Οι Κόρες της Ακρόπολης

Τόσο,

που μην έχοντας πια τι άλλο ν' αφήσουν στο χρόνο

έδωσαν τα χέρια τους

Οπότε και εμείς τις είπαμε αγάλματα

...

Κι ύστερα

βρέθηκαν κάποιοι να πουν πως ήταν

τα λύτρα της Αθανασίας

(Όπως τα δάκρυα είναι τα λύτρα της σιωπής)

Η (δικαιολογημένη) απαξίωση του Τύπου

Όσα γράψω σήμερα θα μπορούσαν να είναι μια οπτική της πραγματικότητας, σαν αυτές που καθημερινά διαβάζουμε στον Τύπο. Γεγονός είναι ότι με αρκετή διάθεση προβοκάτσιας τα γράφω.

Διαβάζω καθημερινά εφημερίδα, το Σάββατο δύο και την Κυριακή τέσσερις . Το θεωρώ επιτρεπτή ακόμη πολυτέλεια στον εαυτό μου. Τρία γεγονότα των τελευταίων ημερών ωστόσο τα θεωρώ αρκετά σοβαρά για να στηλιτεύσω τον Τύπο. Οι εργαζόμενοί του απεργούν σήμερα στερώντας μας από ένα εξαιρετικά σημαντικό δημόσιο αγαθό, αυτό της ενημέρωσης. Είναι ο μόνος επαγγελματικός κλάδος, του οποίου ένα πρόβλημα γίνεται τόσο γνωστό σε όλους επειδή διαχειρίζεται και ελέγχει το τι μαθαίνουμε. Εκτός από τους εργαζόμενους στον Ελεύθερο Τύπο που μένουν άνεργοι, πριν από 20 ημέρες έμειναν άνεργοι 380 βιβλιοθηκονόμοι των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, και πριν από αυτούς εκατοντάδες άλλοι εργαζόμενοι, οι οποίοι με δυσκολία έγιναν μονόστηλο ή δεν γράφτηκε και δεν ειπώθηκε τίποτα γι’ αυτούς. Σε αυτή την οπτική υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις, τις οποίες επί τούτου δεν αναφέρω. Με δυο κουβέντες: μερικές δεκάδες άνεργοι δημοσιογράφοι δεν είναι παρά μερικές δεκάδες ακόμη απολυμένοι εργαζόμενοι.

Μετά την απαξίωση της πολιτικής, στην οποία συμβάλλουν τα ΜΜΕ, την οποία τροφοδοτούν και τρέφονται από αυτήν, ζυγώνει αυτή η στιγμή που οι Πρετεντέρηδες θα αρχίσουν να εισπράττουν όλο και πιο έντονα την αμείλικτη κριτική των πολιτών. Θύματα στην αδηφάγα παγίδα που έχουν στήσει στις άλλες εξουσίες θα πέσουν σύντομα και αυτοί. Θα απαξιωθούν. Αφορμή για μια τέτοια απαξίωση μπορεί άνετα να αποτελέσει η απίστευτη περιγραφή λεπτομερειών της ανύπαρκτης συνάντησης Ερντογάν-Καραμανλή το Σάββατο, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στις πρώτες κυριακάτικες εκδόσεις Βήματος, Ελευθεροτυπίας και Έθνους. Περιμένω δημόσια συγγνώμη των εντύπων αυτών για την προσβολή της νοημοσύνης μου ως πολίτη και αναγνώστη τους.

Άλλη μία όμως «σοβαρή» εφημερίδα έκανε κατά τη γνώμη μου την Κυριακή ατόπημα. Η Καθημερινή πάντα, σε όλα τα ιδεολογικά της ταξίδια, κρατούσε επίπεδο στην αρθρογραφία και το σχολιασμό. Είτε συμφωνείς, είτε διαφωνείς συνολικά ή εν μέρει ξέρεις πως διαβάζεις μια στιβαρή εφημερίδα. Θεωρώ ωστόσο κατώτερη της Καθημερινής τη γκεμπελική δημοσιογραφία της κυρίας Μαρίλης Μαργωμένου, η οποία στις 21/6/2009 σε εκτενές άρθρο εκφράζει με εντυπωσιακό αυριανισμό την προσωπική της εμπάθεια εναντίον του προέδρου ενός κοινοβουλευτικού κόμματος (ΣΥΝ).

Από τον «πιτσιρίκο» Τσίπρα που πίνει ένα καφάσι μπύρες μετά την εκλογή του και το ΚΚΕ που ξύπνησε μέσα του (αυτό μάλλον είναι κακό!!!), τα πλουμιστά πουκάμισα και το νεαρό μεταλλειολόγο από το Περιστέρι που ανέλαβε το Γραφείο Τύπου ως τις φαντασιώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, το ρεπορτάζ (και όχι άρθρο γνώμης) της «δημοσιογράφου» κας Μαργωμένου στάζει ανοργασμικό δηλητήριο και δεν αποτελεί αμείλικτη έστω πολιτική κριτική. Νοιώθω πως μετά την περιβόητη «Κύρκαινα» της Αυριανής πριν από χρόνια, τώρα θα μπορούμε να μιλάμε για το «νεαρό Τσίπρα» της Καθημερινής.

Νομίζω είναι τεκμηριωμένα σαφές: κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας.

Ο ΣΕΑΒ και οι γαργάρες... που τον έπνιξαν

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών νωρίς πέρυσι επισήμανε με μήνυμά του τους κινδύνους από την επικείμενη λήξη της χρηματοδότησης των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών με σαφή και αιχμηρό τρόπο. Το μήνυμα αναπαράχθηκε σε όλες σχεδόν τις ιστοσελίδες βιβλιοθηκών και το περιεχόμενό του αποτέλεσε τον κορμό αρκετών ερωτήσεων στη Βουλή και άρθρων στον τύπο.

Το φθινόπωρο ο ΣΕΑΒ έλαβε υποσχέσεις για χρηματοδότηση της οριζόντιας δράσης , του συλλογικού καταλόγου των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών και των ηλεκτρονικών πηγών δηλαδή, από τον τότε Γραμματέα του ΥΠΕΠΘ κο Πανδρεμένο. Ο ΣΕΑΒ ξέχασε τις κάθετες δράσεις (την ξεχωριστή χρηματοδότηση των δράσεων ανά βιβλιοθήκη), έβγαλε ένα ευχαριστήριο μήνυμα προς το ΥΠΕΠΘ με μια μικρούτσικη αναφορά ελπίδας για επίλυση του θέματος και για τις βιβλιοθήκες και ησύχασε...

Τώρα ο ΣΕΑΒ συγκεντρώνει υπογραφές για να πιέσει το Υπουργείο Παιδείας να χρηματοδοτήσει την οριζόντια δράση καθώς 9000 τίτλοι ηλεκτρονικών περιοδικών δεν είναι πλέον προσβάσιμοι καθώς οι εκδότες δεν έχουν πληρωθεί.

Υπογραφές είχε συγκεντρώσει πέρυσι και η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, τις οποίες ποτέ δεν έστειλε στο Υπουργείο, ενώ και το ψήφισμά της τότε αγνοείται από την ιστοσελίδα της.

Αυτά για να μην ξεχνιόμαστε... και για να εξηγήσουμε γιατί είναι ελάχιστοι οι βιβλιοθηκονόμοι που υπογράφουν το κείμενο του ΣΕΑΒ

Πρωτοβουλια Μεταφραστων - Επιμελητων

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία παίρνει σιγά-σιγά σάρκα και οστά και αυτό δεν μπορεί παρά να είναι ελπιδοφόρο για το χώρο των μεταφραστών και επιμελητών και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Πρόκειται για τη Πρωτοβουλια Μεταφραστων - Επιμελητων

Περισσότερα μπορεί να διαβάσει κανείς στο ιστολόγιό τους. Μετά το Σύλλογο Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου, άλλη μία συλλογική κίνηση σχετική με το βιβλίο διαμορφώνεται. Ας δούμε πότε και οι βιβλιοθηκονόμοι και αρχειονόμοι θα αντιληφθούμε ότι ένα δήθεν επιστημονικό με σάλτσα από συνδικαλισμό σωματείο δεν αρκεί για τη διεκδίκηση του αυτονόητου. Τουλάχιστον....

Το ΕΚΚΕ και οι βιβλιοθηκονόμοι

Σε μια χώρα που εφαρμόζει μεταναστευτική πολιτική βάσει των ποσοστών του ακροδεξιού ΛΑΟΣ, και κοινωνική πολιτική βάσει της οικονομικής, είναι άδικο να μιλούμε για έλλειψη πολιτικής για την έρευνα και την εκπαίδευση. Υπάρχει πολιτική: η πολιτική απαξιώσης και καταστροφής.

73 βιβλιοθηκονόμοι είχαν υπογράψει μέχρι χθες το κείμενο υποστήριξης του ΕΚΚΕ, μαζί με 5151 άλλους συμπολίτες μας (κυρίως ερευνητές και πανεπιστημιακούς) που υποστηρίζουν τη μη κατάργηση του εξαιρετικά σημαντικού Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών.

Θεωρώ ωραίο, αλλά όχι αντάξιό μας αυτόν τον αριθμό. Ένας κλάδος, όπως οι βιβλιοθηκονόμοι και αρχειονόμοι ξέρουμε εκ πείρας την πολιτική απαξίωσης και καταστροφής των υποδομών έρευνας στην Ελλάδα. Οφείλουμε συνεχώς να υποστηρίζουμε το αυτονόητο. Οι ερευνητές είναι οι άνθρωποί μας, τα ερευνητικά κέντρα οι θεσμοί μας.

Οι παιδικές ζωγραφιές

Τι όμορφα που θα ήταν αν επιστρέφαμε στο γενέθλιο τόπο των παιδικών ζωγραφιών...

Η "Άρνηση"

Όπως η αλήθεια είναι το καθρέπτισμά της - τουλάχιστον τότε είναι πιο διακριτή - έτσι και τη νύχτα κυκλοφορούν οι σκιές. Οι σκιές είναι κατά κύριο λόγο αναμνήσεις.

Ας πούμε ένα παράδειγμα: Η "Άρνηση" του Σεφέρη μελοποιημένη από το Θεοδωράκη είναι για τους περισσότερους μια δυνατή ανάμνηση του συλλογικού παρελθόντος. Παρέες που την τραγούδησαν - παλιότερα ο κόσμος τραγουδούσε - ας πούμε κάτι καλοκαίρια κάτω από την κληματαριά ή σε παραλίες γύρω από τη φωτιά είναι το περίγραμμα αυτής της σκιάς. Συχνά κάποιος έπαιζε και μια κιθάρα. Και εμείς τα παιδιά τραγουδούσαμε - λάθος - πως "πήραμε τη ζωή μας λάθος"... (όπως η αλήθεια είναι το καθρέπτισμά της- έστω σε άλλο χρόνο).

Η "Άρνηση" λοιπόν είναι μια συλλογική εποχή με άχλη επαναστατικότητας, κάποιο φοιτητή ή θείο αριστερό, ή τελοσπάντων "δημοκρατικό". Νόμιζες πως πίσω από τα βλέμματα όσων τραγουδούσαν υπήρχαν μυστικά και αποκαλύψεις...

Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Στην παραλία που πηγαίναμε παλιά τις νύχτες, στα "Καλάμια" της Κορίνθου, και τρώγαμε σε μια κουρελού και τραγουδούσαμε στα σκοτεινά, σήμερα έχει φώτα, μαγαζιά, ταβέρνες, πιτσαρίες, κόσμο, αυτοκίνητα, ποδήλατα, αλητεία, παγωτά, ξαπλώστρες, ομπρέλες, ντουζιέρες, μουσική, σκουπίδια και φραπέδες. Ο φοιτητής παντρεύτηκε και έκανε παιδιά. Και ο θείος ψηφίζει ακόμη ΠΑΣΟΚ. Σήμερα έβαλα πρώτη φορά στο γιο μου ν'ακούσει την "Άρνηση" και του είπα πως ο κόσμος την τραγουδούσε πολύ όταν εγώ ήμουν μικρός.

Υ.Γ: Σαν σήμερα πριν από 15 χρόνια πέθανε ο Μάνος Χατζηδάκις.

Η λαϊκή αγορά

Η Λαϊκή δεν είναι βέβαια πάράθυρο στις πρωινές εκπομπές και στα δελτία ειδήσεων. Είναι σαφώς κάτι παλιότερο από την τηλεόραση, ίσως πρόγονός της, γι' αυτό και αυτή την εκδικείται. Είναι η αγορά αιώνων τώρα με τα τεχνάσματά της, τις διαφημίσεις, τον αμείλικτο σχολιασμό.

Θυμάμαι πόσο εντύπωση μου είχε κάνει ο ενθουσιασμός κάποιων Άγγλων πανεπιστημιακών πριν από χρόνια όταν βρέθηκαν τυχαία στη Λαική της Λάμπρου Κατσώνη και με επιφωνήματα φωτογράφιζαν τα πάντα.

Η Λαϊκή λοιπόν είναι πανηγύρι των αισθήσεων. Τα χρώματα και οι μυρωδιές της εποχής, οι γεύσεις, η ψηλάφιση της ποιότητας. Είναι ένα πολύβουο μελίσσι, που καυγαδίζει, παραπονιέται, ρωτάει, σχολιάζει, διαφημίζει, καλοπιάνει και συναντιέται μια φορά την εβδομάδα σαν σε θεατρική παράσταση με ρόλους και κείμενο μοιρασμένο.

Θα δεις εκεί όλους τους τύπους των ανθρώπων. Από την άλλη πλευρά θ' ακούσεις τους καυγάδες των λαϊκατζήδων, τα πολιτικά πειράγματα, αυτό το θαυμάσιο υπαινικτικό πινγκ-πονγκ αν περάσει καμιά αεράτη γκόμενα.

Θα κληθείς να δοκιμάσεις, οι σειρήνες θα σου υπόσχονται μέλι και ζάχαρη φρούτα, άρωμα πεπόνια, λεπτόφλουδες ντομάτες και πάσης φύσεως φρούτα και λαχανικά από τον τάδε ή δείνα τόπο, λες και το χώμα των ετεροδημοτών της πρωτεύουσας βγάζει ιδιαίτερη γεύση...

Η βόλτα στη λαϊκή τελειώνει, επιστρέφεις στο σπίτι τροπαιούχος των γεύσεων και των οσμών, πλένεις τα βερύκοκα, δοκιμάζεις, πικρά και άνοστα. Λες, κάτσε να δω τα κεράσια. Τελικά το χρώμα τους είναι πιο ωραίο από την ανύπαρκτη γεύση τους. "Την επόμενη φορά δεν θα την πατήσω" μονολογείς. Μια ακόμη φορά...

Οι εκλογές στην πλατεία

Α.
Τις εκλογές που πέρασαν τις έζησα ενεργά: περίπτερο στην πλατεία, αφισοκόλληση, εκλογικός αντιπρόσωπος. Η εμπειρία ενδιαφέρουσα και για μια ακόμη φορά αρκετά εξωστρεφής και κοινωνική για τα δεδομένα μου.

Τα στοιχεία της θα μπορούσαν να είναι πρώτη ύλη για χρονογράφημα. Τα τρία περίπτερα της πλατείας (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ) αποτέλεσαν μια ιδιότυπη και πρόσκαιρη γειτονιά. Νομίζω πως η πλατεία καταγράφει με τον καλύτερο τρόπο την κοινωνική μας συμπεριφορά. Είναι πια κατά κανόνα ξενόγλωσση. Όχι βέβαια γιατί την κατέλαβαν οι ξένοι, αλλά γιατί την αφήσαμε εμείς. Έχουμε το σπίτι μας, το τηλέφωνο και την τηλεόρασή μας, το πάρκινγκ και τη δουλειά μας, το αυτοκίνητο και το χωριό μας. Γίναμε χειριστές της ιδιώτευσής μας, αντικοινωνικοί, προστατευτήκαμε με το κρυφτό από την κριτική των άλλων. Δεν συζητάμε πολιτικά, δεν διαβάζουμε, δεν αμφισβητούμε με τη συμμετοχή, αλλά με την αποχή μας. Δηλαδή επιδοτούμε την καταδίκη μας χωρίς να θέλουμε την ευθύνη ότι την υποστηρίξαμε. Η Αριστερά είναι δυσάρεστη – εστιάζει σ’ αυτό που θέλουμε να ξεχνάμε – οπότε της γυρίσαμε την πλάτη και πήγαμε για μπάνιο.

Αφού δεν είδα ούτε ένα νέο 18-25 χρόνων να ψηφίζει στο εκλογικό μου τμήμα αναρωτιέμαι: ο «Δεκέμβρης» ήταν μια χειμωνιάτικη βόλτα στην παραλία;

Β.
Μια κυρία είχε φορέσει το κολιέ της και είχε βγει στην πλατεία παρέα με μια φίλη της. Είναι στην ηλικία των 65-70, συντηρητική και πολύ καθώς πρέπει ντυμένη. «Ποιοι είναι αυτοί;» αναρωτιέται περνώντας δίπλα από το περίπτερο. «ΣΥΡΙΖΑ;… Άει στο διάολο με τον Τσίπρα σας….». Η πληρωμένη απάντηση στις κραυγές της την απομάκρυνε τάχιστα: «πώς μιλάτε έτσι; Και έχετε τόσο ωραίο κολιέ….»

Γ.
Δεν μου επιτρέπεται μεγαλύτερη ανάλυση. Η αφισοκόλληση είναι ενδιαφέρουσα εμπειρία. Λέω ενδιαφέρουσα γιατί κατά βάθος διαφωνώ με την πρακτική της προπαγάνδας ακόμη και ως αναγκαίο κακό. Έχει όμως ως διαδικασία μία αίγλη σαν το εφηβικό ξεπαρθένεμα: μια παρανομία, μια νυχτερινή περιπολία των ιδεών την ώρα που οι άλλοι κοιμούνται. Σ’ εμένα υπήρχε δε και κάτι ακόμη πιο… εξωφρενικό: κολλούσα αφίσες παρέα με έναν μπάτσο.

Δ.
Ο Ηλίας και η Αυγή – δυο ονόματα δεμένα με το φως – είναι ζευγάρι χρόνια τώρα, αγαπημένο και αγαπητό σε όλους. Μετά τη διάσπαση του Συνασπισμού το '92 ο Ηλίας έμεινε στο ΚΚΕ και η Αυγή στο Συνασπισμό. Τα περίπτερα στην πλατεία, απέναντι. Απέναντι οι ιδέες, και τα βλέμματα εχθρικά μεταξύ παλιών συντρόφων. Ο Ηλίας και η Αυγή το βράδυ που κλείναμε έφευγαν μαζί για το σπίτι.

Ε.

Το περίπτερο του ΠΑΣΟΚ -το Mall της μικρής πολιτικής γειτονιάς μας - το κρατούσε τις περισσότερες μέρες ένας παππούς, όχι ιδιαίτερα ευχάριστος και γλυκός στην όψη. Ένα βράδυ κλείνοντας ήρθε και πλήρωσε για κάποια κουπόνια του Συνασπισμού. Όταν έφυγε, παραξενεμένος ρώτησα τους υπόλοιπους τι ήταν αυτό. Με αποστομωτική απλότητα μου είπαν πως το κάνει πάντα, στη μνήμη του αδερφού του που ήταν στο ΚΚΕ εσωτερικού.

Τέλος.

Υπάρχουν και άλλες στιγμές. Θα χρειαστούν ίσως και άλλη απόσταξη. Όπως και να είναι οι εκλογές τελείωσαν, τα περίπτερα διαλύθηκαν και αποσύρθηκαν και εγώ προχθές έκλεισα τα 35...

Ο τοίχος και οι συναντήσεις

Καθώς ο μόνος χρόνος που δεν λιγοστεύει είναι ο χρόνος που πέρασε και έχεις ανάγκη να στηθείς μπροστά σ' ένα τοίχο, όπως άλλοι μπροστά στον καθρέπτη τους, πρέπει να ορίσουμε ορισμένα σημαντικά ραντεβού. Κυρίως σε σταθμούς τρένων, αλλά και σε κάποια απογεύματα. Θα φέρεις μαζί και τα παιχνίδια σου. Για να σε αναγνωρίσουν οι μνήμες.

Τώρα θα περιμένατε να διαβάσετε για τις συναντήσεις αυτές περισσότερες λεπτομέρειες. Όμως ο ίσκιος στον τοίχο μεγάλωσε αρκετά και αυτή σαφώς είναι η πρώτη συνάντηση.

Οι illuminati ήταν αναρχικοί;

Όπως το σύνολο σχεδόν της δυτικής ιστορίας του πνεύματος είναι ένα εξωτικό είδος για την κουλτούρα των ΗΠΑ, έτσι και οι «Πεφωτισμένοι» είναι μια χρυσή ευκαιρία, για μια μυστικιστική, παρα-πνευματική ανάγνωση ενός φαινομένου που πέραν των καταναλωτικών διαθλάσεων του Χόλυγουντ έχει κοινωνικό ενδιαφέρον: ο ρόλος των μυστικών εταιρειών στην ασφαλή ανάπτυξη φιλοσοφικών ή πολιτικών αιρέσεων.

Ο Nettlau στην προσπάθειά του να προσδώσει προϊστορία στην ιστορία της ελευθεριακής, αναρχικής ιδέας ξεκινάει στην «Ιστορία της Αναρχίας» (εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη) να μιλάει για τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, περνάει στο Μεσαίωνα και τις θρησκευτικές αιρέσεις και φτάνει πια στους τελευταίους 2 αιώνες και την καθαυτή ιστορία της αναρχίας. Κάπου εκεί «κρύβεται» μια αναφορά – μια ανάγνωση της ιστορίας των illuminati από αναρχική σκοπιά. Αναφέρεται λοιπόν στον Adam Weishaupt, ο οποίος στο κείμενό του “Andrede an die neu aufzuenehmenden 111 dirigentes” απευθύνεται στη μυστική εταιρεία των Πεφωτισμένων θεωρώντας τα κράτη πηγή όλων των σημερινών δεινών και μεταβατικό στάδιο προς μια ελεύθερη ζωή. Μέσα στα άλλα λοιπόν υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά στις «μυστικές σχολές της γνώσης, που σε όλες τις περιόδους αποτελούσαν τους θεματοφύλακες της φύσης και των δικαιωμάτων του ανθρώπου».

Συμπληρώνοντας εδώ μια μικρή ιστορική περιγραφή για τους illuminati να πούμε ότι ιδρύθηκαν ως μυστική οργάνωση το 1776 από τον Weishaupt στη Βαυαρία με βάση τα πρότυπα των μασονικών στοών. Στοές τους δημιουργήθηκαν επίσης στη Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, Πολωνία και Ουγγαρία. Για την «Εγκυκλοπαίδεια Δομή», από όπου αντλώ πληροφορίες, δεν φαίνεται να έχει ενδιαφέρον το περιεχόμενο των ιδεολογικών και ορθολογικών θέσεων των illuminati, άρα δεν μπορώ να ξέρω γιατί η Καθολική Εκκλησία τους κυνήγησε με τέτοιο μένος. Illuminati υπήρξαν και στους προηγούμενους αιώνες ως «αιρέσεις» και κινήματα (Ιταλία και Ισπανία τον 15ο και 16ο αι., Σουηδία 18ο αι. κ.α.)

Και επιστρέφω στην αρχική παρατήρηση: πόσο διαστρεβλώνεται μια ιστορία που έχει ενδιαφέρον… Στη δεδομένη περίπτωση η εξέλιξη των ιδεών σε αντιδιαστολή με τις επίσημες ιδεολογίες έχει ανάγκη την προστασία της μυστικότητας; Κάποτε οι δυνατές νησίδες της αμφισβήτησης καταστρέφονταν με βιά (που λέει και ο Εθνικός ύμνος). Σήμερα υπάρχουν τέτοιες νησίδες; Πώς τις αντιμετωπίζει η κυρίαρχη τάξη ιδεών;

Οι βιβλιοθήκες στην πολιτική διαφήμιση

Στη σημειολογία της πολιτικής διαφήμισης η βιβλιοθήκη γίνεται σύμβολο στιβαρής παιδείας και έρευνας, η οποία είτε παρέχεται ήδη (διαφήμιση κυβερνητικού έργου), είτε την υπόσχεται η επίδοξη νέα κυβέρνηση. Θα προσέξετε αυτές τις μέρες ότι στις διαφημίσεις των κομμάτων εξουσίας οι εμβόλιμες εικόνες από βιβλιοθήκες, στις οποίες με επίμονη φιλομάθεια οι φοιτητές μελετούν, έχουν μία τέτοια χρήση.

Είναι εντυπωσιακό πως η διεθνής κουλτούρα της διαφήμισης αντιλαμβάνεται αυτό που η εθνική πολιτική αδυνατεί να προγραμματίσει: ότι δηλαδή πυλώνας της παιδείας είναι οι βιβλιοθήκες.

Ίσως βέβαια για το φαινόμενο αυτό, της χρήσης των βιβλιοθηκών ως εικόνων που παραπέμπουν στην ποιοτική οραματική παιδεία, να υπάρχει και μία δεύτερη στενάχωρη ερμηνεία: η βιβλιοθήκη φαντάζει εξίσου μεγαλεπήβολη όσο ένα τούνελ ή μια γέφυρα. Δυστυχώς ακόμη δεν θεωρείται αυτονόητο συστατικό της παιδείας, άρα οικείο στοιχείο χωρίς οραματικό συμβολισμό, άρα «άχρηστο» σύμβολο προς διαφημιστική χρήση…

Μαλακωδώς εφησυχασθείς επί μακρόν

Όταν ήμουν μικρός οι τριαντάρηδες μου φαίνονταν "μεγάλοι", οι σαραντάρηδες "πολύ μεγάλοι". Σήμερα στη μέση... αυτών των δύο μεγεθών ακούω του Αλκίνοου το τραγούδι στο στόμα του πεντάχρονου γιου μου και κουνάω τσαντισμένος το κεφάλι. Ήταν ανάγκη;

Μαλακωδώς εφησυχασθείς επί μακρόν
ο καλλιτέχνης επανεξετάζει την κατάσταση
πριν ξεχαστεί εκ νέου:

Τα γόνατά μου κάνουν χρίτσι-χρίτσι, μεγαλώνω
Το χάνω κάθε χρόνο το παιχνίδι με το χρόνο
Μετακόμιζα, θυμάμαι, μ' ένα αμάξι
τώρα όλα τα ζητώ για να 'μαι εντάξει
Όλα δικά μου κι όλα σ' άλλους τα χρωστώ
και τα πληρώνω

Ήταν ανάγκη;
Ήταν ανάγκη να συμβεί και σε μένα;
Όλα μου μοιάζαν παντοντινά


Ασπρίζουν τα μαλλιά μου κάθε μέρα, μεγαλώνω
Τα ίδια είχε πάθει κι ο μπαμπάς μου σ' άλλο χρόνο
Τα παιδιά με λένε κύριο Αλκίνοο
Με ενοχλεί μα τελευταίως το καταπίνω
Θα 'ρθει σε λίγο η καρδιά και τα νεφρά και να μην πίνω


Ήταν ανάγκη;
Ήταν ανάγκη να συμβεί και σε μένα;
Όλα μου μοιάζαν παντοντινά


Αυριανό ραμολιμέντο μου συγχώρα τη σπατάλη
συγχώρα με την ώρα που θα δίνεις τη σκυτάλη
Πόσο αφελής θα μοιάζω στα δικά σου μάτια
σαν θα σου κόβουν το τσιγάρο και τ' αλάτια
Η αθανασία με ξεγέλασε, μου πήρε το κεφάλι


Ήταν ανάγκη; Ήταν ανάγκη να συμβεί και σε μένα; Όλα μου μοιάζαν παντοντινά


Όταν θα λέω
"πώς χάθηκαν όλα στο κάθε μέρα!"
"Κανείς δε ζει να τον θαυμάζω"
"Ξένος στον αδυσώπητο χαβά της ανθρωπότητας
ο Χατζιδάκις μοιάζει στην προϊστορία
κι αντικατάσταση δεν έγινε καμία"
χρόνια μετά τις κηδείες των παλιών
όταν δεν θα μπορώ να γράψω ούτε τ' όνομά μου
τα τραγουδάκια που άφησα γι' αργότερα
θα με κοιτούν να φεύγω

και θα γκρινιάζουν σα γέροι που δεν έζησαν
τότε θα ξέρω πως
ήταν ανάγκη
ήταν ανάγκη να συμβεί και σε μένα
που όλα μου μοιάζαν παντοτινά
παντοτινά, παντοτινά


Ο γερο - Γλαύκος διάβασε σε έναν τοίχο "χρόνος ο πανδαμάτωρ"
κι έκλαψε σαν παιδί
κι ήταν παιδί.

17/5/2008-17/5/2009

Κλείνει ένας χρόνος την Κυριακή από την ίδρυση του Συλλόγου Συμβασιούχων Εργαζόμενων στις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες. Το κείμενο αυτό είναι κατά κάποιον τρόπο ένας αποχαιρετισμός μου στη συλλογικότητα αυτή. Μία πρωτόγνωρη κοινή προσπάθεια για τη διάσωση των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών από την ανευθυνότητα και την προχειρότητα του Υπουργείου Παιδείας.

Είχαμε συμμάχους πολλούς αυτούς του μήνες: πολιτικούς, δημοσιογράφους, μπλόγκερ, πανεπιστημιακούς, συναδέλφους. Αυτό όμως που είχαμε απέναντί μας ήταν ισχυρότερο: ο πολιτικαντισμός. Σεβαστήκαμε αυτούς που είχαμε απέναντί μας, προσπαθήσαμε να τους πείσουμε, προτείναμε, επιχειρηματολογήσαμε ακόμη και για τα αυτονόητα πράγματα. Ακόμη και στην έντονη δράση μας είχαμε συνδικαλιστικό πολιτισμό.

Όμως ο θυμός παίρνει σιγά-σιγά τη θέση της αγωνίας για το αύριο της εργασίας 380 συμβασιούχων στις βιβλιοθήκες των ΤΕΙ και ΑΕΙ. Ο θυμός απευθύνεται εξ ολοκλήρου στη σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας μας ενέπαιξε αναιδώς λέγοντας ψέματα για επαναδιαπραγμάτευση του ΕΣΠΑ από τον Υπουργό, ένταξη στο πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων και σταδιακή πρόσληψη μονίμου προσωπικού. Μας ενέπαιξε ακόμη και για τη ρύθμιση όλων των θεμάτων πληρωμής μας τους τελευταίους 5 μήνες, όπου ενώ δόθηκε παράταση των συμβάσεών μας, οι περισσότεροι μένουν απλήρωτοι.. Βαδίζουμε στο σίγουρο δρόμο της ανεργίας από 1/6/2009.

Αυτούς που έχεις απέναντι σχεδόν πάντα τους ξέρεις. Αυτούς που έχεις μαζί σου επίσης. Σε αυτό το «σχεδόν» πολλές φορές όμως χωράνε πολλοί. Δεν είμαι σίγουρος αν πρέπει να λογοκρίνω τον εαυτό μου. Γεγονός είναι ότι συνάντησα αυτό που ποθούσα σε κάποιους συναδέλφους: πάθος και υπευθυνότητα. Οι πολλοί δεν κατάλαβα ποτέ γιατί άφησαν σε εμάς τη δράση, γιατί δεν μίλησαν, γιατί δεν έγραψαν, γιατί δεν πίεσαν, έστω γιατί δεν έκριναν. Ο χώρος ο επαγγελματικός μας πάντα μου γεννούσε το σεβασμό. Τώρα υπάρχει μόνο η επιλεκτική εκτίμηση. Οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα μετά και τον επικείμενο θάνατο των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, οριστικά χάνουν το τρένο της αλλαγής. Γιατί ως θεσμοί, αλλά και εμείς ως βιβλιοθηκονόμοι, δεν μπόρεσαν αυτά τα χρόνια της «εύκολης» ανάπτυξης να πείσουν για τις αλλαγές που φέρνουν. Οι καθηγητές μας, οι διευθυντές μας, οι συνήθεις ύποπτοι των… συνεδρίων βουβάθηκαν σχεδόν όλοι, εντυπωσιακά βουβάθηκαν σε σχέση με τη φλυαρία τους για την … αξία της πληροφορίας και το «ρόλο των βιβλιοθηκών» και άλλες τέτοιες κενολογίες τόσων χρόνων προσωπικής προβολής.

Οι απουσίες και οι λιποταξίες είναι πολλές. Όμως εσύ πρέπει να σταθείς στις παρουσίες - εξάλλου με αυτές πορευόμαστε στη ζωή. Ευχαριστώ τους παρακάτω συναδέλφους που μου επέτρεψαν ένα χρόνο τώρα να μοιραστώ μαζί τους το πάθος και τον αγώνα για το αυτονόητο:
- Άννα Μπίσμπα
- Σταυρούλα Βαρβαντάκη
- Δημήτρη Νεοφώτιστο
- Δέσποινα Κυρίτση
- Ευαγγελία Χατζηδάκη
- Βασιλική Μελά
- Δημήτρη Αντωνίου
- Μανόλη Χατζηγεωργιάδη
- Κυριακή Αδάμ
- Ελένη Σουρλίγκα

Η αναφορά αυτή δεν έχει απ-αξιολογικά χαρακτηριστικά για όλους τους υπόλοιπους που δεν αναφέρονται. Είναι όμως μια δημόσια εκτίμηση για όσα εγώ θεωρώ ότι πρόσφεραν επί ένα χρόνο άοκνα οι συγκεκριμένοι συνάδελφοι εμπνέοντας και στηρίζοντας ο ένας τον άλλο. Νομίζω πως το περισσότερο που μπορώ πια να κάνω είναι να παραδεχτώ την ηθική τους και τη συνέπειά τους δημόσια.

Πατέλα τη πλότα!

Κάποιος φίλος είπε χθες: «πέθανε ο Καραγκιόζης». Μετά από λίγα δευτερόλεπτα σιωπής εξήγησε: «Πέθανε ο Σπαθάρης δηλαδή». Αυτά τα δύο έμοιαζαν να είναι το ίδιο. Αυτό που δεν χωράει βέβαια στο μυαλό μας είναι ότι ο Καραγκιόζης πέθανε, δεν μπορεί να πεθάνει όσο υπάρχουν άνθρωποι να τον υπηρετούν. Όμως γεγονός είναι ότι και αυτοί λιγοστεύουν με τον καιρό, αυτοί που τον κινούν και αυτοί που γεννούν καινούριες ιστορίες.

Είμαστε από τις τελευταίες γενιές που ζήσαμε στις γειτονιές της επαρχίας αυτοσχέδιες παραστάσεις. Ζήσαμε τον Καραγκιόζη και στην τηλεόραση, όμως νομίζω πως δεν ήταν το ίδιο. Σήμερα βέβαια όλα τούτα μοιάζουν παλιομοδίτικα. Συχνά ο Καραγκιόζης δυσφημείται στην χρήση κάποιων πολιτικών χαρακτηρισμών που τον επικαλούνται. Κάποτε θεωρείται το αυθεντικό κακέκτυπο του Έλληνα που πρέπει να ξεχάσουμε. Αυτό όμως που δεν θα έπρεπε ποτέ να ξεχάσουμε είναι πως για χρόνια ήταν μια αυθεντική λαϊκή δημιουργία, ένα θέατρο ελπίδας σε εποχές τρομακτικών σκιών.

Ο Σπαθάρης ταυτίζεται στα μάτια και στα αυτιά μας με τη συμμορία του Καραγκιόζη. Μοιάζει να είναι αυτός που θα κουνήσει το μακρύ μας χέρι σε ό,τι βαθυστόχαστο πουν σήμερα γι΄ αυτόν οι τζιτζιφιόγκοι σε μια υπέροχη καρπαζιά.
Μας αποχαιρετά με τη συνηθισμένη του ατάκα «η πάραστασις έλαβε τέλος» και μας υπόσχεται μια φορά ακόμη πως «θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε». Και ίσως τότε σαν αυτόν να ονειρευτούμε.

Η πικρή σονάτα που θα γράψω

Κάποτε θα γράψω μια πικρή σονάτα για τα κλειστά τοπία της καθημερινότητας σ'αυτή την πόλη. Για τον Βαγγέλη που καπνίζει 3 πακέτα τσιγάρα κάθε μέρα στο ψιλικατζίδικο. Για τη διαδρομή δουλειά-σπίτι και την ελπίδα που δεν αγκιστρώνεται κάπου. Θα την προβάρω στη σκηνή περπατώντας σ' ευθεία γραμμή και επιστρέφοντας. Και κάτω στην πλατεία θα με ακούει μόνο το άγαλμά μου.

Θ' ανεμίζουν οι κουρτίνες από τις μισάνοιχτες σκέψεις μου. Τα λεωφορεία θα περνούν νυσταγμένα κάτω από το χέρι μου.

Θα γράψω λοιπόν μια σονάτα. Πικρή σοκολάτα θα λειώνει στο στόμα μου κοιτώντας τους μπάτσους. Θα τη γεμίσω με περίσσια χαμόγελα, εξομολογήσεις και διαφημίσεις σαμπουάν και τραπεζικών προϊόντων. Βασικό μέλημά μου θα είναι να είναι σημερινή, όχι βέβαια στα εξωτερικά της γνωρίσματα (τόποι, υλικά, ορολογία), αλλά στην απουσία (της πίστης ή της αμφισβήτησης).

Και το τελευταίο. Θα τη γράψω τέλη Αυγούστου. Όλοι θα έχουν επιστρέψει. Θα ανάψω το πανί και θα την πετάξω στο σπασμένο καθρέπτη. Σας.

Όταν οι βιβλιοθηκονόμοι αποκλείονται από τα σχολεία

Ίσως να είναι και αυτή "μια κάποια λύσις": όταν το σύστημα σε αποκλείει ως κλάδο από την εκπαίδευση, εισβάλλεις σε αυτήν με άλλον τρόπο, ίσως πιο δημιουργικό: τη συγγραφή.

Η Πολυξένη Βάκου-Σαλωνίδου είναι συνάδελφος βιβλιοθηκονόμος, απόφοιτη του τμήματος βιβλιοθηκονομίας του ΤΕΙ Αθήνας. Εργάστηκε στο πιλοτικό πρόγραμμα των σχολικών βιβλιοθηκών, το οποίο τόσο άδοξα ξέβρασε τους βασικούς υπεύθυνους της επιτυχίας του, τους (πραγματικούς) σχολικούς βιβλιοθηκονόμους. Έχει μέχρι στιγμής εκδόσει τρία βιβλία:

- Μια τρίχα μια φορά (Μεταίχμιο, 2008)

- Το παιχνίδι των παπουτσιών (Άγκυρα, 2008)

- Το δώρο της αγάπης (Άθως, 2009)

Εύχομαι στην Ξένια να φτιάχνει πάντα όμορφες ιστορίες και ταξιδιάρικες ζωγραφιές. Μετά το "βιβλίο που δεν ήθελε να διαβαστεί" της Βασιλικής Κάργα, είμαι χαρούμενος που βρίσκω συναδέλφους με δημιουργική σχέση με το βιβλίο.

Η βιβλιοθήκη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Σε μια χώρα που λέει πως "ο πολιτισμός είναι η βαρειά βιομηχανία της", φυσικά και θα ήταν αναμενόμενο το αρμόδιο υπουργείο να διαθέτει κεντρική υπηρεσία βιβλιοθήκης, που θα το συνδράμει με πληροφορίες σε όλο αυτό το σύνθετο και μεγάλο έργο που καλείται να κάνει. Το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού βέβαια και δεν έχει βιβλιοθήκη, ακολουθώντας το παράδειγμα του Υπουργείου Παιδείας.

Τα χρόνια που έχουν περάσει έχει αρχίσει να γίνεται ευρέως αποδεκτό ότι οι βιβλιοθήκες δεν είναι μόνο "κουλτούρα", αλλά και οργάνωση της πληροφορίας. Καθώς η πληροφορία (πρωτογενής και δευτερογενής) όλο και σαφέστερα είναι χρήμα, θα ήταν λογικό μεγάλοι οργανισμοί του δημοσίου να έχουν αναπτύξει τέτοιους οργανισμούς προς όφελος της τεκμηρίωσης του έργου που καλούνται να προσφέρουν.

Η μη ύπαρξη βιβλιοθήκης στο Υπουργείο Πολιτισμού δικαιολογεί και τη λογική που το Υπουργείο διαθέτει στην αντιμετώπιση εποπτευόμενων οργανισμών, όπως το ΕΚΕΒΙ. Εξάλλου το βιβλίο δεν παίζει... μπάλα...

Θα επαναφέρω το ερώτημα: είναι δυνατό να αντιλαμβάνεται ένα υπουργείο τη σημασία και το ρόλο των βιβλιοθηκών, όταν το ίδιο δεν υποστηρίζει τη λειτουργία βιβλιοθήκης στην κεντρική του υπηρεσία;

Η Βιβλιοθήκη του Υπουργείου Εσωτερικών

Ένα δεύτερο υπουργείο στη σειρά αυτών που αποφασίζουν για την πολιτική των βιβλιοθηκών στη χώρα μας, κυρίως δε για τη στελέχωσή τους με ειδικευμένο μόνιμο προσωπικό, είναι το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Θα ήταν αναμενόμενο σε ένα τόσο μεγάλο και σημαντικό για τη δημόσια διοίκηση υπουργείο να υπάρχει μεγάλη και ειδικευμένη βιβλιοθήκη που να λειτουγεί με όλες εκείνες τις σύγχρονες αρχές που εξασφαλίζουν τη λειτουργία μιας τέτοιας σημαντικής υπηρεσίας διαχείρισης της πληροφορίας.
Η ιστοσελίδα του Υπουργείου έχει ωστόσο πολύ φτωχή αναφορά στη βιβλιοθήκη:

Η φτωχή αυτή αναφορά προδιαθέτει βέβαια για τη σημασία που δίνει το Υπουργείο. Δεν υπάρχει online κατάλογος του υλικού, οι πληροφορίες έχουν να επικαιροποιηθούν εδώ και δύο χρόνια, ενώ και στους "στόχους και ρόλους" που περιγράφονται διαφαίνεται υπερβολική αισιοδοξία στη Γενική Διευθύντρια (της βιβλιοθήκης;) κα Μαίρη Κοτρωνιά, αναντίστοιχη στην εικόνα που η ίδια άθελά της δίνει. Έτσι μαθαίνουμε ότι στα 46 χρόνια λειτουργίας της η βιβλιοθήκη έχει καταφέρει να συγκεντρώσει τον... καταπληκτικό αριθμό των 15.000 περίπου τόμων. Αν σκεφτούμε ότι στα 326 περίπου τεκμήρια που μπαίνουν κάθε χρόνο στη βιβλιοθήκη, περιλαμβάνονται φυλλάδια, εφημερίδες, ΦΕΚ, αποφάσεις ΣτΕ, προγράμματα και εκδόσεις του Υπουργείου και των υπηρεσιών του (και αυτά προσμετρούνται στον αριθμό των τόμων) καταλαβαίνουμε τον προϋπολογισμό και το ρόλο που το ίδιο το Υπουργείο δίνει στη Βιβλιοθήκη του.
Στους στόχους που δίνονται τα πράγματα βέβαια είναι πλούσια και όμορφα. Για όσα λοιπόν ΘΑ γίνουν δεν θα κάνω περιγραφή, καθώς ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι νομίζει για το μέλλον...
Η ερώτηση λοιπόν επαναλαμβάνεται: είναι δυνατό να αντιλαμβάνεται ένα υπουργείο τη σημασία και το ρόλο των βιβλιοθηκών, όταν το ίδιο δεν υποστηρίζει τη λειτουργία βιβλιοθήκης στην κεντρική του υπηρεσία;

Η Βιβλιοθήκη του Υπουργείου Παιδείας

Το Υπουργείο Παιδείας είναι τυπικά υπεύθυνο για το μεγαλύτερο μέρος των βιβλιοθηκών της χώρας μας, δηλαδή για την χάραξη της πολιτικής βιβλιοθηκών και την εφαρμογή της με στόχο την ανάπτυξή τους. Θα ήταν οπουδήποτε αλλού αυτονόητο ότι το αρμόδιο υπουργείο για τις βιβλιοθήκες διαθέτει το ίδιο μία για τις δικές του ανάγκες. Αυτή η συλλογιστική είναι βέβαια λίγο προβοκατόρικη, οπότε ας πούμε πως ένας μεγάλος οργανισμός που παράγει σημαντικό έργο, όπως είναι ένα υπουργείο, είναι αυτονόητο να διαθέτει υπηρεσία που συγκεντρώνει, οργανώνει και διαθέτει τη δευτερογενή πληροφόρηση, εξασφαλίζοντας την καλύτερη δυνατή τεκμηρίωση των αποφάσεων που λαμβάνονται.

Το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας δεν έχει βιβλιοθήκη. Κάτι λέγεται πως θα γίνει, καιρό τώρα, αλλά χωρίς να είναι γνωστό ούτε το περιεχόμενό της, ούτε το πότε θα λειτουργήσει. Είναι επομένως δυνατό να αντιλαμβάνεται ένα υπουργείο τη σημασία και το ρόλο των βιβλιοθηκών, όταν το ίδιο δεν αποφασίζει τη λειτουργία βιβλιοθήκης στην κεντρική του υπηρεσία;

Ένα τριαντάφυλλο για την Παγκόσμια ημέρα του βιβλίου

Πολύ μου αρέσει που γιορτάζω σήμερα και ως Γιώργος και ως βιβλιοθηκονόμος, ή ορθότερα ως άνθρωπος του βιβλίου. Πολλοί συγγραφείς γεννήθηκαν ή πέθαναν σήμερα, όπως ο Θερβάντες ή ο Σαίξπηρ. Το πιο σημαντικό αυτή τη μέρα είναι η παγκόσμια γιορτή του βιβλίου, ίσως της πιο σημαντικής κιβωτού του ανθρώπινου πολιτισμού και της ψυχής, της αγωνίας, της ελπίδας και του πόνου της ανθρώπινης σκέψης.

Σταν Καταλονία υπήρχε ένα έθιμο της ημέρας του Αγίου Γεωργίου: Για κάθε βιβλίο που πωλούνταν εκείνη την ημέρα δινόταν δώρο και ένα τριαντάφυλλο.

Σας το χαρίζω. Με την υπενθύμιση πως ακόμη και αν το τριαντάφυλλο μαραίνεται, η λέξη και η ιδέα του παραμένουν αιώνιες, όπως και το βιβλίο.

Ο πονηρός πολιτευτής και οι χαμένες ευκαιρίες

Την προηγούμενη εβδομάδα στο πλαίσιο της δράσης μας για το θέμα των συμβασιούχων και της χρηματοδότησης των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών ζητήθηκε από γραφείο κορυφαίας βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, σχετικής με θέματα παιδείας, ενημέρωση για τη συνάντηση του Συλλόγου μας με τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας. Έκρινα πως αυτή την ενημέρωση έπρεπε να την κάνω, όπως και τελικά έγινε.
Κλείνοντας την επικοινωνία ο υπεύθυνος του Γραφείου με ρώτησε δήθεν τυχαία τι σχεδιασμός γνωρίζουμε να υπάρχει τα τελευταία... 5 χρόνια ας πούμε για τις βιβλιοθήκες. Θεωρώντας κουτοπόνηρη την ερώτηση του απάντησα, νομίζω, κατάλληλα: ο ίδιος που υπήρχε και επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ. Στη σιωπή του συνέχισα λέγοντας πως αφού με πολλά εγκαίνια και διαφήμιση οι τελευταίες κυβερνήσεις εμφάνιζαν με "ξένα χρήματα" έργο στο χώρο των βιβλιοθηκών, όταν ερχόταν και έρχεται η στιγμή το ίδιο το κράτος να συνεχίσει ό,τι δημιουργήθηκε, το άφηναν και το αφήνουν να καταρρεύσει. Ο λαλίστατος πολιτικάντης συνέχισε τη σιωπή του όταν νηφάλια πάντα του θύμισα τι έκανε ο Πέτρος Ευθυμίου (κυρίως) στις σχολικές βιβλιοθήκες.


Όταν το τηλεφώνημα τελείωσε, αναλογιζόμενος την κοντόφθαλμη και μικροπολιτική λογική των κομμάτων εξουσίας που είναι αποδέκτες αιτημάτων, θυμήθηκα άλλο ένα άγνωστο σκάνδαλο στο χώρο μας. Ήταν το 1999-2001 όταν ο Οργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτησης (ΟΕΕΚ) αποφάσισε και υλοποίησε ένα έργο συγκρότησης και εμπλουτισμού 56 βιβλιοθηκών σε δημόσια ΙΕΚ της χώρας. Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από το Β΄ΚΠΣ, ήταν ανάλογο του προγράμματος σχολικών βιβλιοθηκών, και ξόδεψε αρκετά εκατομμύρια δραχμές για τη διαμόρφωση των χώρων και τη συγκρότηση των συλλογών (με περίεργα κριτήρια στην επιλογή και την ποσότητα των τίτλων).

Όταν το έργο ολοκληρώθηκε χάρις στην κοπιώδη εργασία ομάδας βιβλιοθηκονόμων και εγκαινιάσθηκε (με τηλεοπτική κάλυψη), άρχισε να καταρρέει. Αποσπασμένοι καθηγητές των ΙΕΚ εκπαιδεύτηκαν σε ολιγόωρα σεμινάρια βιβλιοθηκονομίας και "ανέλαβαν" τη λειτουργία των βιβλιοθηκών. Οι καινούριοι αποσπασμένοι την επόμενη χρονιά δεν εκαπιδεύτηκαν, οι βιβλιοθήκες άρχισαν να κλείνουν, το υλικό και ο εξοπλισμός συλήθηκε. Δεν ξέρω σήμερα αν έχει μείνει κάτι από όλο αυτό. Ξέρω όμως πως η διαφήμιση ενός τέτοιου έργου μας κόστισε ακριβά, καθώς η αλήθεια είναι πως δεν πρόλαβε να λειτουργήσει ο θεσμός.


Δεν ξέρω με τι χρήματα θα κάνουν διαφήμιση η παρούσα και η επόμενη κυβέρνηση, γιατί πολύ φοβάμαι ότι ούτε έργα θα μπορούν χωρίς τα χρήματα που τόσο άφρονα ξόδεψαν όλα αυτά τα χρόνια. Και χωρίς διαφήμιση κυβερνήσεις στην Ελλάδα δεν γίνονται...

Αθέατο ημερολόγιο

Ο Απρίλιος μέσα μου έχει 30 ημέρες επί 35 χρόνια τουλάχιστον και ίσως χιλιάδες περισσότερα. Είναι ίσως ο μήνας που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο στη ζωή μου πιο πολύ από κάθε άλλον. Ο μήνας της αλλεργίας και των νεκρών, που θα μπορούσε να διαρκεί μονάχα μια εβδομάδα.

Ο Απρίλης θα μπορούσε να είναι η Μεγάλη Παρασκευή ή καμπάνα που χτυπά πένθιμα ή ανθός λεμονιάς. Θα μπορούσε επίσης να είναι ποιήμα του Ελύτη ή του Καρούζου.

Εντέλει ο Απρίλης είναι οι νεκροί και οι ζωντανοί που ετοιμάζουμε το μεγάλο φαγοπότι της ΕπΑνάστασης

Προσωπική χρήση

Σε μία επιστολή του για εντελώς προσωπική (του;) χρήση ο Τάσος Λειβαδίτης γράφει πως η καταστροφή είναι λιγότερο πολυέξοδη από την αναμονή της.

Σε μία επιστολή της για εντελώς προσωπική μου χρήση η Κική Δημουλά γράφει πως πρέπει να χαϊδέψω λίγο κάποια -σχεδόν- έτοιμα πεζά κείμενα.

Και εκεί που ξοδεύεις τόση οργή πρέπει να βρεις σε κάποια κωλότσεπη τσαλακωμένη λίγη τρυφερότητα για μια τέτοια χρήση. Για το όνειρο...

Οι συμβασιούχοι των Ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών την Πέμπτη στο ΥΠΕΠΘ

Αναπαράγω το δελτίο τύπου του Συλλόγου Συμβασιούχων Εργαζόμενων στις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες:

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΜΒΑΣΙΟΥΧΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες έχουν προγραμματίσει στις 9 Απριλίου 2009 (12.00 μ.μ.) συνάντηση με τη Γ.Γ του ΥΠΕΠΘ με παράλληλη παράσταση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο.

Η κρίση χτυπά και τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες.

Οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα (βιβλιοθήκες των ΑΕΙ & ΤΕΙ, καθώς και αυτές της Ακαδημίας Αθηνών, της ΑΣΠΑΙΤΕ και η Εθνική Βιβλιοθήκη), στο διάστημα 1996 – 2008 έλαβαν χρηματοδότηση από δύο προγράμματα ΕΠΕΑΕΚ στο πλαίσιο του 2ου και 3ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ). Η χρηματοδότηση αυτή βοήθησε πρωτίστως στην ανάπτυξη νέων υπηρεσιών, στον εμπλουτισμό του υλικού (έντυπο, ηλεκτρονικό, οπτικοακουστικό), αλλά και στην αναβάθμιση του ρόλου των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών μέσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα και στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες ανέλαβαν δράσεις ως προς τη βελτίωση και περαιτέρω ανάπτυξη των παρεχόμενων υπηρεσιών τους, σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις και εξελίξεις της ψηφιακής εποχής που διανύουμε. Ενδεικτικά αναφέρονται: i)ακαδημαϊκά καταθετήρια, ii)δίκτυο δια-δανεισμού iii)ανάπτυξη εφαρμογών για εξυπηρέτηση χρηστών- ΑΜΕΑ iv)εφαρμογή προτύπων ISO στη παροχή υπηρεσιών. Επιπλέον, τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας εκπαιδεύτηκαν ως προς στη χρήση ψηφιακών πηγών πληροφόρησης και υπηρεσιών (ψηφιακά περιοδικά, βάσεις δεδομένων εικόνων & πλήρους κειμένου κ.ά.).
Παράλληλα, η κοινοτική χρηματοδότηση μέσω των ΚΠΣ, προσέφερε εργασία σε εκατοντάδες πτυχιούχους (συμβασιούχοι εργασίας ή έργου), οι οποίοι, είτε από κοινού με το μόνιμο προσωπικό των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών είτε μεμονωμένα, συμμετείχαν και προώθησαν τις καινοτόμες δράσεις των ακαδημαϊκών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Η λήξη του Τρίτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης παράλληλα με το χαρακτηρισμό ως μη επιλέξιμων των δαπανών των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών για την ένταξη στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ 2007-2013), σηματοδοτεί την αδυναμία συνέχισης των καινοτόμων δράσεων καθώς και την απόλυση στις 31-05-2009 των 380 συμβασιούχων οι οποίοι εργάζονται σ’ αυτές. Η απόφαση του ΥΠΕΠΘ για τον αποκλεισμό των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών από το ΕΣΠΑ 2006-2013, ουσιαστικά απαξιώνει την πολυετή προσφορά των συμβασιούχων εργαζομένων (βιβλιοθηκονόμοι, πληροφορικοί, οικονομολόγοι κ.ά.), οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία αποτελούν ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εκπαίδευσης και εργασιακής εξειδίκευσης, ενώ αριθμητικά αντιστοιχούν –κατά προσέγγιση- στο 50% του συνόλου των εργαζομένων.
Κατά συνέπεια, οι ήδη παρεχόμενες υπηρεσίες είναι καταδικασμένες να υποβαθμιστούν, ενώ οι καινοτόμες δράσεις ουσιαστικά ακυρώνονται καθώς οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες θα αναγκαστούν να επιστρέψουν στο θλιβερό παρελθόν της έλλειψης υποδομών, ειδικευμένου προσωπικού, ελλιπούς ωραρίου λειτουργίας και ανυπαρξίας ηλεκτρονικών υπηρεσιών.
Οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες δραστηριοποιήθηκαν άμεσα από το Μάιο του 2008 ως προς τη δημοσιοποίηση των προβλημάτων που θα επιφέρει η διακοπή της χρηματοδότησης των παραπάνω δράσεων. Συστάθηκαν ομάδες εργασίας με αντικείμενο την ενημέρωση των Κοινοβουλευτικών Εκπροσώπων, Διευθυντών των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), μελών ΔΕΠ, Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων της Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ), μελών της ευρύτερης ακαδημαϊκής κοινότητας και εκπροσώπους των ΜΜΕ.
Σε ανταπόκριση των δίκαιων αιτημάτων, κατατέθηκαν 23 συνολικά ερωτήσεις τόσο στο Εθνικό Κοινοβούλιο, όσο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.Αναλυτικότερα, αναφέρουμε τους βουλευτές:- Βουλή των Ελλήνων : Μ. Μπόλαρης 21/3/2008 (ΠΑΣΟΚ), Γ. Δραγασάκης, Π. Κοροβέσης 31/3/2008 (ΣΥΡΙΖΑ), Μ. Ανδρουλάκης 3/4/2008 (ΠΑΣΟΚ), Χ. Καστανίδης 11/4/2008 (ΠΑΣΟΚ), Φ. Σαχινίδης, Θ. Πάγκαλος 6/5/2008 (ΠΑΣΟΚ), Κ. Αβαλιώτης 7/5/2008, Ε. Μελά, Κ. Αλυσανδράκης, Γ. Ζιώγας, Κ. Καζάκος, Λ.Κανέλλη, Γ. Πρωτούλης 16/5/2008 (ΚΚΕ), Γ. Σκουλάς 22/5/200/ (ΠΑΣΟΚ), Χ. Χάιδος 29/5/2008 (ΠΑΣΟΚ), Μ. Σκουλάκης 29/5/2008 (ΠΑΣΟΚ), Γ. Δραγασάκης, Π. Κοροβέσης, Τ. Κουράκης 31/5/2008 (ΣΥΡΙΖΑ), Σ. Μερεντίτη 12/6/2008 (ΠΑΣΟΚ), Γ. Μαγκριώτης 13/6/2008 (ΠΑΣΟΚ), Α. Κακλαμάνης 17/6/2008 (ΠΑΣΟΚ), Σ. Κουτμερίδης 25/6/2008 (ΠΑΣΟΚ), Δ. Παπαδημούλης 2/7/2008 (ΣΥΡΙΖΑ), Β. Κεκέρογλου 14/7/2008 (ΠΑΣΟΚ), Γ. Σκουλάς 23/9/2008 (ΠΑΣΟΚ), Ν. Αλευράς 29/9/2008 (ΠΑΣΟΚ), Ε. Μελά, Κ. Καζάκος, Λ. Κανέλλη, Γ. Πρωτούλης, Γ. Γκιώκας, Δ. Μανωλάκου 24/10/2008 (ΚΚΕ), Α. Διαμαντοπούλου, Μ. Παντούλας, Θ. Δραγώνα, Δ. Βαρβαρίγος, Χ. Αηδόνης, Ν. Αλευράς, Μ. Αποστολάκη, Μ. Δαμανάκη, Π. Ευθυμίου, Κ. Καρτάλης, Γ. Λιάνης, Δ. Λιντζέρης, Μ. Μπόλαρης, Ι. Ραγκούσης, Σ. Ράπτη, Σ. Σακοράφα, Β. Τόγιας 23/2/2009 (ΠΑΣΟΚ), Σπ.-Α. Γεωργιάδης, Αθ. Πλεύρης 20/3/2009 (ΛΑΟΣ)- Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο : Δημήτρης Παπαδημούλης 2-7-2008 (ΣΥΡΙΖΑ)
Παράλληλα, με πρωτοβουλία του ΣΕΑΒ, αναρτήθηκαν σε όλες τις ιστοσελίδες των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών κείμενα και ψηφίσματα για την ενημέρωση της ευρύτερης ακαδημαϊκής κοινότητας. Η Μονάδα Ολικής Ποιότητας Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών προχώρησε σε επίσημη καταμέτρηση των συμβασιούχων στις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες.
Οι πρυτανικές αρχές των Πανεπιστημίων Αριστοτελείου Θεσσαλονίκης, Πατρών, ,Αιγαίου, Πολυτεχνείου Κρήτης και της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών προχώρησαν σε ανακοινώσεις και υπομνήματα προς το ΥΠΕΠΘ.
Οι Διευθυντές και Επιστημονικοί Υπεύθυνοι των Βιβλιοθηκών, με κύριους εκφραστές τους Γιώργο Ζάχο (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Ντίνα Κακκάλη (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Νίκη Ζαχιώτη (Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών), δραστηριοποιήθηκαν ως προς την ένταξη των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών σε προγράμματα του ΕΣΠΑ 2007-2013.
Οι φοιτητικοί σύλλογοι, οι μόνιμοι, αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ) και συμβασιούχοι εργαζόμενοι στις βιβλιοθήκες, ενέτειναν την αντίδρασή τους συμμετέχοντας σε στάσεις και απεργίες, συμβολικές καταλήψεις βιβλιοθηκών, συνεντεύξεις τύπου και πορείες.
Παράλληλα, υπήρξε δημοσιοποίηση του θέματος μέσω διαδικτύου και κόμβων όπως το (http://symvasiouxoi-lib.blogspot.com/).
Παρά τις δράσεις που αναπτύχθηκαν για τα δίκαια και αυτονόητα αιτήματά των εργαζομένων για βιώσιμες και καινοτόμες ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες με εξειδικευμένο προσωπικό, το ΥΠΕΠΘ 10 μήνες μετά δεν έχει δεσμευτεί ούτε για την συνέχιση της χρηματοδότησης των βιβλιοθηκών, ούτε για την παραμονή των συμβασιούχων που εργάζονται σε αυτές.
Οι συμβασιούχοι εργασίας και έργου οδηγούνται αναγκαστικά στην ανεργία, καθώς δεν προβλέπεται ούτε η συνέχιση της χρηματοδότησης, ούτε η μετατροπή των συμβάσεων τους σε συμβάσεις αορίστου χρόνου, εφόσον αποδεδειγμένα καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες των ιδρυμάτων στα οποία εργάζονται.
Στο ιστολόγιό μας θα βρείτε όλα τα σχετικά έγγραφα, αρχείο ερωτήσεων βουλευτών και υπομνημάτων που κατατεθήκαν κατά το διάστημα των τελευταίων 10 μηνών (Μάιος 2008 – Μάρτιος 2009), την αρθρογραφία σε ιστοσελίδες, ιστολόγια και τύπο για το θέμα, προκειμένου για την λεπτομερέστερη ενημέρωση σας.
Κλείνοντας, θα θέλαμε να ζητήσουμε και τη δική σας συμπαράσταση στο αγώνα μας, για περαιτέρω δημοσιοποίηση των δίκαιων αιτημάτων μας.Για οποιαδήποτε επιπλέον πληροφορία, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας.

Μετά τιμής

Ομάδα Τύπου

Σύλλογος Συμβασιούχων Εργαζόμενων στις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες

Δεν αντέδρασα

- Είδα να προσπαθούν να με νουθετήσουν για την τάξη και δεν αντέδρασα

- Είδα να αποπειρώνται τη δολοφονία μιας Βουλγάρας καθαρίστριας και δεν αντέδρασα

- Είδα τα δάση να καίγονται για μέρες και δεν αντέδρασα

- Είδα τους δικαστές να λαδώνονται και δεν αντέδρασα

- Είδα δοσοληψίες και ανταλλαγές δημοσιογράφων και πολιτικών και δεν αντέδρασα

- Είδα καλόγερους να αγοράζουν και να πουλούν και δεν αντέδρασα

- Είδα τους μπάτσους να σκοτώνουν ένα παιδί και δεν αντέδρασα

- Είδα τους εργολάβους να κυβερνούν και δεν αντέδρασα

- Είδα την εργασία να γίνεται απασχόληση και δεν αντέδρασα

- Είδα ναζί να χτυπούν μετανάστες και δεν αντέδρασα

- Είδα συνδικαλιστές να υποχωρούν και δεν αντέδρασα

- Είδα νοσοκομεία χωρίς γιατρούς και δεν αντέδρασα

- Είδα τράπεζες να κοστολογούν τα όνειρά μου και δεν αντέδρασα

- Είδα κτίρια να καταρρεουν σαν τραπουλόχαρτα και δεν αντέδρασα

- Είδα πάρκα να γίνονται πάρκινγκ και δεν αντέδρασα

- Είδα την επαρχία να ερημώνει και δεν αντέδρασα

- Είδα πρεζάκια στη φυλακή και εμπόρους έξω από αυτήν και δεν αντέδρασα

- Είδα λάβαρα ορθοδοξίας να σηκώνονται και δεν αντέδρασα

- Είδα λάβαρα ιδεών να πέφτουν και δεν αντέδρασα

- Είδα κράτη να δολοφονούν και δεν αντέδρασα

- Είδα τον πλανήτη μου να χάνεται - μαντέψτε: και δεν αντέδρασα

- Είδα συντρόφους να διαφωνούν και δεν αντέδρασα

- Είδα αντιπάλους να ομογνωμούν και δεν αντέδρασα

Είδα εμένα να απορώ που δεν αντέδρασα, και δεν αντέδρασα

Δεν ξέρω πότε θα αντιδράσω. Όμως αυτό το τελευταίο με πονάει. Η ζωή μου δεν είναι θέαμα και εγώ ο θεατής της. Ίσως αυτή η απορία πρέπει να λυθεί:

Γιατί δεν αντέδρασα;

Οι βιβλιοθήκες και οι κάβοι του πνεύματος

Δεν ξέρω αν για τους περισσότερους το βιβλίο είναι "υπερωκεάνιο που τραγουδά και πλέχει", σε μένα περισσότερο λειτουργεί ως κάβος: με δένει για ένα διάστημα σε ένα λιμάνι, δίνει και παίρνει επιβάτισσες σκέψεις και εμπειρίες και ύστερα φεύγω και συνεχίζω το ταξίδι μου. Στη βιβλιοθήκη λειτουργώ λοιπόν ως ελεγκτής της ενάλιας αυτής κυκλοφορίας δένοντας βιβλία και επιβάτες. Αυτή τη δουλειά την κάνω από το 1999. Και επιμένω να την αγαπώ, παρά την "ελαστική" εργασιακή σχέση μου μαζί της τόσα χρόνια και τις βιοτικές μου ανάγκες που καλύπτονται επισφαλώς, παρά τα προβλήματα και τις απογοητεύσεις, παρά την αδύναμη βαρύτητα που έχει στα πράγματα της ελληνικής κοινωνίας.

Γι' αυτό το πείσμα επικαλούμαι 10 λόγους:

1) Μ' αρέσει η μυρωδιά των βιβλίων. Είχα μάλιστα κάποτε σχεδιάσει την εκπαίδευση της όσφρησής μου ν' αναγνωρίζει τη δεκαετία έκδοσης ενός βιβλίου από τη μυρωδιά του.

2) Μ' αρέσει η αξιοπρεπής μοναξιά και το πείσμα του βιβλίου να υπερασπίζεται με την ίδια την ύπαρξή του τη δική του αλήθεια και να τη διαθέτει στην πιθανή θέληση του οποιουδήποτε να τη δεχτεί ή να την αμφισβητήσει.

3) Η βιβλιοθήκη αναγκαστικά συνδιαλέγεται με τα ανήσυχα μυαλά της κοινωνίας μας, που αναζητούν σ' αυτήν όχι σαμπουάν, αλλά ιδέες.

4) Μ' αρέσει η μάταιη προσπάθεια της οργάνωσης της γνώσης, που δεν προσπαθεί να καλουπώσει, αλλά να ανοίξει πόρτες για την καλύτερη δυνατή πρόσβαση σε αυτήν.

5) Μπορώ να κομπάζω πως προσφέρω μια από τις λίγες υπηρεσίες χωρίς κόστος για τους... πελάτες μου.

6) Η βιβλιοθηκονομία είναι η δημοκρατία του πνεύματος χωρίς μεσάζοντες.

7) Γνωρίζω βιβλία, που όπως οι άνθρωποι είναι φλύαρα, ολιγόλογα και σιωπηλά, φιλόδοξα, σεμνά και πρόστυχα, επαναστατικά, συμβιβασμένα και αντιδραστικά, λυρικά, ονειρικά και τεχνοκρατικά, μικρά και μεγάλα...

8) Πελάτες μου αντίστοιχα είναι όλοι με τα παραπάνω γνωρίσματα, μορφωμένοι ή όχι, γνωστοί και άγνωστοι, ... εργάτες, αγρότες και πανεπιστημιακοί. Ιδιαίτερα τους τελευταίους τους χαίρομαι όταν υποκλίνονται στα βιβλία και όχι στην αυθεντία της θέσης τους.

9) Οι βιβλιοθήκες και το προϊόν τους είναι κατά βάση επαναστατικές δομές: αρνούνται τις αυθεντίες, όσο και αν τις περιέχουν και αποτυπώνουν την πάλη του πνεύματος.

10) Πληρώνομαι τον κόπο μου με ένα γλυκύτατο "ευχαριστώ".

Οι σημασίες της νύχτας

Ποτέ δεν μ' ενοχλούσε η νύχτα - ούτε όταν με φόβιζε. Από τους ήχους της τα παιδικά καλοκαίρια ως τους χειμώνες της εφηβείας με φεγγάρι όλα έμοιαζαν οικεία και αυθύπαρκτα. Το πρόβλημα τώρα είναι ότι η νύχτα έγινε πέρασμα. Στριμώχνονται σ' αυτήν πολλά άσχετα πράγματα- καλή ώρα αυτή εδώ η γραφή. Διεκπεραιώνονται εκκρεμότητες της μέρας. Μοιάζουν όλα θεατρικά τοποθετημένα: οι ήχοι, οι θέσεις, οι απουσίες.

Θέλω να πω: μου λείπουν οι νύχτες. Εξάλλου και τη μέρα μου λείπει το φως, όμως αυτό είναι άλλη συζήτηση. Αλλά το πρόβλημα είναι κάπου εκεί: η νύχτα έγινε απορροφητήρας ή σιφώνι, μαζεύει ό,τι περίσσεψε, ό,τι χρησιμοποιήθηκε. Και ύστερα έρχονται τα όνειρα σαν μετανάστες σ' αναζήτηση φιλόξενης πατρίδας. Γίνεται η νύχτα το καταφύγιο. Κι αν η κατάσταση σώζεται ακόμη, καθώς ο μονοσήμαντος αρχικά ρόλος της με τα χρόνια αποκτά πολλές σημασίες, φοβάμαι μην κινδυνέψει ακριβώς γι' αυτό το λόγο να γίνει ασήμαντος.

