Τρίτη 15 Ιουνίου 2021

Εκδοτική αρχαιολογία: οι εκθέσεις ιδεών στην Ελλάδα


Μια ιστορία των ελληνικών εκδοτικών οίκων θα την απασχολούσαν ιδιαίτερα τα "λυσάρια", τα εγχειρίδια δηλαδή της παραπαιδείας. Δεν πρέπει να υπάρχει ανάλογο σε άλλη χώρα, πάντως στην Ελλάδα οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι έχτισαν τα μικρά βασίλειά τους στις... "εκθέσεις ιδεών" (Gutenberg, Πατάκης κ.α.) και εν πολλοίς πολλοί ακόμη σε αυτές στηρίζονται, με τον ίδιο τρόπο που κάποιοι άλλοι ακούμπησαν στο παιδικό βιβλίο, της μυθολογίες και τα παραμύθια. Το φαινόμενο αναπτύχθηκε τα μεταπολεμικά χρόνια, η παραλληλία του ωστόσο με την άνθηση της παραπαιδείας τις δεκαετίες μετά το 1980, το εκτόξευσε.

... Σε βαθμό που αν μια αριστερή κυβέρνηση αποφάσιζε κάποια στιγμή να ασχοληθεί σοβαρά με την παιδεία και να γκρεμίσει την απόλυτη ταξικότητά της, θα έπρεπε καταρχάς να συγκρουστεί με την παραπαιδεία (φροντιστήρια, μαθητικά βοηθήματα, εκδοτικούς οίκους) και έπειτα με τις συνέπειες της πιθανής νίκης της, την ανεργία δηλαδή δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών που τρέφονται από αυτό το παράλληλο, ιδιωτικό εκπαιδευτικό σύστημα...

Οι "εκθέσεις ιδεών" εξυπηρετούν βέβαια στη βαθιά νουθεσία και το καλουπάρισμα των απόψεων της κατά τα άλλα ευνουχισμένης στα κοινωνικά ζητήματα νεολαίας. Οι μαθητές, από το δημοτικό ακόμη, μαθαίνουν να σκέπτονται με τον ενήλικο καθεστωτικό τρόπο, να υιοθετούν απόψεις και όχι να γεννούν ερωτήματα. Το πρόσχημα είναι η γραφή και η καλλιέργειά της. Στόχος είναι οι ίδιες οι ιδέες, εθνικόφρονες, συνεκτικές, στερεοτυπικές, οι οποίες φυτεύονται σε έδαφος δεκτικό να τις δεχτεί.

Αναμφίβολα η ιστορία των εκδόσεων είναι ιστορία των ιδεών, κάποια στιγμή όμως πρέπει να δούμε και ποιων ιδεών...




























Δεν υπάρχουν σχόλια: