Πάντα ν' ανταμώνουμε

[Αναδημοσίευση του άρθρου του 'Βιβλιοθηκάριου" στην "Αυγή της Κυριακής"  18/5/2014]

Η πολιτιστική δημιουργία σε τοπικό επίπεδο, ένα από τα στοιχεία που φαίνεται να απασχολούν τις υποψήφιες δημοτικές παρατάξεις στις επικείμενες εκλογές, είναι το θέμα του σημερινού σημειώματος. Αφορμή για μια ακόμη φορά το βίωμα, η εμπειρία, εν προκειμένω το 1^ο Διασχολικό Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών που έγινε στο 101^ο Δημοτικό Σχολείο της Αθήνας, το οποίο διοργάνωσε ο σύλλογος γονέων και στο οποίο συμμετείχαν 10 δημοτικά σχολεία της περιοχής των Άνω Πατησίων. Δεν είναι μόνο η άψογη διοργάνωση, το επίπεδο των χορευτικών ομάδων, η εξαιρετική ορχήστρα, η χορωδία. Ήταν η αίσθηση της γιορτής, η συνάντηση των ανθρώπων της γειτονιάς, η κοινωνικότητα, η συνεργασία, η υπόσχεση της επανάληψης.

Δεν μπορούμε ίσως διά της στατιστικής μεθόδου να βεβαιώσουμε πως διαφαίνεται άνθηση της πολιτιστικής δημιουργίας σε τοπική κλίμακα, ωστόσο μπορούμε διά της παρατήρησης να το ισχυριστούμε. Θα το θεωρούσαμε λογικό και χρήσιμο κάτι τέτοιο, είναι μια θετική αντίδραση στην επελαύνουσα κρίση, ακόμη και αν δεν φαίνεται  συχνά να αγγίζει ζητήματα ταξικής συνειδητοποίησης, ιδεολογικής αφύπνισης, κοινωνικής εγρήγορσης. Δεν θα μπορούσε ίσως, αφού εκβάλλουμε βίαια και απότομα από μια μακρά περίοδο ευδαιμονισμού, καταναλωτικών εμμονών και πολιτικής παθητικότητας. Δεν είναι όμως και λίγες οι φορές που τίθενται και ζητήματα αιχμής στο στόχαστρο της τοπικής πολιτιστικής δράσης, όπως είναι το φασιστικό φαινόμενο και η αναβίωσή του.

Η παρουσία των τοπικών συλλογικοτήτων και του ρόλου τους στα προεκλογικά προγράμματα των δημοτικών παρατάξεων εξηγείται και αναλύεται πολλαπλά: Καταρχάς είναι «δωρεάν» (εθελοντικό) κεφάλαιο και αν κάτι απαιτεί από την τοπική διοίκηση είναι η μερική υποστήριξη. Κατά δεύτερον ο προσφιλής αυτός τρόπος ενασχόλησης με τα κοινά παράγει παράγοντες αξιοποιήσιμους στην στελέχωση των συνδυασμών, πολλές φορές δε, θεωρείται βιογραφικό εισιτήριο στην τοπική πολιτική παρουσία. Η απόσταση των πολιτικών σχηματισμών, όποιας κλίμακας, από το κοινωνικό σύνολο (αποτέλεσμα και συστατικό της πολιτικής κρίσης) χρειάζεται συνδετικούς κρίκους, όπως οι τοπικές, πολιτιστικές, αθλητικές, γονεϊκές και άλλες συλλογικότητες. Δεν μπορούμε φυσικά να αποκλείσουμε και την «έντιμη» και ουσιαστική εκτίμηση της τοπικής δημιουργίας από τις δημοτικές παρατάξεις, σαν παράγοντα που εξηγεί την παρουσία της στα προεκλογικά προγράμματα τους.

Το κύριο στοιχείο της τοπικής δημιουργίας είναι η ψυχή που κατατίθεται, η δημιουργία και ενίσχυση ταυτοτικών και κοινωνικών δεσμών, η ευχαρίστηση και η ψυχαγωγία σίγουρα. Μοιάζει κάπως μίζερο να ασχολούμαστε με τα περαιτέρω, όμως δεν είναι. Είναι χρήσιμο να ασχοληθούμε με το ρόλο των τοπικών συλλογικοτήτων στην εποχή αυτή με τα χαρακτηριστικά που παίρνει η διάλυση της κοινωνίας και να παρατηρήσουμε τις συνδηλώσεις της διαφαινόμενης άνθησης και, γιατί όχι να παρέμβουμε στηρίζοντας ουσιαστικά την τοπική δημιουργία και θεσμικά, και οικονομικά και με τις υποδομές των δήμων.