Ένας στρατός βιβλία

- Προσοχή!
Το να αναφέρεσαι σε βιβλιοθήκες στον ελληνικό στρατό είναι σαν να μιλάς για καμήλες στους πάγους της Αρκτικής. Ή κάπως έτσι, αφού η χώρα μου είναι πάντα η επιβεβαίωση των εξαιρέσεων. Θα ήταν εξάλλου τελείως άτοπο ν' αναζητάς κάτι τέτοιο, όταν δεν το βρίσκεις ως καθεστώς σε άλλους, πιο ευδόκιμους χώρους εκπαίδευσης, διοίκησης ή πολιτισμού. Ακόμη και εκπρόσωπος του "επιστημονικού" σωματείου των βιβλιοθηκονόμων (ΕΕΒΕΠ) είχε υποστηρίξει πριν από 4 χρόνια σε ημερίδα για τις σχολικές βιβλιοθήκες, ότι ο ρόλος των βιβλιοθηκονόμων σ' αυτές θα μπορούσε να είναι "συντονιστικός" και ότι δεν είναι απαραίτητοι για τη λειτουργία τους! Σχεδόν ποτέ δεν διεκδίκησε πεισματικά αυτός ο χώρος το δικαίωμα και την υποχρέωσή του να προσφέρει τις υπηρεσίες του μέσα από ένα πλήρες δίκτυο βιβλιοθηκών στους χώρους της κοινωνικής μας δράσης. Ας είναι.

Ένας τέτοιος χώρος παρόλα αυτά θα μπορούσε να είναι το δίκτυο των στρατοπέδων ιδιαίτερα δε της παραμεθορίου και των νησιών. Οι βιβλιοθήκες εκεί θα είχαν αυξημένο ρόλο, όχι μόνο στην ψυχαγωγία των στρατευμένων και των στρατιωτικών, αλλά θα μπορούσε να υποστηρίξει ακόμη και αυτή την υποτιθέμενη στρατιωτική τους εκπαίδευση. Αντίστροφα τόσο το κόστος δημιουργίας αλλά και συντήρησης θα ήταν σαφώς μειωμένο για τους γνωστούς λόγους...

Στρατιωτικές βιβλιοθήκες - ο θεός να τις κάνει - υπάρχουν σε στρατιωτικές σχολές, νομίζω και στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Υπάρχουν δε και σε κάποια κέντρα εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων, αλλά και κάποιες εθνοπατριωτικές συλλογές σε διάφορες μονάδες. Η καλλιέργεια του πνεύματος και των ιδεών δεν νομίζω βέβαια πως συναντήθηκε ποτέ με το στρατιωτικό κατεστημένο, αλλά αυτός ο νεκρός χρόνος θητείας, έμμισθης ή υποχρεωτικής, σίγουρα θα χωρούσε μια τέτοια προσφορά.

Ημιανάπαυση!

Πριν από χρόνια το Κέντρο που "παρουσιάστηκα" διέθετε μια μεγάλη βιβλιοθήκη. Το γεγονός με εντυπωσίασε τόσο, ώστε παρά την ψυχολογία του ιχθύος... να ζητήσω να προσφέρω κάτι από τις γνώσεις μου για τη λειτουργία και τον εμπλουτισμό της. Η πρότασή μου έτυχε ευήκοον ους από τον αρμόδιο ταγματάρχη. Κλήθηκα να αγοράσω με 100.000 δρχ. (τότε) όσο περισσότερα βιβλία μπορούσα (θα έπαιρνα και "διήμερη" για να πάω να τα πάρω). Πριν φύγω μου επισημάνθηκε χαρακτηριστικά:

"- ξέρεις Κατσαμάκη παιδί μου... θα πρέπει να είσαι προσεκτικός...

- μάλιστα

- καταλαβαίνεις...

- ...

- τα βιβλία που θα διαλέξεις θα πρέπει... δεν θα πρέπει να είναι...

- μάλιστα;

- ... ξέρεις... [η φωνή χαμηλώνει]... κομμουνιστικά..."

Δεν θα είχα σκεφτεί κάτι τέτοιο, όμως ο κίνδυνος με ενέπνευσε. Πήγα στην Εστία, διάλεξα ελληνική και ξένη λογοτεχνία και έφυγα με τις σακκούλες φορτωμένες βιβλία για εμάς τα ψάρια. Με αμφότερους ευχαριστημένους τα βιβλία βρήκαν τη θέση τους στη βιβλιοθήκη. Στο "Ν" υπήρχαν κάποια βιβλία του Αζίζ Νεσίν, στο "Χ" του Ναζίμ Χικμέτ, στο "Π" του Ορχάν Παμούκ, στο "Κ" του Γιασάρ Κεμάλ! Ίσως να μην ήμουν και πολύ καλό παιδί ή να πρόδωσα την εμπιστοσύνη του αξιωματικού. Όμως δεν μπορώ να μην χαμογελάσω στην ιδέα παρουσίας Τούρκων, αριστερών και μη, συγγραφέων σε μια βιβλιοθήκη ελληνικού στρατοπέδου. Ίσως κάποιος "πηγμένος" ψάρακλας να χαμογελάσει το ίδιο αν μπει ποτέ εκεί και τα βρει.

Ανάπαυση!

Η ποίηση της ποίησης

Η ποίηση και βέβαια δεν γιορτάζεται. Διαβάζεται στη μοναξιά της νύχτας ή του έρωτα. Ίσως να ευχόμουν να είναι η θρησκεία του αύριο. Ομως ξέρω τι κάνουν οι θρησκείες. Οπότε η ποίηση και οι ποιητές της ας παραδίδονται σ' εμάς ανυπεράσπιστοι. Και αυτή να είναι η ευχή της παγκόσμιας μέρας της...

"... Και το ποίημα είναι

το σκαμνί που θα κάθομαι πάνω του

στο βουνό - με τον ήλιο απέναντι

όσο θα γίνεται τούτος ο κόσμος"

Η μορφή και το ποίημα/Νικηφόρος Βρεττάκος

"...Άλλωστε, τι

θαρρείς πως στο βάθος είναι η ποίηση; Είναι η γύρη

των πραγμάτων του σύμπαντος..."

Ο κόσμος κ' η ποίηση/Νικηφόρος Βρεττάκος

"...Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις

Να μην τις παίρνει ο άνεμος"

Ποιητική/Μανόλης Αναγνωστάκης

"...(Γιατί η ποίηση δεν είναι ο τρόπος να μιλήσουμε

αλλά ο καλύτερος τοίχος να κρύψουμε το πρόσω-

πό μας.)"

Εκεί/Μανόλης Αναγνωστάκης

"... ώσπου η σελήνη έγερνε πάνω στο λόφο, αιμόφυρτη

- σαν τον ποιητή πάνω σ' αυτό το πεπαλαιωμένο αλφάβητο"

Οικογενειακή συνάθροιση/Τάσος Λειβαδίτης

"... Και μόνον η ποίηση δεν

είναι το ταξίδι

αλλά ο πικρός γυρισμός"

Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου/ Τάσος Λειβαδίτης

"Τον πρώτο λόγο δεν τον είχε πάντα η
ποίηση. Τον τελευταίο πάντα"

Μονόχορδα/Γιάννης Ρίτσος

"Οι ποιητές, μετά το ποίημα,
(όπως μετά την πυρκαϊά, οι πυροσβέστες)

βγάζουν τα κράνη τους"

3 Χ ΙΙΙ Τρίστιχα/Γιάννης Ρίτσος

"Πάντα τον φανταζόμουν να γράφει τα ποιήματα ισοζυγιάζοντας τη γλώσσα της συνείδησης με τη συνείδηση της γλώσσας του"

Η ποίηση της ποίησης/ Τάκης Σινόπουλος

΄"Λίγο καιρό μετά από τη γραφή, το ποίημα που είχε φτιάξει με τη θάλασσα, ήταν γεμάτο βρώμικα νερά και πεθαμένα ψάρια"

Ο χάρτης: β΄/Τάκης Σινόπουλος

Σήμερα, η προσωπική κατάθεση για την παγκόσμια ημέρα της ποίησης (21 Μαρτίου). Αύριο θα μιλήσουν για την ποίηση οι αγαπημένοι ποιητές...

Μαξιλάρια

XIII

Η ποίηση το βράδυ γυμνή
ξαπλώνει στο πλάι σου
απλώνει τα χέρια
οι λέξεις μπλέκουν στα μαλλιά σου
κι όταν σβήσει το φως
δίνει ρυθμό στ’ αστέρια
αφήνοντας
μισοτελειωμένο το ποίημα

θα μπορούσε να είναι κι αυτό
- η ποίηση:
ένας ηδονικός αναστεναγμός
που αναβάλλει το ποίημα

XIV

Ποίηση είναι να μικραίνεις τον κόσμο
ίσα με μια ελάχιστη στιγμή,
σχεδόν αόρατη διά γυμνού οφθαλμού
και ύστερα
να φλυαρείς γι’ αυτή μια ολόκληρη ζωή

Μάνος Χατζιδάκις: ο μελωδός των ονείρων

Διάβαζα χθες ξανά τις "Ανοιχτές επιστολές στο Μάνο Χατζιδάκι" (εκδ. Μπάστας, 1996) κάνοντας μια στάση στην καθημερινότητα, από αυτές τις αναγκαίες για επαναπροσδιορισμό. Με συνέλαβε στα διάφορα που διάβασα μια φράση που τον χαρακτήριζε ως "μελωδό των ονείρων".

Ο Μάνος Χατζιδάκις είναι και για μένα ακριβώς αυτό, μάλιστα με έναν ιδιότυπο τρόπο. Ως μελωδός των ονείρων μας είναι ευπρόσδεκτος και αγαπημένος επισκέπτης των μοίχειων της ψυχής μας με έναν τρόπο που αμείλικτα τρυπάει τα τείχη του χρόνου.

Δεν τον είχα γνωρίσει, όσο κι αν το ήθελα. Ή μάλλον τον είχα γνωρίσει με έναν παράξενο τρόπο το βράδυ μετά το θάνατό του. Ήταν, λέει, μία γιορτή σε ένα σπίτι και ήταν κι αυτός εκεί. Γύρω του όλοι μιλούσαν και γελούσαν. Τον πλησίασα και θαρραλέα του είπα πως θα μου λείψει και πως πολύ λυπήθηκα που δεν θα τον γνωρίσω τώρα που πέθανε. Το φωτεινό του πρόσωπο γέλασε. Και αρχίσαμε να μιλάμε εγκάρδια για "ώρες". Το πρωί με βρήκε με μια παράδοξη ευεξία, σχεδόν ανακούφιση, για τη γνωριμία μας και τη συζήτησή μας.

Αυτές τις μέρες γράφονται πολλά. Δεν είχα πρόβλημα και εγώ να διαλέξω κάτι δικό του να πω. Στο CD "Μάνος Χατζιδάκις: 2000 Μ.Χ." υπάρχει ένα τραγούδι του του 1977, ως απάντηση στον Επίλογο της "Οδού Ονείρων" (1962), με τον τίτλο "Παίδες". Μοιάζει με αποχαιρετισμό. Σας το χαρίζω. Ο λόγος του ας ηχήσει ως μελωδία των ονείρων σας...

" Παίδες, πριν 15 χρόνια με μιαν άλλη μουσική, σας είχα πει πως θα ξαγρυπνώ έξω απ'τα σπίτια σας για να μαζεύω τα όνειρά σας. Τώρα κουράστηκα.

Εσείς είτε ονειρεύεστε, είτε όχι, μπορείτε και ζείτε χωρίς εμένα. Δεν ανήκω ούτε στη ζωή σας ούτε στα όνειρά σας. Ακόμη κουράστηκα να πλέκω μουσικές απ' την επιθυμία των σωμάτων σας.

