Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2015

Πρόσωπο του 2015: ο Μικρός Πρίγκηπας της Λέσβου


Στριμώχνονται πολλά πράγματα στο λευκό χαρτί, στη λευκή οθόνη έστω. Και πράγματα που θέλω ή πρέπει να ειπωθούν και κυρίως αυτά που δεν θέλω να πω. Ο «Βιβλιοθηκάριος» σε λίγες μέρες συμπληρώνει  7 χρόνια διαδικτυακής παρουσίας και 721 αναρτήσεις. Τι νόημα έχει να συνεχίσω να υπάρχω μέσα σε αυτόν; Ποιον αφορούν αυτά που γράφω; Εν τω μεταξύ η «κοινότητα» των ιστολόγων έχασε τον ενθουσιασμό ή την πίστη της, έχασε το ενδιαφέρον της αλληλεπίδρασης, έχασε τη συνοχή της. Νιώθω λίγο μόνος πια ιστολογικά. Πολιτικά το 2015 ήταν μια χρονιά πυκνή, έγιναν πολλά, διαψεύστηκαν προσδοκίες, επιβεβαιώθηκαν κριτικές, προδόθηκαν ελπίδες από την πρώτη φορά Αριστερά στο κυβερνητικό τιμόνι. Όλο ετούτο διέλυσε φιλίες σε φυσική και ψηφιακή μορφή…, ειπώθηκαν κουβέντες, έγιναν επιθέσεις, αμφισβητήθηκαν προθέσεις. Μια κοινότητα ανθρώπων που μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προσπάθησε, και σε πολλές περιπτώσεις το πέτυχε, να δώσει έναν αγώνα λόγου απέναντι στις πολιτικές των τελευταίων χρόνων, στη βία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και στις τακτικές των οπαδών του, βρίσκεται πια σπασμένη σε ποικίλα κομμάτια από ‘δω κι από ‘κει, πικραμένη, θυμωμένη, παραιτημένη, σαρκαστική.

Δεν καβαλήσαμε την ιστορία, δεν ξεσηκώσαμε, δεν ενθουσιάσαμε, δεν ενεργοποιήσαμε, δεν συστρατεύσαμε ή κι αν το κάναμε με αυτό το περιβόητο «ΟΧΙ» του δημοψηφίσματος γρήγορα το μετατρέψαμε σε μια μοιραία παραδοχή και στη στρέβλωση της ίδιας της πραγματικότητας που επέβαλε ο συμβιβασμός μας. Η παλιά μου φίλη η Κροτ στο τελευταίο της ποστ λέει πως ίσως να πρέπει να παίρνουμε τα πράγματα ελαφρύτερα, τον εαυτό μας λιγότερο στα σοβαρά κι έτσι να διορθώνουμε γρηγορότερα τα λάθη μας. Με θύμωσε πολλές φορές φέτος η καλή μας Κροτ, όπως τότε που προέτρεψε να πέφτει ξύλο στους Συριζαίους στις πορείες. Κι άλλοι πολλοί με θύμωσαν και ίσως τους θύμωσα, εννοώ διαδικτυακοί φίλοι και blogger. Χάλασαν φιλίες με κουβέντες κοφτερές.

Ευτυχώς δεν κατοικούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στα κόμματα. Συνεχίζω ωστόσο να νιώθω πως τα κόμματα είναι φυσικοί χώροι συλλογικότητας και μέμφομαι αυτούς που τα κρίνουν από την ασφάλεια της όποιας ιδιωτικότητάς τους. Καμιά φορά νιώθω πως σχεδόν δεν δικαιούνται να μιλούν σαν εξαπατημένες γκόμενες ή ανικανοποίητοι πελάτες του όποιου πολιτικού προϊόντος. Πικρή χρονιά το 2015 – ειπώθηκαν ή κρύφτηκαν πολλές κακίες. Υπήρξαν όμως και στιγμές τρυφερές, ανθρώπινες, φωτεινές. Γνώρισα ανθρώπους, έκανα φιλίες, διεκδίκησα στιγμές γαλήνης, διάβασα ενδιαφέροντα πράγματα, έπαιξα θέατρο και ήπια. Και ταξίδεψα. Το ταξίδι στη Βαρσοβία και το Άουσβιτς ακόμη με τροφοδοτεί με συγκίνηση και εικόνες. Κυρίως όμως γνώρισα ανθρώπους.

Συνήθως το τελευταίο ποστ της χρονιάς αναφέρεται με αυτή τη διάθεση της ανασκόπησης στο πρόσωπο της χρονιάς που φεύγει. Το 2009 ήταν η Ανεργία, το 2010 ο Χαμιντουλάν Νατζαφί, το 2011 ο Αχιλλέας Μ., το 2013 η ΕΡΤ, το 2014 το κορίτσι που μαζεύει βιβλία στη Γάζα. Η φετινή χρονιά είχε πολλά πρόσωπα: το μισητό πρόσωπο του Σόιμπλε, το φιλάρεσκο του Βαρουφάκη, το υπεροπτικό της Προέδρου της Βουλής, το αμφισβητούμενο του Τσίπρα, το τραγικό του Βαγγέλη Γιακουμάκη, το συγκλονιστικό του Αϊλάν, το φοβισμένο των κάπιταλ κοντρόλ, το αληθινό ευρωπαϊκό του Ντάισελμπλουμ, το αλληλέγγυο της Λέσβου, της Κω, της Καλύμνου, της Αθήνας, της Ειδομένης. Το πρόσωπο της τρομοκρατίας των τζιχαντιστών στο Παρίσι. Υπάρχει και ένα πρόσωπο πιο κοντινό, που με κυκλώνει χρόνο με το χρόνο, το βλέπω σε κοντινούς μου ανθρώπους: το πρόσωπο του καρκίνου.


Αν δεν υπήρχε αυτή η εικόνα, αν δεν την είχε σχολιάσει το «Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών» σε μια ανάρτησή του στο facebook, ίσως να επέλεγα ένα από τα πρόσωπα που προανέφερα. Όμως τώρα δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτε άλλο. Πρόσωπο του 2015 ήταν ο Μικρός Πρίγκηπας της Λέσβου.

Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2015

Το παραμύθι των παραμυθιών


Ήταν μια φορά ένα παραμύθι που ξεκινούσε. Πάντα όταν τελειώνει ένα παραμύθι, ένα άλλο αρχινά. Μια φορά το ένα και μια φορά το άλλο μέχρι το τέλος του κόσμου.

Ήταν μια φορά ένα παραμύθι που τελείωνε. Τόσο θλιμμένο που βρήκε ένα ψέμα να πει για να τελειώσει – αυτό που λένε «παραμύθιασμα».

Μια μέρα τα παραμύθια θα απαλλαγούν από τον τρόπο που αρχινάνε και από τον τρόπο που τελειώνουν. Θα είναι μόνο η ιστορία που έχουν να πουν και τίποτε άλλο. Και τότε τα παραμύθια θα ζήσουν καλά κι εμείς καλύτερα.

