Του ρόδου εφημερώτερον

[Αναδημοσίευση του άρθρου του "Βιβλιοθηκάριου" στην "Αυγή της Κυριακής" 15/8/2014]

Η ποίηση ελλοχεύει στα εφήμερα των εφημερίδων – δεν είμαστε οι πρώτοι που θα το ισχυριστούμε αυτό.  Συχνά οι ποιητές αναφέρουν άρθρα εφημερίδων με «μικρές» ειδήσεις ποιητικά σχολιασμένες. Μοιάζει με τον τρόπο αυτό πως η ποίηση είναι αρχαιολογία, είναι δηλαδή η ανακάλυψη του ποιητικού σώματος, όχι η εξαρχής σμίλευσή του. Ίσως να μην βρεις στα πρωτοσέλιδα την ποίηση, στα πολιτικά ή έστω στις καλλιτεχνικές σελίδες των εφημερίδων, αλλά στα πιο ταπεινά τους. Συνήθως η ποίηση συχνάζει στο αστυνομικό δελτίο ή στα κοινωνικά.

Έχουμε πει πολλές φορές πως οι βιβλιοθήκες είναι τα ληξιαρχεία του πνεύματος. Σε αυτές θα βρεις συχνά παλιές εφημερίδες που έσωσαν το εφήμερο σώμα τους μέσα στα χρόνια προσφέροντάς το στην ανατομία των ερευνητών που ψάχνουν την επίκαιρη άποψη πάνω στα γεγονότα της εποχής. Πάνω στο σώμα αυτό σπανιότερα θα βρεις να περιφέρονται οι χρυσοθήρες της ποίησης – κατά κανόνα φτωχοί και ματαιωμένοι στην αναζήτησή τους, όμως όταν κάποτε βρεθεί ένας ποιητικός ακρωτηριασμός, η ευτυχία τους είναι μοναδική.

Λέγεται «Αθηνά» και εκδίδεται από το 1832, αρχικά στα Μέγαρα, ύστερα στο Ναύπλιο και τέλος στην Αθήνα ως το 1863. Αρχικά αντίθετη στον Καποδίστρια, ύστερα κριτική στον Όθωνα, μια εφημερίδα που υποστήριζε πάντα το Σύνταγμα, μια φιλελεύθερη εφημερίδα πλατιάς κυκλοφορίας και απήχησης για δεκαετίες στην ελληνική κοινωνία. Είναι παραμονές δεκαπενταύγουστου του 2014. Ανοίγεις το φύλλο του 1857, «Αυγούστου 10, Σάββατον» και περιφέρεσαι στις ειδήσεις. Διαβάζεις τον λόγο του Δισραέλη στην αγγλική Βουλή των Κοινοτήτων, και ύστερα πως ο «Λόρδος Έλγιν έφθασεν εις Σιγκαπόρ» όπου του έγινε λαμπρή υποδοχή από τους Ευρωπαίους. Η εφημερίδα «Ιταλία του Λαού» κατάσχεται από τη σαρδηνική κυβέρνηση γιατί φιλοξενεί άρθρο του Ιωσήφ Ματσίνη «περί των ιταλικών πραγμάτων». Ο Τζιουζέπε Ματσίνι ήταν κορυφαίος Ιταλός επαναστάτης και καρμπονάρος, οραματιστής της ενωμένης Ιταλίας. Ένας εισαγγελέας πρωτοδικών ευχαριστεί αποχωρώντας το δικηγορικό σύλλογο της Ερμούπολης για τη συνεργασία και η κυρία Γενναδίου ενοικιάζει ολόκληρη και χωριστά την οικία της στη Νεάπολη.

Και ύστερα η ποίηση εμφανίζεται κάτω από τα μπάζα του χρόνου: η αναγγελία ενός θανάτου, ο αποχαιρετισμός – ο Αύγουστος αρέσκεται στους αποχαιρετισμούς. Διαβάζεις λοιπόν παραμονές Δεκαπενταύγουστου σε μια εφημερίδα του 1857:

«Εν δάκρυον επί του παρθενικού φερέτρου της οκτωκαιδεκαετούς Στυλιανής Πολυχρονιάδου.

Του δολοστόνου βίου τους απατηλούς ανθώνας/ ακάκως περιιπταμένη και περί τα φρούδα της αθωό-/ τητος όνειρα άρτι πτερυγίζουσα, απέπτης, έφυγες,/ ω χρυσαλίς Στυλιανή προς των αθανάτων ονείρων/ τους αορίστους κόσμους! Και πριν ο κάλυξ του κή-/ που σου, ώ ατυχής, εξανθήση εξήνθησες και παρήλ-/ θες ου, και του ρόδου εφημερώτερον…»