Το... επιδόρπιο ενός γραμματοφάγου

Οι φιλολογικοί καυγάδες τον 19ο αιώνα πρέπει να ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον θέαμα στο νεοϊδρυθέν κράτος μας, αναδεικνύοντας πως αν και άρτι ιδρυθέν και "ελεύθερο", ταλανιζόταν από ποικίλους διχασμούς. Πεδία αυτών των μαχών ήταν και είναι τα βιβλία της εποχής, η γλώσσα ήταν το επίδικο. Ο Κοραής, ο Οικονόμος εξ Οικονόμων (αυτόν τείνω να τον αντιπαθήσω...), ο Ασώπιος, ο Χρυσοβέργης, ο Βυζάντιος, άνθρωποι με διαφορετικές καταβολές, με πολυποίκιλα βασανισμένες ζωές, σπουδαγμένοι με απίστευτα βάσανα στις ευρωπαϊκές πόλεις, πραγματικοί Οδυσσείς, ξιφομαχούν με τις πένες τους. Από τα τραύματα που επιφέρουν στους αντιπάλους τους τρέχει αίμα, σχεδόν το βλέπεις...

Στο "Επιδόρπιον του Γραμματοφάγου" ο Γ(εώργιος) Χ(ρυσοβέργης) επιτίθεται στον "αυτόβλητο Σουτσοκρούστη" Κωνσταντίνο Ασώπιο. Καλεί μάλιστα τον "άτιμον και κατάπτυστον" Ασώπιο στο επίμετρο του εκατοντασέλιδου λίβελλού του σε "διαγωνισμόν": "εν τινι δωματίω κλεισθέντες αμφότεροι άνευ βιβλίου ή οιουδήποτε λεξικού είτε υπό μάλης είτ' εν θυλακίω, έχοντες δε μόνον χαρτίον και μέλαν να γράψωμεν εντός ωρισμένου χρόνου εν τε τη καθομιλουμένη και τη αρχαία ελληνική γλώσση οιονδήποτε και αν παρακλειθής προτείνη ο τυχόν λόγιος ή ιδιώτης"!

Θα ήταν σίγουρα απολαυστική και ενδιαφέρουσα μια ιστορία των φιλολογικών μαχών, μια βιβλιογραφία των λίβελλων του 19ου και του 20ου αιώνα, μια γενική ιστορία των εμφύλιων πολέμων στα ελληνικά γράμματα και την επιστήμη: θα ήταν αποκαλυπτική μια τέτοια συνθετική δουλειά.