***
ο πίνακας είναι του Ηλία Παπανικολάου

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2015

Το παραμύθι του παράξενου βασιλείου


Μία φορά υπήρχε ένα παράξενο βασίλειο που ήταν όλοι βασιλιάδες και βασίλισσες και υπήκοος ήταν μονάχα ένας. Εκείνος δούλευε όλη μέρα, άλλοτε στα χωράφια, άλλοτε στα μαγαζιά και άλλοτε στα εργαστήρια της πόλης, και όταν πια ερχόταν η νύχτα έπεφτε κατάκοπος να κοιμηθεί. Οι βασιλιάδες όλη μέρα επισκέπτονταν ο ένας τον άλλο και οι βασίλισσες έπιναν τσάι και φλυαρούσαν για τον καιρό και τη νέα μόδα στα βασιλικά ρούχα. Και ύστερα όταν πια ερχόταν η νύχτα δεν τους κολλούσε ύπνος, γιατί δεν ήταν κουρασμένοι και γιατί δεν είχαν τίποτε να ονειρευτούν. Και μες στα βάθη της τριγυρνούσαν από δωμάτιο σε δωμάτιο στα τεράστια ανάκτορά τους ανήμποροι να γαληνέψουν. Ο ύπνος προτιμά αυτούς που ονειρεύονται και μόνο οι άνθρωποι που δεν έχουν πολλά να χάσουν ονειρεύονται. Μία φορά ένας δεν είχε τίποτα πια να χάσει και κοιμήθηκε για πάντα.

***
ο πίνακας είναι του Carolus-Duran

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2015

Ένας μικροαστός στολίζει το δέντρο


Είναι ένα χριστουγεννιάτικο στολίδι, μια χαρτονένια μικρή εκκλησίτσα περίπου 40 χρόνων. Λίγο παράταιρη σε σχέση με όλα τα άλλα που κρέμονται στο δέντρο. Εκείνα λάμπουν με αυτή την εύθραυστη υπερβολή της νεότητάς τους, εκείνη είναι μόνο μια κυκλική λευκή κατασκευή από χαρτί, με πράσινο τρούλο και πράσινα παραθυράκια στο πλάι. Εδώ που τα λέμε όλο το δέντρο είναι μια σπουδή στο χρόνο: άλλα στολίδια του ’80 (κάποια λίγα ασημόχρωμα γυάλινα κουκουνάρια και δυο τσαρούχια στο χρώμα του μπρούτζου), άλλα του ’90, του ΄00 (είναι κάτι κόκκινες μπάλες που κρεμούσες στο εργένικο σπίτι σου στην Αλεξάνδρας) ή μετά από αυτό. Τώρα πια θα βρεις και κάποια που φτιάξαν τα παιδιά σου στο σχολείο με ζυμάρι ή πηλό. Θα θυμηθείς, την ώρα που τα σκορπάς στο δέντρο, άλλες χρονιές που τα κρεμούσες ή πότε τα πήρες κι από πού, πόσοι ήσασταν τότε ή που με άφατο πόνο τα αποκαθήλωνες πριν δυο χρόνια έχοντας μόλις μάθει πως ο καρκίνος χτύπησε την πόρτα και του δικού σου σπιτιού. Κι όλη αυτή η ιστορία να στολίσεις το δέντρο καταλαβαίνεις πως χρόνια τώρα δεν είναι η χαρά της γιορτής που ένιωθες σαν ήσουν παιδί, αλλά άλλη μια τελετή για να ξορκίσεις την απώλεια και τη φθορά, είναι για να πεις στον εαυτό σου πως «να, άλλη μια φορά στολίζουμε το δέντρο» όπως τότε που περίμενες τον Άγιο Βασίλη να φέρει όσα ποθούσες κι ας ήξερες πως δεν υπάρχουν Άγιοι Βασίληδες. Στολίζεις το δέντρο και είναι σαν να προσπαθείς άλλο ένα μαγικό που δεν σου βγαίνει, αλλά εσύ δεν θα σταματάς να το επιχειρείς.

Το Δεκέμβρη του ’08 σε σημάδεψε το καιόμενο δέντρο στο Σύνταγμα. Η Αθήνα φλεγόταν από την οργή της δολοφονίας του παιδιού από το μπάτσο κι εσύ φλεγόσουν που όλη αυτή η αμπαλαρισμένη γιορτινή ψευτιά του δημάρχου γινόταν στάχτη με αυτό τον πανέμορφο τρόπο του εμπρησμού. Και με οίηση χόρευες γύρω από τη φωτιά τραγουδώντας «κόβε πριονάκι μου κι η ώρα πλησιάζει, Χριστούγεννα ζυγώνουνε το αίμα μας και βράζει». Και είπες τότε πως τα πιο ωραία χριστουγεννιάτικα δέντρα είναι τα δέντρα που τους βάλαμε φωτιά.


Είναι ένα χριστουγεννιάτικο στολίδι, μια χαρτονένια μικρή εκκλησίτσα περίπου 40 χρόνων. Παράταιρη μέσα στα άλλα στολίδια. Δεν θέλεις πια να την κάψεις, δεν θέλεις να καεί κι αυτή. Και την κρεμάς στην πιο περίοπτη θέση (νομίζεις), για να την βλέπουν όλοι. Ίσως να είσαι μικροαστός - αυτό δηλώνει μάλλον η ανάγκη σου αυτή. Γιατί οι επαναστάτες, όπως ξέρεις, καίνε τις ψευδαισθήσεις, δεν τις επιδεικνύουν.

Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2015

Το παραμύθι του κοινωνικού αυτοματισμού


Μια φορά κι έναν καιρό ένας όμορφος άντρας γύρω στα πενήντα, με ένα ιδιαίτερο, ενοχλητικά διερευνητικό και επιφυλακτικά αγενές, βλέμμα πήγε σε μια βιβλιοθήκη της Αθήνας και ζήτησε να μελετήσει κάποια βιβλία φιλοσοφίας των επιστημών. Κάθισε στο αναγνωστήριο για περίπου τρεις ώρες και φεύγοντας έγραψε στο βιβλίο επισκεπτών κάτω από το όνομα ενός άλλου χρήστη (που δήλωνε τραπεζικός υπάλληλος) τα εξής:


«Γεώργιος Α. Κ.      Άνεργος (υποθέτω λόγω κυρίων σαν τον ανωτέρω  επισκέπτη σας που έχουν καταντήσει τη ζωή μας παίγνιο και την ευγενή αξία μας εμπόρευμα).

- Τι τα θες. Σε μερικά παραμύθια δεν μπορείς να πεις "και ζήσαν αυτοί καλά, κι εμείς καλύτερα"

***
ο πίνακας είναι του Τάσου Μαντζαβίνου

Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2015

Για τα πεντάχρονα του Future Library


Εορτάστηκαν αυτές τις μέρες τα πεντάχρονα του Future Library, της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας που ιδρύθηκε από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» και συγκρότησε ένα «δίκτυο βιβλιοθηκών» τα πρώτα χρόνια της Κρίσης στη χώρα μας. Το δίκτυο αυτό έφερε κοντά ανθρώπους των δημόσιων/λαϊκών και δημοτικών βιβλιοθηκών μας, τους εκπαίδευσε, τους ενθάρρυνε, τους συντόνισε, τους κατεύθυνε και τους ενίσχυσε να στραφούν στην εξωστρεφή και δυναμική παρουσία των βιβλιοθηκών τους στις τοπικές κοινωνίες. Ένα από τα στοιχεία που σχολιάστηκαν ιδιαίτερα αυτά τα χρόνια σε σχέση με το Ίδρυμα και την τακτική του είναι η επικοινωνιακή πολιτική του γύρω και πάνω από το έργο αυτό, η δυνατότητα σε μια εποχή πολλαπλών κρίσεων το «α-σήμαντο» να κοινωνείται ως «σημαντικό», πιο «σημαντικό» και από την ίδια την ύπαρξη, τη χρηματοδότηση και το περιεχόμενο των βιβλιοθηκών.

