Οι βιβλιοθήκες είναι συναντήσεις

[Αναδημοσίευση του άρθρου του Βιβλιοθηκάριου στην "Αυγή της Κυριακής" 2/3/2014]

Οι βιβλιοθήκες δεν είναι τα βιβλία, δεν είναι το κοινό τους, δεν είναι οι βιβλιοθηκάριοι. Τούτο δεν σημαίνει πως η βιβλιοθήκη είναι κάτι χωρίς ένα από αυτά. Είναι λοιπόν η συνάντησή τους. Ο βιβλιοθηκάριος και το βιβλίο είναι η οργάνωση της βιβλιοθήκης, ο βιβλιοθηκάριος και το κοινό είναι η κάλυψη των πληροφοριακών/ψυχαγωγικών αναγκών από τη βιβλιοθήκη, το βιβλίο και το κοινό είναι η γνώση και η ανάγνωση. Σε χώρες με ανάπηρη πολιτική βιβλιοθηκών η σχέση των τριών αυτών παραμέτρων αναπτύσσεται άνισα και περιστασιακά με συνέπεια να δημιουργούνται καθοριστικές αδυναμίες. 

Θέμα του σημερινού κειμένου είναι οι «συναντήσεις», προνομιακό στοιχείο του βιβλιοθηκονομικού επαγγέλματος, τόσο με το υλικό, όσο και με το κοινό των βιβλιοθηκών. Η ποικιλία, οι διαφορετικές οπτικές και σκιάσεις, οι συνθέσεις και οι αναιρέσεις είναι καθημερινότητα του βιβλιοθηκονόμου αφού από τα χέρια του περνάει πλήθος υλικού και εκφρασμένων αιτημάτων πληροφόρησης ή ψυχαγωγίας. Η τριβή αυτή του επιτρέπει την ανάπτυξη ενός εγκυκλοπαιδισμού από τη μια, και μιας άμεσης αντίληψης των αναγκών του κοινού από την άλλη. Κυρίαρχο «κουσούρι» αυτής της τριβής είναι η ανοχή στη διαφορετικότητα και η διαλεκτική παιδεία που αποκτά.

Δύο από τα βιβλία που πρόσφατα πέρασαν από τα χέρια μου, το ένα για να καταλογογραφηθεί και το άλλο για να δοθεί προς δανεισμό θα μπορούσαν να είναι αυτό το διαλεκτικό δίπολο: το πρώτο είναι το «Mon univers” της Helen Keller (Felix Alcan, 1914), το δεύτερο o “Αριστοφάνης: ο πρώτος του κομμουνισμού πολέμιος», του Αντώνιου Χαλά (Εστία, 1938). Ο πρώτος (βιβλία του οποίου σήμερα κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Γεωργιάδη…) επιτίθεται με όχημα τον… Αριστοφάνη και εν μέσω του μεταξικού δικτατορικού καθεστώτος, στον κομμουνισμό που «απειλεί να εξαλείψει τις μεγάλες ελληνικές αρετές της Σοφίας, Ανδρείας και του Κάλλους». Το βιβλίο της Keller με παίδεψε προσπαθώντας να το περιγράψω στον κατάλογο της βιβλιοθήκης. Τι θέμα να βάλεις στη ζωή ενός ανθρώπου, που ως τη στιγμή που το έπιασα στα χέρια μου αγνοούσα την ύπαρξή του; «H Helen Keller ήταν το πρώτο άτομο με κώφωση και τύφλωση που αποφοίτησε από πανεπιστήμιο το 1914, υπέρμαχος του δικαιώματος της γυναικείας ψήφου, των εργατικών δικαιωμάτων και του σοσιαλισμού, καθώς και άλλων προοδευτικών κινημάτων» διαβάζω σε μια εγκυκλοπαίδεια.

Νομίζω τελικά πως οι βιβλιοθήκες είναι η συνάντησή μας με το διαλεκτικό σύμπαν του ανθρώπινου ψυχισμού και της διανόησης, είναι πόρτες που ανοίγουμε στο χθες και το αύριο. Και καλό είναι να τις έχουμε ανοιχτές.