Παροράματα ή αλλιώς λάθη που διορθώνονται

Είναι 1902 και δημοτικιστής  Φώτης Φωτιάδης εκδίδει το "γλωσσικόν ζήτημα κ' η εκπαιδευτική μας αναγέννησις". Στο έργο αυτό εξετάζεται για πρώτη φορά με τέτοια έμφαση η σχέση παιδείας και γλώσσας, η εκπαιδευτική αναγέννηση δεν νοείται χωρίς τη δημοτική. Εμάς ωστόσο δεν μας ενδιαφέρει και τόσο η ιστορία αυτού του βιβλίου ή των απόψεων του Φωτιάδη. Μας ενδιαφέρουν τα λάθη του, όπως αυτός τα παραδέχεται και τα ομολογεί στο τέλος. Μας ενδιαφέρουν, εδώ που τα λέμε, όλων τα λάθη, τα σφάλματα και τα αμαρτήματα. Μας ενδιαφέρουν τα ομολογημένα παροράματα που καμιά φορά διορθώνονται - σπανιότερα στη ζωή, συχνότερα στα βιβλία. Γιατί ακόμη και τα λάθη συγκροτούν μια μεγαλειώδη ιστορία του πολιτισμού μας

1831

1852

1868

1921

1814

1782

1921

1881

1869

Υπάρχουν στιγμές που η αναγνώριση του λάθους ή η έλλειψη των πόρων δηλώνεται με μια εντυπωσιακή αμεσότητα κι ευθύτητα σχεδόν συγκινητική. Είναι 1932 - στο Ροστόβ επί του Ντον το Εκδοτικό του Κομμουνιστή τυπώνει ελληνόφωνα σχολικά βιβλία για τους Έλληνες της σοβιετικής επικράτειας με φωνητική ορθογραφία. Σε ένα μαθηματικό βιβλίο ("Ι ζοί σε αριθμύς") η τελευταία σελίδα απολογείται για την έλλειψη του σημαδιού της πρόσθεσης:

1932