Για την τρέχουσα δημοσιογραφική αφήγηση όσοι αμφισβήτησαν τις προθέσεις και έκριναν τα αποτελέσματα του Future Library είμαστε περίπου «ελάχιστοι, αλλά λίαν καχύποπτοι εχθροί». Σε συνέντευξή του στη Lifo στις 27/11/2015 ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου, επικεφαλής του δικτύου, απαντάει στην «εξ αριστερών» κριτική αναφέροντας την πρόσφατη δράση λίγων βιβλιοθηκών υπέρ των προσφύγων (έρανοι, χρήματα, ρούχα – η «αλληλεγγύη» είναι άγνωστη λέξη προφανώς) ως απόδειξη της χωρίς «οδηγίες από τα πάνω» δράσης τους. Ο κύριος Πρωτοψάλτου αφού προφανώς ορίζει τον εαυτό του ως «από τα πάνω» εμφανίζει το προφανές – την αυτονομία των δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών- ως μη αυτονόητο. Το ότι 5 βιβλιοθήκες μάζεψαν ρούχα για τους πρόσφυγες αποδεικνύει για τον επικεφαλής του Future Library ότι οι βιβλιοθήκες του αυτενεργούν! Ο κος Πρωτοψάλτου επιστρέφει ερωτήματα στους επικριτές του και με πολιτικάντικη λογική λέει πως «κανείς δεν αναρωτήθηκε αν οι δράσεις (προς τους πρόσφυγες) συνάδουν ή όχι με τον ρόλο των βιβλιοθηκών».


Είναι μια ικανοποίηση οι ελάχιστοι, αλλά λίαν καχύποτοι εχθροί του Future Library να υπάρχουμε πλέον στις αναφορές και τις συνεντεύξεις των ανθρώπων του, έστω και στρεβλά, έστω και δαιμονοποιημένοι, στα χαζοχαρούμενα και νεοφιλελεύθερα δημοσιογραφικά φύλλα της «άλλης πλευράς». Βέβαια τώρα που το Ίδρυμα έχει φύγει από το πλάνο, κάτι τέτοιο είναι εύκολο. Η μισο-δημόσια Εθνική Βιβλιοθήκη έχει αναλάβει το συντονισμό του δικτύου και η δημοκρατία ανακαλύπτεται σε όσα γράφονται και λέγονται για το Future Library.

Για να δούμε όμως τι λέγεται. Σε τι αντιδράσαμε και αντιδρούμε οι… «συφοριασμένοι»; Μήπως στον «τεχνολογικό προσανατολισμό» των δράσεων; Αυτό εννοεί ο Άρης  Μαραγκόπουλος στο υπέροχο κείμενό του στην Αυγή λέγοντας «Μια βιβλιοθήκη αποκλειστικά προέκταση του Διαδικτύου. Μια βιβλιοθήκη - παιχνιδότοπος, μια βιβλιοθήκη video game, μια βιβλιοθήκη όπου ο χρήστης θα είναι υποψήφιος πελάτης και δωρεάν εργάτης στο διαδικτυακό αποθεματικό κεφάλαιο της όποιας Google και Vodafone.»; Ή μήπως αυτά λέμε με την Ειρήνη Δαφέρμου στην εκπομπή "Ρεπεράζ" του ΜεταΔεύτερου και του Παναγιώτη Φραντζή; Μήπως η κριτική μας εξαντλείται στο ελάχιστα ουσιώδες «μετατρέπετε τις βιβλιοθήκες σε χώρους διασκέδασης, αλλά όχι ανάγνωσης»; Δεν θα περίμενε κανείς να χωρέσει η οπτική μας σε ένα επιμνημόσυνο (και όχι πανηγυρικό) άρθρο για τα πεντάχρονα του project στη Lifo.

Μια αναφορά ακόμη αξίζει πάντως σε όσα αναφέρονται στην απολογιστική συνέντευξη του επικεφαλής του Future Library στη Σταυρούλα Παπασπύρου. Η αγωνία για τους… βλαχοδήμαρχους. «Κάναμε τόσα, αλλά δεν πείσαμε τους βλαχοδήμαρχους» λέει περίπου ο κος Πρωτοψάλτου. Μα εκεί υπάρχει ένα από τα βασικά προβλήματα του σχεδιασμού που έγινε, εντοπίστηκε από εμάς τους «καχύποπτους εχθρούς» εξαρχής: «ο σχεδιασμός και οι δράσεις δεν επιχειρούν τη δομική στήριξη του θεσμού των βιβλιοθηκών, αλλά χτίζουν στα σαθρά του θεμέλια». Το να ενισχύσεις το θεσμό, ακόμη και ως χορηγός, είναι σαφώς πιο σύνθετο και δύσκολο από τις έτοιμες λύσεις των παιδικών εκδηλώσεων και των media labs. Ποτέ δεν ενδιέφερε ουσιαστικά ο θεσμός το Ίδρυμα, ίσα-ίσα που οι «βλαχοδήμαρχοι» εξυπηρετούσαν την επιδιωκόμενη επικοινωνιακά απαξίωση του Δημοσίου. Θα μπορούσε κανείς να κρίνει ως υποκριτική την αγωνία που εκφράζει η κρίση για τους δημάρχους, αν και κατά πάσα πιθανότητα είναι μια εύλογη πικρία, αφού οι μεταξωτές κορδέλες δεν έλυσαν το πρόβλημα. Πώς θα μπορούσαν εξάλλου;


Θα μπορούσε κανείς να κρίνει την ιστορία του Future Library, του χορηγικού αυτού εγχειρήματος, από ποικίλες και αντιθετικές οπτικές. Έχει φτάσει όμως η ώρα και για μια συνθετική: το εγχείρημα αυτό αποτέλεσε μια κατά κάποιο τρόπο συνέχεια του ΕΚΕΒΙ, ήρθε να καλύψει το κενό της τυπικής και ουσιαστικής του κατάργησης. Δεν θέλησε και δεν μπόρεσε να το καλύψει ουσιαστικά, αλλά επικοινωνιακά το υπερκάλυψε. Όπως καθετί επιφανειακό δεν μπορεί να έχει διάρκεια, κάτι που οι σχεδιαστές του το ήξεραν και το είχαν ανακοινώσει εξαρχής. Άφησε κάτι θετικό πίσω του; Σαφώς και άφησε: ό,τι κερδήθηκε από τη συνέργεια και τη συλλογικότητα, ότι τροφοδοτήθηκε από τον ενθουσιασμό και την ενθάρρυνση των εκατοντάδων βιβλιοθηκονόμων της χώρας. Χωρίς την πατρική φιγούρα του Χορηγού θα πρέπει τώρα να στραφούμε μαζί στη διεκδίκηση, στις συλλογικές επεξεργασίες που θα προτείνουν και θα διεκδικούν τα δομικά στοιχεία της ύπαρξης και του ρόλου μας. Ο μόνος στόχος μας πρέπει να είναι με όχημα τις γνώσεις και τον ενθουσιασμό μας να κερδίσουμε από το κράτος το σεβασμό, την ελευθερία και τη φροντίδα για όσα θέλουμε και πρέπει να κάνουμε για την κοινωνία μας. Από ένα κράτος και μία κυβέρνηση που φαίνεται να αρνείται το διακηρυγμένο ρόλο της, ακουμπώντας ράθυμα στη χορηγική προσφορά και αδιαφορώντας στην ουσία για την πολιτική των βιβλιοθηκών, του βιβλίου και της ανάγνωσης. Παρά τις περί του αντιθέτου προεκλογικές εξαγγελίες της.

Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2015

Το παραμύθι του άδειου παραμυθά


Μια φορά κι έναν καιρό ένας παραμυθάς είχε αδειάσει τον μέσα κόσμο του έξω και οι άνθρωποι νόμιζαν πως τους άφηνε να δουν τι έχει στην ψυχή του. Όταν πια τελείωσε με αυτή του τη δουλειά τελείως, και δεν έμεινε τίποτα, έκανε μια βόλτα μέσα του και βεβαιώθηκε πως το μόνο που υπήρχε πια εκεί ήταν μια κυρίαρχη σιωπή. Την πέταξε κι αυτή κι έζησε αυτός καλά κι εμείς καλύτερα.

***
ο πίνακας είναι του Χριστόφορου Κατσαδιώτη

Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2015

Οι πληγές είναι φωλιές για λουλούδια


[«Οι πληγές είναι φωλιές για λουλούδια». Υπάρχει μια προφανής αισιοδοξία σε αυτόν τον αφορισμό του Porchia. Ο Porchia έγραψε μόνο ένα βιβλίο. Γεμάτο αφορισμούς, γεμάτο βέλη που άλλοτε σκοτώνουν το θήραμά τους και άλλοτε αστοχούν χαζεύοντας σε ποιητικά τοπία.

Ο αφορισμός είναι ένα νεογέννητο παραμύθι. Είναι μια περιπετειώδης ιστορία με αρχή, μέση και τέλος. Σαν παραμύθι που είναι ο αφορισμός είναι και παιδί της ποίησης. Συχνά είναι θραύσμα, είναι μωρό τραυματισμένο, ένα παιδί μικρό αλλά και μισό. Χωράει λόγω του μικρού του μεγέθους όλο τον κόσμο – μεγαλώνουμε γεμίζοντας το μέσα μας με βεβαιότητες, παχαίνουμε με αυτές, πετάμε έξω καθετί άλλο.

«Οι πληγές είναι φωλιές για λουλούδια» λέει ο Porchia. Μοιάζει σαν τα λουλούδια να ψάχνουν καταφύγιο, σαν κάτι να τα κυνηγά ή να τα απειλεί. Όμως η φωλιά δεν είναι μόνο καταφυγή, αλλά και ο ιδανικός τόπος της γέννησης, η θαλπωρή της δημιουργίας, η προστασία του νεογέννητου κόσμου. Τα λουλούδια γεννάνε στις πληγές που έκαναν φωλιές τους. Αν γεννάνε λουλούδια ή κάτι άλλο μας είναι αδιάφορο. Όμως τα λουλούδια που φωλιάζουν στις πληγές μας είναι όμορφα. Και ίσως γι’ αυτό να μην πρέπει να κλείνουμε τις πληγές μας. Πρέπει να αφήσουμε τις πληγές μας ελεύθερες για να ‘ρθουν να φωλιάσουν σε αυτές τα λουλούδια. Ίσως κιόλας να μην κλείνουν ποτέ ούτως ή άλλως οι πληγές. Ίσως το μόνο που μπορούμε να κάνουμε με αυτές είναι να τις διαθέσουμε στην ομορφιά των λουλουδιών. Των λουλουδιών που δεν είναι κανονικά λουλούδια, παρόλο που έχουν ρίζες, μίσχο, φύλλα και άνθος. Ρίζες έχει και το τραύμα, ανθίζει και η λύπη καμιά φορά κι ο πόθος ποτέ δεν μένει άκαμπτος, λυγάει στου καιρού τη μανία. Όποιος έσκαψε τις πληγές μας δεν είναι τα λουλούδια που έφτιαξαν φωλιά. Όποιος έσκαψε τις πληγές μας δεν έφτιαχνε φωλιά, απλά μας πλήγωνε. Η φωλιά είναι μια δεύτερη χρήση της πληγής. Επομένως ο αφορισμός αυτός είναι μια παραίνεση να αλλάξουμε χρήση στις πληγές μας. Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.]

Θα μπορούσε να είναι ένας πίνακας του Hopper. Μια γριά κάθεται μόνη στο τραπέζι ενός φαστφουντάδικου, δίπλα στο τζάμι. Το μαγαζί είναι άδειο, μόνο η γυναίκα αυτή και οι βαριεστημένοι υπάλληλοι πίσω απ’ τον πάγκο. Η μοναξιά της πολλαπλασιάζεται μέσα στη νύχτα. Το μαγαζί είναι ολόφωτο. Λιγοστοί διαβάτες περνούν στο πεζοδρόμιο από την άλλη πλευρά του τζαμιού. Τη βλέπουν βιαστικά, τους βλέπει αδιάφορα. Έχει στο τραπέζι μπροστά της ένα ποτήρι και μια coca-cola light. Κάπου-κάπου κλείνει τα μάτια και γέρνει ελαφρά το κεφάλι της. Η τηλεόραση παίζει video clip, ποπ τραγούδια, νεανικά κορμιά που λικνίζονται, χαϊδεύονται, ερωτοτροπούν.

«Ποιο τραύμα την άφησε μόνη;» αναρωτιέσαι. Ποια αποτυχία, ποια ήττα, ποια απώλεια. Μια γριά μόνη σε ένα φαστφουντάδικο Πέμπτη βράδυ δεν είναι ένα λουλούδι που φώλιασε σε μια πληγή. Αλλά ποιος είπε πάλι πως όλοι εσείς που ζείτε μέσα στις οικογένειες δεν είστε απελπιστικά μόνοι – όπως οι άνθρωποι στους πίνακες του Hopper.

***
ο πίνακας είναι της Serafine de Senlis

Τρίτη 10 Νοεμβρίου 2015

Σπίτι δουλειά σπίτι


Τον έχει ακουμπήσει πάνω σε μια μάντρα – περιμένουν να περάσει προφανώς το σχολικό. Εκείνος είναι αγουροξυπνημένος, δεν μπαίνει καν στον κόπο να παρατηρήσει τον κόσμο με αυτά τα συνήθως έκπληκτα παιδικά του μάτια. Νυστάζει, ούτε καν μορφάζει στα καμώματα της μάνας του, που προσπαθεί να του φτιάξει το κέφι. Που όρθια μπροστά του τού κάνει αστεία και καραγκιοζιλίκια και γκριμάτσες και χορεύει πρωί-πρωί σε έναν δρόμο της Κυψέλης, αδιάφορη αν άλλοι την κοιτούν – για κανέναν άλλο δεν θα χόρευε έτσι «δημοσία θέα» ομολογουμένως. Του γελάει, του τραγουδάει κι εκείνος την κοιτάζει απαθής και αδιάφορος, με μια ειρωνεία ίσως στο βλέμμα του, όμως εκείνη συνεχίζει για να του φτιάξει το κέφι.

Είναι ένα σύνθημα που δεν το καλοθυμάμαι. Αν και το βλέπω καθημερινά επιστρέφοντας. Από αυτά τα αναρχικά, τα συνήθως έξυπνα και βέβηλα που κάποτε μου άρεσαν. Στους Αμπελόκηπους είναι, γραμμένο στον τοίχο ενός βενζινάδικου και περίπου λέει «καταναλώστε ωραία μου πουλάκια» μιμούμενο την επτανησιώτικη καντάδα που τα προτρέπει να κελαηδήσουν. Προφανώς δεν προτρέπει τα πουλιά να καταναλώσουν, αλλά τους ανθρώπους να αρχίσουν το τραγούδι. Ή κάπως έτσι. Πάντως σήμερα στην κορυφή του τοίχου είχε κάτσει ένα περιστέρι που φουρφούριζε σε μια θηλυκιά.


