούρων στον μπερντέ. «Ένα από τα πράγματα που επηρέασαν τη ζωγραφική μου ήταν ο Καραγκιόζης που έπαιζα στην αδερφή μου και στα άλλα παιδιά στον κήπο του σπιτιού μας» αναφέρει ο υπέροχος ζωγράφος, πεζογράφος, ποιητής και μουσικός.

Νομίζω πως ζωγράφοι και ποιητές είναι αυτοί που διασώζουν τελικά τις μικρές και σύντομες και εύθραυστες κινήσεις της ζωής.

Εκπομπές στο Αρχείο: Μίλτος Σαχτούρης

 

Ο Σαχτούρης πέθανε ένα χρόνο μετά από αυτή την εκπομπή (Παρασκήνιο, 2004). Στα τελευταία πλάνα απαντά με δυσθυμία, δηλώνει κουρασμένος, δέν έχει τι να πει, κάπου είναι μπερδεμένα τα καινούργια ποιήματά του, αρρώστησε πρόσφατα, δεν θέλει να μιλήσει. Κι ο Λευτέρης Ξανθόπουλος τον παλεύει λίγο, μήπως πάρει κάποια φράση του. Τον ρωτάει λοιπόν για το σχολείο του, αν έκαναν σκασιαρχείο τότε,

-«Ουου, αγρίως» απαντά και μοιάζει σαν να μπόρεσε πάλι να ξεφύγει.

Και σκέφτομαι, καθώς τον ακούω: πάντα σκασιαρχείο έκαναν οι ποιητές, ειδικά ο Σαχτούρης.

Εκπομπές στο Αρχείο: Μελίνα Μερκούρη

 

- Ο έρωτας τι ρόλο έπαιξε στη ζωή σου;
- Αχ.... αχ...

Μελίνα Μερκούρη (1920-1994). Απαντώντας στο δημοσιογράφο Γιώργο Δουατζή σε εκπομπή του 1994 (ΕΡΤ).

Εκπομπές στο Αρχείο: Δημήτρης Χριστοδούλου

 

«Εκεί λοιπόν, στο κέντρο αυτού του τυφώνα, γεννιέται ένα παιδί - όπως χιλιάδες παιδιά που διοχετεύθηκαν μες στη ζωή, που εν πάσει περιπτώσει φτιάξανε αυτή τη χώρα. Ωστόσο, ανάμεσα σε αυτά τα παιδιά, ήταν κι εκείνα με την ιδιαίτερη ευαισθησία, που κάπως αλλιώς βλέπαν τον κόσμο. Δηλαδή τα παιδιά που χρειάζονταν παιδεία, βιβλιοθήκη, μουσική, μουσείο - να πλησιάσουν το χώρο της ευαισθησίας. Πράγματα ανύπαρκτα. Ωστόσο εάν δεν είχαμε τις βιβλιοθήκες, είχαμε μια τεράστια ανθρωπιά γύρω μας. Είχαμε τον ανθρώπινο πόνο κοντά μας, στα μάτια μας...»

Δημήτρης Χριστοδούλου (1924-1991). Στο «Μονόγραμμα» της ΕΡΤ (1986).