Προτιμώ να φύγω μακριά σας για πάντα. Ίσως συναντηθώ με μερικούς σοφούς που δεν τους ένοιωσα όταν κι εγώ ήμουν νέος.

Γεια σας παίδες, γεια σας."

Η Δημοτική Αγορά της Κυψέλης και το μελίσσι της

Ακόμη και αν ο χρόνος αλλοιώνει τη σχέση μας με τα γεγονότα ή τους ανθρώπους, η πόλη λειτουργεί πάντα σαν σήμανση για ό,τι ζήσαμε και ζούμε. Οδόσημα της κοινωνικής μας ζωής είναι η συλλογική μας μνήμη και οι κοινές εμπειρίες μέσα σε αυτήν.

Μήπως κάπως έτσι δεν λειτουργούν οι "τρελοί των πόλεων"; Ποιος δεν θυμάται αυτές τις ιδιαίτερες φιγούρες που αλώνιζαν τους δρόμους τους πότε μαζεύοντας σκουπίδια ή ελεημοσύνη, πότε τάζοντας στις εκλογές "λαγούς με πετραχήλια"; Οι ιστορίες τους, συνήθως απότοκα ερωτικής απογοήτευσης, αναπαράγονταν από στόμα σε στόμα, γίνονταν μύθος και συνδετικός κρίκος ενός χώρου και μιας εποχής. Είναι έλλειμμα ότι δεν έχει γίνει μια συνολική δουλειά καταγραφής αυτών των ιστοριών, καθότι οι ανέστιες φιγούρες των τρελών είναι που ορίζουν ποικιλότροπα τα χαρακτηριστικά της ζωής μας μέσα στην πόλη.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ, οι δεσμοί μας αυτοί και όλοι οι άλλοι χάνονται, τσακίζονται, εκπνέουν ξαπλωμένοι στους καναπέδες μπροστά στην τηλεόραση. Ο ρόγχος τους είναι ο φόβος και η ιδιώτευση.

Όμως και σήμερα υπάρχουν ευκαιρίες ν' αποκτούμε αυτή την αίσθηση της συλλογικότητας. Ίσως δε, επειδή ως γεγονότα και στάση ζωής είναι σαφώς συνειδητές και πεισματικές, να έχουν μια αυξημένη σημασία και να επιφορτίζονται έναν δυσβάσταχτο ρόλο.

Για παράδειγμα, οι καταλήψεις χώρων, η οργάνωση πολιτών για την υπεράσπιση του χαρακτήρα τους. Είναι καταπληκτική η σύνθεση των υπερσπιστών του Πάρκου της Πατησίων: δίπλα στα παιδιά της Κατάληψης κυρίες της Kυψέλης και τοπικά στελέχη/μέλη της Αριστεράς. ´H είναι μοναδική η συμμετοχή στη δεντροφύτευση του οικοπέδου του ΤΕΕ στα Εξάρχεια.

Προχθές, χθες και σήμερα γιορτάζονται στην Κυψέλη τα δύο χρόνια της κατάληψης της Δημοτικής Αγοράς. Ενός χώρου δυναμικού και παρεμβατικού, που με πείσμα και μεράκι δίνει την ευκαιρία στην πυκνή και πολυπολιτισμική Κυψέλη να ανασάνει το οξυγόνο της ίδιας της φυσιογνωμίας της, να δημιουργήσει κοινωνικά γεγονότα και κοινωνικούς δεσμούς. Δεν σας λέω άλλα, ψάξτε να τα βρείτε - η αναζήτηση είναι μέρος της διαδρομής. Μονάχα αυτό... το σχετικό: Υπάρχει και δανειστική βιβλιοθήκη.

Οι συναυλίες του Σαββάτου ήταν υπέροχες, ο κόσμος ζεστός και αυτή η αίσθηση της ανταρσίας τόσο ελπιδοφόρα για τις αντοχές και τα αντανακλαστικά αυτής της πόλης.

Αγαπώ αυτή την πόλη και τους ανθρώπους της. Όχι όλους. Αυτούς που αντιστέκονται. Και ευτυχώς είναι αρκετοί. Και γίνονται ολοένα περισσότεροι.

Ένα παραμύθι για κοτσύφια

Επειδή με τις εμμονές μας πρέπει να είμαστε πολύ τρυφεροί:

Μια φορά κι ένα καιρό ήταν ένας κότσυφας που τον λέγαν Σταύρο.
Απέκτησε φωλιά και κοτσυφόπουλα και τόσο περήφανος αισθάνθηκε
που βγήκε και κάθονταν στο κλαδί καμαρωτός καμαρωτός!
Από μακριά έρχονται όλα τα πουλιά του δάσους:
μπεκάτσες,τσίχλες,αηδόνια,τσαλαπετεινοί και παγώνια.
Από μακριά τον χαιρετάνε και από κοντά του λένε:
- "γεια σου, Σταύρο!"
- "δεν με λένε Σταύρο! μον' με λένε Σταύρο και κυρ Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη!"

αλλάζει όμως ο καιρός ... να βροχές! να χαλάζια! να κεραυνοί!
πάει η φωλιά! παν' τα κοτσυφόπουλα! παν' όλα ...
βγήκε και κάθονταν στο κλαδί μονάχος....
Και από μακριά έρχονται όλα τα πουλιά του δάσους:
μπεκάτσες,τσίχλες,αηδόνια,τσαλαπετεινοί και παγώνια.
Από μακριά τον χαιρετάνε και από κοντά του λένε:
- "γεια σου Σταύρο και κυρ Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη!"
- "δεν με λένε Σταύρο και κυρ Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη...
μόνο Σταύρο με λένε ... μόνο Σταύρο..."

Το βιβλίο και ο χρόνος

"Το βιβλίο είναι προέκταση της μνήμης και της φαντασίας του ανθρώπου".

Jorge Luis Borges

"Το ποίημα ποτέ δεν είναι παρόν. Είναι μονάχα παρελθόν και μέλλον. Ανάμνηση και προσμονή".

Τάκης Σινόπουλος

Αφορμή αποτελούν οι δύο αυτές φράσεις που συνάντησα χθες να γίνουν κάποιες σκέψεις. Όπως για παράδειγμα ότι το παρελθόν/αναμνήσεις και το μέλλον/ελπίδα γονιμοποιούν το παρόν μας. Ή ότι τόσο το βιβλίο, όσο και το περιεχόμενό του διαλέγονται με το χρόνο. Οι βιβλιοθήκες αν και υποστηρίζουν επακριβώς αυτή τη σχέση, υπόκεινται σαφώς στη ρυθμιστική δυναμική του χρόνου.

Τα βιβλία συνωστίζονται στις βιβλιοθήκες φορτωμένα αναμνήσεις και ελπίδες. Αναπόφευκτα το περιεχόμενό τους διατρέχεται από τη χρονική παράμετρο. Ωστόσο φέρουν και εξωτερικά χαρακτηριστικά χρονικής ταυτότητας: τη φθορά, τη σκόνη, τη μυρωδιά τους. Τη δηλωμένη ή μη ελπίδα των δημιουργών τους να αντέξουν στο χρόνο, να ενταχθούν στον κανόνα, να βιβλιογραφηθούν. Να κατακτήσουν την αθανασία μέσα από τη χρήση και την αναφορά σε αυτά. Επίσης ίχνη του χρόνου θα βρει κανείς στην αισθητική, τη γλώσσα, την τεχνολογία τους. Τις αφιερώσεις.

Δεν θα ήταν άδικο να θεωρήσουμε τις βιβλιοθήκες νεκροταφεία τέτοιων προσδοκιών υπέρβασης του χρόνου, ή πινακοθήκες της ματαιοδοξίας αυτής του πνεύματος. Είναι όμως τόσο δημοκρατικός αυτός ο κανόνας που φέρνει δίπλα σε ένα κείμενο του Σαίξπηρ ηλικίας 400 χρόνων ένα άλλο βιβλίο, άκοπο, με ιδιόχειρη αφιέρωση του συγγραφέα, παρθένο 50 χρόνια τώρα, αδιάβαστο. Καθότι και το δεύτερο πετυχαίνει να ζει περισσότερο από το δημιουργό του.

Θα τέλειωνε εδώ το θέμα αν δεν πίστευα πως τα βιβλία ζουν μέσα μας μονάχα, στις βιβλιοθήκες των αναμνήσεων και των προσδοκιών μας. Και με αυτή την έννοια διατρέχουν το χρόνο από τη μία άκρη του ως την άλλη, αλλά μόνο για όσο διαρκέσει η ζωή μας.

Δύο περιοδικά αφιερώνουν την ύλη τους στην Εξέγερση του Δεκεμβρίου

Δύο εξαιρετικά ενδιαφέροντα αφιερώματα φιλοξενούν τα περιοδικά "Νέα Εστία" και "Σύγχρονα Θέματα" για τα γεγονότα του Δεκεμβρίου. Ιδιαίτερη θέση στον προβληματισμό που διατυπώνεται έχουν η αμήχανη ερμηνεία της έντασης και τις βίας που χαρακτήρισε τις κινητοποιήσεις και ο ρόλος των νέων μέσων στην ενημέρωση και το συντονισμό των διαδηλωτών.

Καθώς "η Ελλάδα ταξιδεύει χρόνια ανάμεσα στους δολοφόνους" (Τ. Σινόπουλος) επιχειρείται μία προσέγγιση σε ό,τι έγινε 2 μήνες μετά και ποιος ξέρει πόσο καιρό πριν ξαναγίνει.

Σαν το κυπαρίσσι...

Όταν η Άνοιξη αρχίζει να εισβάλλει στην ψυχή σου κλονίζεται η αιχμηρή σου διάθεση και μια αβάσιμη, παράλογη αισιοδοξία ή εθελοτυφλία αρχίζει να καταλαμβάνει το χώρο.

Δεν έχω όρεξη λοιπόν την ουσιαστικά κατάργηση της "Βιβλιοθήκης" της Ελευθεροτυπίας να σχολιάσω (αυτό τον αριθμό τεύχους τι τον ήθελαν, αφού η καινούρια μορφή επουδενί αποτελεί συνέχεια του σημαντικού αυτού ένθετου). Επίσης δεν θέλω ούτε με το άρθρο για τις βιβλιοθήκες στους νέους μεταφρασμένους "New York Times" της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας να ασχοληθώ.

Θέλω μόνο συμβολικά να ανακτήσω την... αιχμηρότητά μου γράφοντας για τα κυπαρίσσια. Το κυπαρίσσι είναι από τα λατρεμένα δέντρα, με παρουσία σημαντική στη λαογραφία μας και την τέχνη, τα κεντήματα, τη γλώσσα, τη χαρακτική και την τυπογραφία, την ποίηση, το τραγούδι και τη φωτογραφία. Σε κήπους, δάση και νεκροταφεία, σε περιβόλια ως ανεμοφράχτης λειτουργεί σημειολογικά και ως ταυτότητα της Μεσογειακής γης και του πολιτισμού της. Η μυρωδιά του είναι το ελληνικό καλοκαίρι, τα κυπαρισσόμηλά του με τη φρακταλοειδή τους μορφή, εφαρμοσμένα μαθηματικά... Παληκάρια σαν τα κυπαρίσσια και η αναπόφευκτη κατάληξή μας στα κυπαρίσσια: χα, στη γλώσσα μας δηλαδή ο έρωτας και ο θάνατος.

Το όνομά τους τους το έδωσε ο Κυπάρισσος, εγγονός του Ηρακλή, ο οποίος σκότωσε κατά λάθος μια μέρα τον αγαπημένο του σύντροφο, ένα ελάφι. Ο ασίγαστος πόνος του προκάλεσε την ευαισθησία των θεών, που τον μετέτρεψαν σε δέντρο που "δακρύζει" αιώνια.

Έτσι λοιπόν και εμείς: ευθυτενείς, σαν προσευχή και σαν ανάμνηση, δακρύζουμε αιώνια. Ακόμη και όταν η Άνοιξη εισβάλλει μέσα μας.