Μια μέρα θα ξεφύγουν από τη συνήθη διαδρομή. Ή στο σπίτι ή στη δουλειά δεν θα πάνε. Θα λοξοδρομήσουν και θα το σκάσουν, θα πάρουν τους δρόμους που δεν επιστρέφουν, θα ανάψουν τσιγάρο, θα βάλουν τέρμα τη μουσική και θα κάνουν έρωτα σε μια παραλία. 

***
ο πίνακας είναι του Τάσου Ματζαβίνου

Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2015

Λαθρομετανάστες, παράνομοι μετανάστες, πρόσφυγες


Κύριο φορέα της συστημικής και συστηματικής καλλιέργειας των ρατσιστικών στερεοτύπων και της ξενοφοβίας αποτελούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Επιρροής στην Ελλάδα , ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης. Το συμπέρασμα αυτό είναι μάλλον ένας κοινός τόπος σε όσους από τους δέκτες τους τους γυρίζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πια την πλάτη. Αγκαλιασμένα με τις διάφορες εργολαβίες των ιδιοκτητών τους και τη διαπλοκή με το πολιτικό, οικονομικό, θρησκευτικό, δικαστικό σύστημα, το υπηρετούν και το ποδηγετούν με τρόπο τέτοιο που η προπαγάνδα, η ελεγχόμενη ενημέρωση και οι τεχνικές απόκρυψης και αλλοίωσης της είδησης να καταργούν πλέον το ρόλο του ελέγχου των τριών εξουσιών από την Τέταρτη (αν υποθέσουμε ότι αυτός είναι ο ρόλος του Τύπου). Αντί να ελέγχει τη νομοθετική, την εκτελεστική και την δικαστική εξουσία, ο Τύπος επιχειρεί τον καλύτερο συντονισμό τους στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ιδιοκτητών των Μέσων Ενημέρωσης που είναι και ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής. Παράγωγο αυτής της λειτουργίας είναι και η όποια ενημέρωση του κοινού. Τα φίλτρα επιλογής της είδησης και η κατασκευή της ωστόσο ποτέ δεν ξεφεύγουν βέβαια από τα αυστηρά πλαίσια που η ιδιοκτησία επιβάλει ώστε να εξυπηρετούνται τα συμφέροντά της.




Οι παραπάνω διαπιστώσεις ούτε πρωτότυπες είναι, ούτε όμως αναπόδεικτες και ολοκληρωτικές. Επίσης, αφορούν μικρά και μεγάλα μιντιακά υποκείμενα, συμβατικά ή και νέα, έντυπα, ηλεκτρονικά, ψηφιακά κ.α., με δυο λόγια αφορούν το σύνολο των μέσων ενημέρωσης. Μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως αφορούν ακόμη και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία καλλιεργώντας την αγελαία προσέγγιση της κριτικής λειτουργούν περισσότερο σαν πολλαπλασιαστές της μία γνώμης, παρά σαν διαιρέτες των ποικίλων απόψεων. Κι επίσης εν πολλοίς επηρεάζονται πλέον καθοριστικά και από την ίδια την αγορά που έχει εισβάλει με πολλούς τρόπους σε αυτά.


Ένα από τα προϊόντα της καπιταλιστικής κρίσης ή τελοσπάντων των μεταβάσεων που διάφορες περιοχές και κράτη βιώνουν στην οικονομική, πολιτική, θρησκευτική και εθνική τους ζωή αυτά τα χρόνια, είναι το ισχυρό μεταναστευτικό και προσφυγικό ρεύμα στη λεκάνη της Μεσογείου. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι φτάνουν ζωντανοί ή νεκροί στις ακτές της Ελλάδας ή της Ιταλίας επιχειρώντας να ξεφύγουν από τις συνθήκες πολέμου των χωρών τους και να βρουν κοινωνίες και οικονομίες στην Ευρώπη που θα τους επιτρέψουν να ζήσουν με ασφάλεια και βιοτική επάρκεια.



Η περιγραφή των ροών αυτών στα ελληνικά media ακολουθώντας το αντιδραστικό πολιτικό κλίμα που πάντα υπηρετεί πιστά τα συμφέροντα των ιδιοκτητών των μέσων "ενημέρωσης" και παραγωγής έχει να μας δείξει "λαμπρά" δείγματα ρατσιστικού και ξενοφοβικού λόγου. Ο λόγος αυτός φαίνεται να συντονίζεται με την ξενοφοβική διάθεση των δοκιμαζόμενων από την οικονομική και πολιτική κρίση Ελλήνων, ενώ ουσιαστικά την τροφοδοτεί και την καλλιεργεί, αποσκοπώντας στη δημιουργία συνδετικών δομών που θα πετύχουν την κοινωνική συνοχή μέσω του ετεροπροσδιορισμού. Μόνο αυτό έχει μείνει κατά τη γνώμη των μιντιαρχών. Οτιδήποτε άλλο δεν είναι εύκολα ελεγχόμενο και μπορεί να αποβεί εις βάρος των συμφερόντων τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του ρατσιστικού και ξενοφοβικού λόγου των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επιρροής στην Ελλάδα είναι η χρήση του όρου "λαθρομετανάστης" ή "παράνομος μετανάστης" στην ειδησεογραφική περιγραφή του προσφυγικού/μεταναστευτικού ζητήματος αυτών των ετών. Έχει ενδιαφέρον επίσης πως ο όρος "λαθρομετανάστης" τείνει σιγά-σιγά να αλλάξει σε "πρόσφυγας" τώρα που το φαινόμενο μάς χτυπάει την πόρτα κυριολεκτικά και όχι τα τηλεοπτικά παράθυρα, τώρα που τα πτώματα των πνιγμένων παιδιών δεν κρύβονται στο χαλάκι του τηλεοπτικού χρόνου. Τώρα που "ο αποπροσανατολισμός από τα πραγματικά προβλήματα" δεν βρίσκει μια καθημερινότητα αδιάφορη για το δράμα των προσφύγων, αλλά εν πολλοίς συμμέτοχη στην ανακούφισή του.




Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Επιρροής χρησιμοποίησαν για 2 τουλάχιστον χρόνια αποκλειστικά τον όρο "λαθρομετανάστης" σε αλλεπάλληλα άρθρα τους για συλλήψεις, εγκλεισμούς, επαναπατρισμούς, ναυάγια προσφύγων και μεταναστών σε απόλυτη συμφωνία και με την ορολογία και την αντιμετώπιση του θέματος από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Πλέον ο όρος που χρησιμοποιούν είναι αυτός που εξαρχής απέφευγαν: πρόσφυγες. Και τον απέφευγαν γιατί η προσφυγιά είναι για την ελληνική κοινωνία μια κατάσταση με μεγάλο συγκινησιακό, πολιτικό και πολιτιστικό φορτίο, είναι μια κοινωνική βιωμένη πραγματικότητα για δεκαετίες, η οποία πότισε την κουλτούρα και τον πολιτισμό μας με κυρίαρχα μουσικά και λογοτεχνικά έργα. Η "προσφυγιά" θα μπορούσε να γίνει μπούμερανγκ σε όσους ήθελαν τη συνοχή της κοινωνίας με όρους αντίθεσης απέναντι στον εισβολέα "ξένο".

Μπορεί κανείς να δει την στατιστική αναντιστοιχία ωστόσο στην "παραγωγή" προσφυγικών ειδήσεων στις δύο περιόδους, την περίοδο των "λαθρομεταναστών" και την περίοδο των "προσφύγων", ιδιαίτερα αν αναλογιστεί πως το πρόβλημα διογκούται και αυξάνεται με το χρόνο. Αυξάνει το πρόβλημα, μειώνεται η κάλυψή του, η έκτασή του η σαφήνεια και η περιγραφή του.


Ο enikos.gr που χρησιμοποιήθηκε εδώ ως εικονογραφικό παράδειγμα χρήσης των όρων "λαθρομετανάστης"/"παράνομος μετανάστης" και "πρόσφυγας" είναι μια ενημερωτική σελίδα ποικίλης ύλης με μεγάλη επισκεψιμότητα. Στη λογική της ενημέρωσης που ασκεί χωρούν δίπλα στα πνιγμένα παιδιά των προσφύγων οι ανούσιες εκμυστηρεύσεις τηλεοπτικών προσώπων και τα πάσης φύσεως lifestyle κουτσομπολιά. Με τον τρόπο αυτό ακόμη και η σοβαρότερη είδηση γίνεται καρύκευμα σε μια αφασική ενημερωτική σούπα, που συνεχίζει να υπηρετεί τα συμφέροντα των ιδιοκτητών των μέσων ενημέρωσης και παραγωγής.

Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2015

Τα μουσικά σχολεία διαδηλώνουν, τραγουδάνε, διεκδικούν


Και είναι η πρώτη Δευτέρα ενός καινούριου μήνα κι όμως τόσο παλιά, βρωμάει μούχλα και σκονισμένα πτώματα, ελπίδες ρετάλια και συμβιβασμούς, όνειρα κομμένα και ραμμένα με ρεαλισμό.




Κι έξω από το παράθυρό σου, έξω από τα σκονισμένα ράφια της βιβλιοθήκης με τα σκονισμένα φύλλα και τις σκονισμένες ιδέες στήνουν εξέδρα και αρχίζουν να τραγουδάνε. Τα μουσικά σχολεία που διαδηλώνουν. Τα μουσικά σχολεία τραγουδάνε. Τα μουσικά σχολεία που διεκδικούν. Κι όλα ανθίζουν ξανά. Και μέσα σου.


Οι μαθητές στην ανακοίνωσή τους ζητούν 

«το υπουργείο και η κυβέρνηση να εξασφαλίσουν τώρα χρηματοδότηση για να λειτουργήσουν κανονικά τα σχολεία μας. Να αντιμετωπιστούν τα κενά, οι ελλείψεις σε καθηγητές, να δοθούν λεφτά για αναλώσιμα, υποδομές και ό,τι άλλο χρειάζεται για να λειτουργήσουν τα σχολεία μας. Να δοθούν όλα τα βιβλία που λείπουν. Ούτε 1 ευρώ από την τσέπη των γονιών μας για τη μόρφωσή μας. Να δοθεί δωρεάν το βιβλίο των Αγγλικών.

Να μη μας στοιβάζουν στις τάξεις, να μην καταργούν - συγχωνεύουν σχολεία και τμήματα. Κάθε τμήμα να έχει 20 μαθητές για να μπορεί να γίνεται μάθημα.

Δωρεάν και ασφαλής μεταφορά για όλους τους μαθητές, όλες τις ώρες της μέρας. ;Eνα γεύμα για όλους τους μαθητές.

Στα τσακίδια τα μνημόνιά τους. Στα τσακίδια οι νόμοι τους για το "Νέο Λύκειο" και το "Νέο Επαγγελματικό Λύκειο".

Να μπορούμε να δίνουμε εισαγωγικές εξετάσεις όσες φορές θέλουμε, κρατώντας βαθμολογία στα μαθήματα που επιθυμούμε και οι εξετάσεις να γίνονται μετά το τέλος του Λυκείου.

Η πρακτική άσκηση στα ΕΠΑΛ να είναι ενταγμένη στη μάθηση. Πτυχίο στα 3 χρόνια και κατάργηση κάθε εμποδίου στην άσκηση επαγγέλματος. Να καταργηθεί το έτος μαθητείας.

Να διοριστούν μόνιμοι καθηγητές για να καλυφτούν οι ανάγκες των σχολείων μας.

Διεκδικούμε δημόσια δωρεάν Παιδεία για όλους».

Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2015

Καρτ-ποστάλ από την Κάλυμνο



Γιώργο, 

 δεν μπορώ να διαχειριστώ αυτό που συνέβη και συμβαίνει. Όλοι μας θρηνούμε σιωπηλά από τα ξημερώματα, θρηνούμε για τα μωρά, θρηνούμε, για τους ανθρώπους, θρηνούμε για την κατάντια του σύγχρονου ανθρώπου, που θυσιάζει ανθρώπους για να στοιβάξει λίγες μονέδες στην κάσα των φιλάργυρων. Με ρωτούν φίλοι αν υπάρχει πρόνοια για τους πρόσφυγες. Είναι συγκινητικό και παρήγορο να βλέπεις καθημερινά απλούς ανθρώπους στο νησί να πηγαίνουν διακριτικά ρούχα, παιχνίδια, φάρμακα, τρόφιμα. Θέλουν να ανταποδώσουν αυτό που πρόσφεραν σε μας αυτοί οι άνθρωποι όταν εμείς ήμασταν πρόσφυγες σε Συρία και Παλαιστίνη. 

Στα σχολεία τα παιδιά συγκεντρώνουν όμορφα ρουχαλάκια, στην παρέλαση ο καθένας έφερε από ένα φάρμακο για να γεμίσουμε την βάρκα αλληλεγγύης για τους πρόσφυγες. Ο κόσμος βοηθά. Ποιος μπορεί, όμως, να παρηγορήσει τον πατέρα και την μάνα που έχασε το παιδί του και σφαδάζει από τον πόνο; Έχεις το θάρρος να το κανείς; Και τι να πεις σε αυτόν τον άνθρωπο που είδε την χώρα του να αφανίζεται, τους δικούς του να χάνονται, που εγκατέλειψε πατρογονικές εστίες, ταξίδεψε χιλιόμετρα, ξόδεψε χρήματα και περίμενε καιρό για να πάρει το πλοίο του αφανισμού; 

Το σπίτι μου είναι κοντά στο λιμάνι. Καθημερινά βλέπω πολλούς πρόσφυγες που κυκλοφορούν στην πόλη ώσπου να ετοιμαστούν τα χαρτιά τους για να φύγουν. Πολλές φιγούρες μας γίνονται οικείες. Μου έχει μείνει ανεξίτηλα στην μνήμη η μορφή ενός νεαρού Σύριου. Τον θυμάμαι γιατί φορούσε κάθε μέρα ένα ψάθινο καπέλο. Τον είδα όταν πήρε το καραβάκι να πάει απέναντι στην Κω για να πάρει το μεγάλο πλοίο για Πειραιά. Τον ξαναείδα τυχαία στις ειδήσεις, σε ρεπορτάζ ξένου ειδησεογραφικού πρακτορείου για το προσφυγικό στην Κεντρική Ευρώπη. Συγκεκριμένα, τον είδα να τρέχει για να περάσει μαζί με άλλους τα σύνορα της Ουγγαρίας. Λες το παιδί με το καπέλο να τα κατάφερε; Το ελπίζω... 

Υ.Γ. Γιώργο, μας γέρασαν πρόωρα, Γιώργο, το κατάλαβες;

Ειρήνη.

***
Η Ειρήνη είναι καθηγήτρια στην Κάλυμνο. Και φίλη μου

Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015

Ο κίτρινος κόσμος που δεν θα καθαρίσει ποτέ: παρτ του

Ο κίτρινος κόσμος του Τύπου που μπήκε πρόθυμα στον κόπο να "σηκώσει" επικοινωνιακά και πολιτικά το θέμα της μετάταξης 17 καθαριστριών ΥΕ του Υπουργείου Οικονομικών (διάφορες υπηρεσίες) σε θέσεις γραμματέων ΠΕ στο Υπουργείο Δικαιοσύνης (δικαστήρια) αντιμετώπισε χθες την απάντηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης για το θέμα. Δεν θα περίμενε κανείς να δείξει την ίδια σπουδή για να παρουσιάσει, να αναλύσει, να σχολιάσει, να εξηγήσει τι ισχυρίζεται η αρμόδια αρχή. Δεν εντυπωσιάζει κανέναν επομένως που απέναντι στους γενικευτικούς, λαϊκίστικους και προπαγανδιστικούς τίτλους  πέντε "ενημερωτικών" σελίδων που δειγματίστηκαν χθες, μόλις οι δύο βρέθηκαν να αναφέρουν τα όσα ισχυρίζεται το αρμόδιο Υπουργείο. Με τον τρόπο αυτό το Aγρίνιο Culture, το eirinika.gr και το newmoney.gr φροντίζουν να εντείνουν την παραπληροφόρηση του κοινού τους, αποσιωπώντας τον αντίλογο και τα επιχειρήματα απέναντι σε όσα καταγγέλθηκαν.


Έχει ενδιαφέρον όμως να δούμε πώς αντιμετωπίζουν τη "διάψευση" και τα δύο μέσα που μάλλον απρόθυμα δημοσίευσαν την απάντηση. Θα πρέπει να πούμε πως και τα δύο διαφοροποιούνται από τα τρία προαναφερόμενα στον όγκο της επισκεψιμότητας. Η αυξημένη επισκεψιμότητα φαίνεται να τα εξαναγκάζει να μην αποκρύψουν την είδηση. Μπορούν όμως να την υποβαθμίσουν. Ένας τρόπος είναι πάλι η τιτλοδότηση. Και στις δύο παρουσιάσεις της είδησης ο τίτλος δεν αναφέρεται στο περιεχόμενο της είδησης, αλλά στο ότι το υπουργείο απαντά. Θα είχε ενδιαφέρον να αντιπαραβάλουμε τον υπάρχοντα τίτλο με έναν άλλο που θα περιέγραφε το περιεχόμενο (ακολουθώντας τον τρόπο που μπήκαν οι τίτλοι στα άρθρα που κατήγγειλαν το σκάνδαλο):

α. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης απαντά για τις καθαρίστριες
β.  Νόμιμες οι μετατάξεις των 17 καθαριστριών


Επιπλέον στοιχεία προς αξιολόγηση στη διαχείριση του θέματος από τις δύο ιστοσελίδες είναι ο χρόνος, ο χώρος, ο τρόπος και η θέση παρουσίασης της "απάντησης". Από το πρωί η καταγγελία "με ΦΕΚ οι καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ γίνονται γραμματείς σε δικαστήρια" ήταν "καρφιτσωμένη" στην κορυφή της σελίδας του enikos.gr. Αυτό σημαίνει πως μέχρι τις 18.16, οπότε "ξεκαρφιτσώνεται", η καταγγελία διαβάζεται πρώτη από όποιον μπαίνει στην ιστοσελίδα. Στις 14.27 "σηκώνεται" η απάντηση του Υπουργείου, η οποία μένει για 3 λεπτά στην δεύτερη θέση, για να περάσει μετά στην τρίτη και σε λίγη ώρα στην επόμενη σελίδα - ενώ βέβαια η καταγγελία παραμένει ακόμη καρφιτσωμένη στην κορυφή. 

Το tsantiri.gr δεν μπαίνει καν στον κόπο να αναπτύξει την είδηση της απάντησης, παρά παραπέμπει σε άλλη σελίδα που περιέχει το δελτίο του Υπουργείου. Ο "άνοστος" τίτλος και η παραπομπή σε άλλη σελίδα λειτουργεί αποτρεπτικά για τον αναγνώστη, ο οποίος πριν κουραστεί να διαβάσει τι λένε οι αρμόδιοι έχει αποφασίσει για την ισχύ των λεγομένων τους.

Στο χθεσινό και το σημερινό κείμενο επιλέχθηκε μία είδηση και 5 "ενημερωτικές" σελίδες, προκειμένου μόνο ως υπόμνηση, σε σχήμα οικονομίας, να διαφανεί το προπαγανδιστικό ξεσάλωμα και οι μηχανισμοί του στο ενημερωτικό τοπίο που επιλέγουμε να παρακολουθούμε. Ο κόσμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ήδη πριν την επίσημη δημοσιογραφία είχε ανακαλύψει το θέμα των μετατάξεων, ενώ μετά και την περαιτέρω δημοσιοποίηση και του τρόπου που έγινε, κανιβάλισε κατά το συνήθειό του τόσο τις εργαζόμενες γυναίκες, όσο και την κυβέρνηση. Ακόμη και επώνυμα πρόσωπα εγνωσμένου πολιτικού ήθους, γνωστοί πολέμιοι της διαπλοκής, σχολίασαν το γεγονός...


Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2015

Ο κίτρινος κόσμος που δεν θα καθαρίσει ποτέ






Το θέμα είναι γνωστό τουλάχιστον από την Τρίτη το πρωί σε όσους... διαβιούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιος σκάλισε, κατά το συνήθειό του, τα ΦΕΚ και έβγαλε "λαβράκι": 17 καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών διορίζονται γραμματείς (ΠΕ και ΤΕ) στα δικαστήρια. Από την Τρίτη μέχρι σήμερα "η αποκάλυψη" έγινε είδηση σε όλα σχεδόν τα διαδικτυακά μέσα μαζικής ενημέρωσης/επιρροής.

Το θέμα έχει προφανή πολιτική βαρύτητα: αφορά τις 596 καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών που τον Ιανουάριο του 2013 απολύθηκαν με κοινή υπουργική απόφαση στο πλαίσιο εφαρμογής των δεσμεύσεων για λιγότερο προσωπικό στο Δημόσιο (όπως προέβλεπε το δεύτερο μνημόνιο με τους δανειστές μας) και έκτοτε ξεκίνησαν έναν πολύμηνο και εν τέλει νικηφόρο αγώνα για να επιστρέψουν στις δουλειές τους. Στον αγώνα αυτό στάθηκαν αλληλέγγυοι πολλοί, ενώ και για τον ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε προεκλογική δέσμευση η επιστροφή στις δουλειές τους. Δέσμευση που υλοποιήθηκε αμέσως μετά την ανάθεση της διακυβέρνησης.

Αυτό που κρίνεται σε αυτό το σημείωμα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο τρόπος που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και επιρροής διαχειρίζονται πια αυτή την είδηση. Μπορεί κανείς λοιπόν να διακρίνει τα εξής στα παραδείγματα που παρατίθενται:

1) Πανομοιότυποι τίτλοι που προτιμούν τη γενίκευση "οι καθαρίστριες" ή "τις καθαρίστριες" από την ακρίβεια "17 καθαρίστριες". Η γενίκευση ως αρχή του φασισμού και της προπαγάνδας υπηρετεί εδώ την απεύθυνση στο συναίσθημα και το θυμικό των χειραγωγήσιμων δεκτών της "είδησης". Δείτε την προφανή διαφορά των δύο τίτλων: 
α) "Με ΦΕΚ οι καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ γίνονται γραμματείς σε δικαστήρια" 
β) "Με ΦΕΚ 17 καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ γίνονται γραμματείς σε δικαστήρια"

2) Το ΦΕΚ για τους άσχετους της δημόσιας διοίκησης εμφανίζεται στους τίτλους των ειδήσεων περίπου σαν σουλτανικό φιρμάνι που από την πίσω πόρτα επιχειρεί τα ανεκδιήγητα. Μοιάζει η αξιοποίησή του στον τίτλο σαν να μας ψυλλιάζει για δόλιο τρόπο νομιμοποίησης μιας αυθαίρετης απόφασης. Θα είχε ενδιαφέρον να μας πουν όσοι επιλέγουν αυτό το στοιχείο στα άρθρα τους με ποιον άλλο τρόπο θα μπορούσαν να γίνουν οι ... έστω και υποθετικά νόμιμες μετατάξεις.

3) Ο σχεδόν αυτούσια επαναλαμβανόμενος τίτλος στις διάφορες "ενημερωτικές" σελίδες που ασχολούνται με το θέμα περιέχει και έναν αξιοποιήσιμο στα συνήθως κανιβαλικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπαινιγμό: είναι δυνατόν από καθαρίστριες υποχρεωτικής εκπαίδευσης να έγιναν γραμματείς πανεπιστημιακής, είναι δυνατόν οι αμόρφωτες να τελείωσαν πανεπιστήμιο; Είναι δυνατόν από εκεί που έπλεναν σκατά στις εφορίες, τώρα να θέλουν να κάτσουν σε γραφείο και να γράφουν; Αυτό το ρατσισμό εξυπηρετεί η αναφορά στα "δικαστήρια" στον τίτλο των σχετικών άρθρων και η σύγκριση καθαρίστριες-γραμματείς. Δείτε την προφανή διαφορά των δύο τίτλων:
α) "Με ΦΕΚ οι καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ γίνονται γραμματείς σε δικαστήρια" 
β) "Με ΦΕΚ 17 καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ μετατάσσονται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης"

4) Αν οι τίτλοι είναι το ήμισυ του παντός (τα τελευταία χρόνια τείνει να γίνει το όλον του) έχει τέλος ενδιαφέρον σε ποια δημοσιογραφική βάσανο δεν μπαίνει το ρεπορτάζ προκειμένου να εντοπίσει στοιχεία που θα αποδεικνύουν όσα υπονοούνται. Οι δημοσιογραφάρες των ενημερωτικών σελίδων δεν μπαίνουν καν στον κόπο για μια υπηρεσιακή ή πολιτική δήλωση υπουργών και γραμματέων για το θέμα, στον αγώνα που κάνουν ποιος θα βάλει πρώτος το θέμα στην ύλη του. Είναι σχεδόν ταυτόσημες οι περιγραφές της είδησης, σαν να προέκυψαν από δελτίο τύπου.

Δεν ξέρω τι συνέχεια θα έχει το "σκάνδαλο" με τις 17 καθαρίστριες που έγιναν γραμματείς. Αν θα αποκαλυφθεί κάποια κολεγιά που παράτυπα τις "αναβάθμισε". Αν μια τέτοια εξέλιξη θα δικαιώσει την ανύπαρκτη δεοντολογία της δημοσιογραφικής παραγωγής "ειδήσεων". Θα έχει ενδιαφέρον τέλος πώς θα παρουσιαστεί επίσης η όποια πιθανή διάψευση της παρανομίας και η όποια πιθανή απόδειξη της νομιμότητας των πεπραγμένων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και επιρροής. Και αν η πιθανή αναίρεση (μετά συγνώμης) του "σκανδάλου" θα δικαιώσει την ανύπαρκτη δεοντολογία της δημοσιογραφικής παραγωγής "ειδήσεων".

Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2015

Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος*






Τον Οκτώβριο του 1936, πριν 79 χρόνια δηλαδή, γεννιέται η κόρη του Μ. Καραγάτση, η Μαρίνα. Παίρνει το όνομά της από την ηρωίδα του βιβλίου που εκδόθηκε την ίδια χρονιά, τη "Χίμαιρα", που τότε δεν ήταν "Μεγάλη". Η Μαρίνα μεγαλώνει επομένως παράλληλα με τη Χίμαιρα.

Το 1942, τον Απρίλιο, κυκλοφορεί η δεύτερη έκδοση της Χίμαιρας, από τον Αετό. Τα χαρακτικά του βιβλίου, ένθετες εικόνες και αρχιγράμματα, έχουν δουλευτεί μέσα στον Πόλεμο από τον Σπύρο Βασιλείου. Με ένα κλείσιμο του ματιού σε όσα ο χρόνος και η τύχη μας δένουν, στέκεσαι λίγο και αναρωτιέσαι για όσα η τέχνη και το βιβλίο έρχονται να υπηρετήσουν και να εκφράσουν μέρες κι εποχές δύσκολες, αποτρόπαιες όπως αυτές της Κατοχής. Έρχεσαι και απορείς που τόση ομορφιά βρίσκει χώμα να τραφεί μέσα στον πόνο, την πείνα και το φόβο.

υγ: είναι κι αυτή η τελευταία εικόνα του Βασιλείου, που λες πως δεν είναι η Μαρίνα που θρηνεί το παιδί της...

***
Ο τίτλος, από την "Μαρίνα των βράχων" του Ελύτη (Προσανατολισμοί, 1940)

Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2015

Το παραμύθι του Hollande


Μια φορά κι έναν καιρό ήρθε στην Ελλάδα ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Francois Hollande. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών θέλοντας να τον τιμήσει για κάποιο λόγο τον αναγόρευσε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του. Στην τελετή που έγινε στο κτίριο της Πρυτανείας παραβρέθηκαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και πλήθος ακαδημαϊκών και πολιτικών προσωπικοτήτων.







Στην τελετή δεν παραβρέθηκε ο άστεγος αγνώστων στοιχείων που "διαμένει" λίγα μέτρα μακρύτερα, στην οδό Σταδίου, εντός εσοχής εγκαταλειμμένου εμπορικού καταστήματος. Ο εν λόγω άστεγος διαθέτει μικρή στοίβα βιβλίων στο πλάι του - τα οποία φαίνεται να διαβάζει διάφορες ώρες της μέρας.



Ύστερα ζήσαν αυτοί καλά ή εμείς καλύτερα.

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2015

Στη μνήμη μου κάποιες στιγμές


Στη μνήμη μου κάποιες στιγμές ανοίγει μια μπαλκονόπορτα, ίσως με κάποιο τραγούδι της Αρλέτας που ξαφνικά θα παίξει το ραδιόφωνο και βγαίνω σε ένα μικρό τραυματισμένο μπαλκόνι και είναι νύχτα κι ο δρόμος είναι φωτισμένος με αυτές τις πορτοκαλί λάμπες και δεν περπατάει κανείς τα αυτοκίνητα κοιμούνται και είναι αρχή του χειμώνα τα δέντρα κρατούν ακόμη τα περισσότερα φύλλα τους όμως κάνει ψύχρα και είμαι γυμνός με χαϊδεύει η ασημόσκονη του φεγγαριού κι ο χρόνος κρατάει την ανάσα του κι όλοι γύρω κοιμούνται μέσα στα όνειρά τους είμαι το κέντρο της πόλης ανυπεράσπιστος στον έρωτα μου και γι’ αυτό παντοδύναμος με ένα τσιγάρο στο χέρι κι ύστερα στο στόμα κι ύστερα πέρασαν τα χρόνια κι η στάχτη είναι παντού γύρω και μέσα μου. Του τσιγάρου η στάχτη. Γύρω και μέσα μου.

***
ο πίνακας είναι του Matteo Massagrante